Για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νέοι: Χρήστος Μαλτέζος

Αφιέρωμα στον Χρήστο Μαλτέζο Γραμματέα της ΟΚΝΕ που δολοφονήθηκε από την ασφάλεια στις 22/11/1938 

 

Σχολειό μαχητών του ΚΚΕ

    Με την αυγή του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, άρχισαν να δημιουργούνται και οι πρώτες οργανωμένες ομάδες νεολαίας, ξεχωριστές σε κάθε πόλη, ενώ στην πορεία ξεχώρισε η Σοσιαλιστική Νεολαία Αθηνών που ίδρυσε ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος, από τα ιδρυτικά μέλη του ΚΚΕ αργότερα. Μετά την ίδρυση του ΣΕΚΕ, οι μέχρι τότε αποκομμένες
οργανώσεις νεολαίας άρχισαν να δρουν κάτω από την καθοδήγησή του, ενώ το 1920 ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Εργατικών Νεολαιών Ελλάδας. Από την 1η Αυγούστου του 1922, περιοδικό της οργάνωσης ήταν «Η Νεολαία», που μετέπειτα έγινε και δεκαπενθήμερο περιοδικό της ΟΚΝΕ, το ιδρυτικό συνέδριο της οποίας διεξήχθη από τις 28 Νοέμβρη έως τις 4 Δεκέμβρη 1922.
    Η ΟΚΝΕ ρίχτηκε με όλες τις δυνάμεις της στην οργάνωση των νεανικών - λαϊκών αγώνων, αναπτύσσοντας πρωτόγνωρες και ιδιαίτερα ευρηματικές μορφές πάλης και μετατρεπόμενη μέσα στο καμίνι του καθημερινού αγώνα σε σχολειό μαχητών του ΚΚΕ.
Στις κορυφαίες στιγμές της οργάνωσης περιλαμβάνονται η πάλη της ενάντια στο φασισμό και τον πόλεμο.
    Από τις πρώτες μέρες της Κατοχής, η ΟΚΝΕ ασχολήθηκε με το ζήτημα της ενιαίας  εθνικοαπελευθερωτικής πάλης της νεολαίας και για την ανάγκη αυτή ιδρύθηκε στις 5 Φλεβάρη 1942 το ΕΑΜ Νέων, όπου προετοιμάστηκε το έδαφος για το σχηματισμό μιας πλατιάς οργάνωσης νεολαίας. Στις 23 Φλεβάρη 1943 με πρόταση της ΟΚΝΕ συγκροτήθηκε η ΕΠΟΝ.
    Αφού η ΟΚΝΕ εργάστηκε με όλες τις δυνάμεις της στη δημιουργία της ΕΠΟΝ, εξασφαλίζοντας της σωστό προσανατολισμό και καθοδήγηση, αυτοδιαλύθηκε.
 

Λίγα βιογραφικά στοιχεία για το Χρ. Μαλτέζο

  Ο Χρ. Μαλτέζος γεννήθηκε στα 1908 στα Μέθανα. Στο επαναστατικό κίνημα μπήκε πολύ νωρίς, όταν ήταν ακόμη φοιτητής της Νομικής. Συνδέθηκε με την ΟΚΝΕ από το 1925, εντάχθηκε στις γραμμές της το 1928 και πολύ γρήγορα αναδείχτηκε σε στέλεχος. Δούλεψε στις οργανώσεις της Αθήνας, του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, του Βόλου και αλλού. Για αρκετό χρονικό διάστημα καθοδηγούσε την έκδοση της εφημερίδας της ΟΚΝΕ «ΝΕΟΛΑΙΑ», που έβγαινε τακτικά, μέσα όμως σε συνθήκες αφάνταστα δύσκολες και είχε μεγάλη κυκλοφορία στα εργοστάσια, στις συνοικίες, στο στρατό, αλλά και στην επαρχία, στα χωριά. Ο Κώστας Μπόσης δίνει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή των συνθηκών μέσα στις οποίες έβγαινε η «Νεολαία», όταν ήταν υπεύθυνος για την έκδοσή της ο Μαλτέζος που αξίζει να την παρακολουθήσουμε. «Την έβγαζαν - γράφει - με το τίποτα σχεδόν. Επρεπε να κυκλοφορεί οπωσδήποτε, να βλέπει η Ασφάλεια πως τα λυσσασμένα μέτρα της δεν μπορούν να λυγίσουν τη θέληση των αγωνιστών, να καταλαβαίνουν οι νεολαίοι πως η οργάνωση ζει και δουλεύει και να παίρνουν κουράγιο. Λεφτά δεν είχαν να νοικιάσουν έστω και μια τρύπα. Ενα φύλλο το έγραψαν σε μια σοφίτα. Πήγαν πριν φέξει κι όταν έφυγε για τη δουλειά του ο εργάτης τους κλείδωσε απόξω ως το βράδυ. Δεν έπρεπε να κάνουν θόρυβο, μην ακούσει η σπιτονοικοκυρά, και δεν μπορούσαν να βγουν ούτε για το νερό τους... Το δεύτερο φύλλο σ' ένα πλυσταριό. Το τρίτο...   Ομως κάποτε έφτασαν στο "αμήν". Ολες οι προσπάθειες απέτυχαν. Εδειχνε πως δεν εκπλήρωσαν το αγωνιστικό τους καθήκον. Τέλος το αποφάσισαν. Εμειναν ένα εικοσιτετράωρο νηστικοί, τις πενταροδεκάρες που μάζεψαν απ' τη Συνταχτική Επιτροπή τις έδωσαν σ' ένα θυρωρό και τους άφησε να δουλέψουν σ' ένα υπόγειο... Κι η εφημερίδα έβγαινε κανονικά».

