Κατά τους τελευταίους μήνες της κατοχικής περιόδου είχαν διαμορφωθεί στη χώρα συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, που η κορύφωσή της συντελέστηκε κατά το διάστημα Οκτώβρη - Δεκέμβρη 1944.
Ο ΕΛΑΣ κυριαρχούσε στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, ενώ ο σμπαραλιασμένος κρατικός μηχανισμός δεν ελεγχόταν από καμία «επίσημη» αστική κυβέρνηση. Η κυβέρνηση Παπανδρέου παρέμενε θεατής από το Κάιρο και, παρά τις συμφωνίες που είχαν προηγηθεί με το ΕΑΜ, δεν είχε ακόμα εξασφαλίσει τις κατάλληλες συνθήκες για την επιστροφή της στην Ελλάδα.