H εφημερίδα της ΟΚΝΕ

    Ο Χρ. Μαλτέζος διακρινόταν για την ακούραστη δράση του, αλλά και για τη ζωντάνια που τον έκανε να μην περνάει απαρατήρητος. Ως καλό, ικανό, «φλογερό σύντροφο με νεολαιίστικο ενθουσιασμό» τον περιγράφει ο Β. Μπαρτζιώτας που δούλεψε μαζί του στην ΟΚΝΕ.
Με την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου ο Χρ. Μαλτέζος , όπως και ολόκληρο το Κόμμα και η ΟΚΝΕ, πέρασε στην παρανομία. Οι συνθήκες σκληρές, το κυνηγητό από τα όργανα της δικτατορίας ανελέητο. Ολα αυτά, οι συνεχείς κακουχίες, η λιγοστή και πάντα κακή τροφή, κλόνιζαν σοβαρά την υγεία του. Εγινε φυματικός. Ομως συνέχισε αμείωτα την επαναστατική του δράση. Διάβαζε αδιάκοπα για να συμπληρώνει τη μόρφωσή του και να τελειοποιεί τη θεωρητική του κατάρτιση και παράλληλα δούλευε ακούραστα στις παράνομες οργανώσεις.
   Το Οκτώβρη του 1937 ο Χρ. Μαλτέζος αναδείχτηκε στη θέση του Γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής της ΟΚΝΕ. Λίγους μήνες αργότερα, την Ανοιξη του 1938, πιάστηκε στην Αθήνα από τα όργανα της Ασφάλειας.

Φυλακισμένοι κομμουνιστές

Η σύλληψη, τα μαρτύρια και η δολοφονία του Χρ. Μαλτέζου

   Ορισμένες πηγές γύρω από τη ζωή και τη δράση του Χρ. Μαλτέζου  αναφέρουν ότι συνελήφθη από τα όργανα της μεταξικής δικτατορίας το Μάη του 1938. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ασφάλεια το 1949 ο Χρ. Μαλτέζος συνελήφθη, από στις 20 Απριλίου του 1938, γύρω στις 8.30 μ.μ., σε μία από τις παρόδους στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Για να μπορέσουν μάλιστα οι αρχές να φτάσουν στη σύλληψή του χρειάστηκε να καταφέρουν ισχυρά χτυπήματα στις φοιτητικές οργανώσεις της ΟΚΝΕ.
 Οταν συνελήφθη ο Μαλτέζος είχε πάνω του κοινή προκήρυξη της Οργάνωσης Αθήνας της ΟΚΝΕ και της Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας που πληροφορούσε τους νέους ότι είχε επέλθει συμφωνία για τη συγκρότηση «Λαϊκού Μετώπου Νεολαίας» μεταξύ της ΟΚΝΕ, της Σοσιαλιστικής Πρωτοπορίας, της Δημοκρατικής Νεολαίας σε κοινή σύσκεψη που είχε πραγματοποιηθεί τις μέρες του Πάσχα.
    Ο Χρ. Μαλτέζος βασανίστηκε άγρια από τα αστυνομικά όργανα για να προβεί σε αποκαλύψεις, αλλά δεν υπέκυψε. Ετσι παραπέμφθηκε σε δίκη όπου καταδικάστηκε σε 4 1/2 χρόνια φυλάκιση και δύο χρόνια εκτόπιση στην Ακροναυπλία. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα όπου υπέστη τα πάνδεινα για να υπογράψει δήλωση μετανοίας. Συγκεκριμένα τον έριξαν στην Αχτίνα Θ' όπου κρατούνταν ο Ν. Ζαχαριάδης και άλλα στελέχη του Κόμματος. Του έκαναν φάλαγγα, τον έκαιγαν με καυτό λάδι, αποπειράθηκαν να του καρφώσουν πέταλα στα πόδια. Αναγκάστηκε να κηρύξει απεργία πείνας παραμένοντας αλύγιστος. Εν τω μεταξύ τα βασανιστήρια συνεχίζονταν χωρίς όμως αποτέλεσμα. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 22/11/1938, τον αποτελείωσαν. Σύμφωνα με όσα δημοσιοποίησε η Ασφάλεια το 1949 ο Χρ. Μαλτέζος «διέφυγε των χεριών των φυλάκων και ερρίφθη από το παράθυρον του διαδρόμου εις το κενόν, αυτοκτονήσας». Πρόκειται για την κλασική μέθοδο εξόντωσης κρατούμενων που ακολουθούσαν οι αρχές ασφάλειας, τη γνωστή εκπαραθύρωση, που πέταγαν τον κρατούμενο από το παραθυρο στο κενό ούτως ώστε το έγκλημα να δείχνει αυτοκτονία.

Η ληξιαρχική πράξη θανάτου του Χρήστου Μαλτέζου

 (φωτό από τον Ριζοσπάστη 2.12.2001)

ΟΚΝΕ