Επιλογή γλώσσας

Δευτέρα 22 Ιουλίου 2019

1936: Υπογράφεται, συμφωνητικό ανάμεσα στο ΚΚΕ και το Αγροτικό Κόμμα, για τη δημιουργία Λαϊκού Μετώπου πάλης κατά του φασισμού


Υπογράφεται, 22/7/1936, συμφωνητικό ανάμεσα στο ΚΚΕ και το Αγροτικό Κόμμα (Ι. Σοφιανόπουλος) για τη δημιουργία Λαϊκού Μετώπου πάλης κατά του φασισμού.

Στις «Γενικές αρχές και τους σκοπούς» του Λαϊκού Μετώπου αναφέρονταν: «Αι υπογεγραμμέναι κομματικαί οργανώσεις, αγωνιζόμεναι δια την υπεράσπισιν των λαϊκών συμφερόντων, την καταπολέμησιν του φασισμού, την προαγωγήν του συγχρόνου κράτους εις μίαν λαοκρατουμένην δημοκρατίαν και την δημιουργίαν μιας δικαιοτέρας κοινωνίας, που θα σέβεται την εργασίαν των ανθρώπων, απεφάσισαν την σύμπηξιν του Λαϊκού Μετώπου.


Το Λαϊκόν Μέτωπον θα επιδιώξει να έλθη εις την εξουσίαν δια της διαφωτίσεως και του προσεταιρισμού της πλειοψηφίας του λαού προς τας αρχάς και το πρόγραμμά του.

Τα κόμματα που απαρτίζουν το μέτωπον τούτο δεν παραιτούνται της οργανικής των αυτοτελείας, περιοριζόμενα δε να επιτύχουν την άμεσον λύσιν των ουσιωδών προβλημάτων που προβάλλουν σήμερον ενώπιον του ελληνικού λαού, συμφωνούν εις τον συντονισμόν της πολιτικής των δράσεως, τόσον εντός όσον και εκτός του κοινοβουλίου. Εις τας μελλούσας εκλογάς θα κατέλθουν με κοινούς συνδυασμούς και κοινόν σήμα. Εάν δε τύχουν της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού θα θέσουν εις εφαρμογήν τας επομένας πολιτικάς και οικονομικάς επιδιώξεις».

Η στρατηγική του ΚΚΕ

Η παραπάνω πρωτοβουλία του ΚΚΕ αποτελούσε προσπάθεια να προωθηθεί η γενικότερη στρατηγική του. Το ΚΚΕ ήδη απ' το 6ο Συνέδριό του έθεσε στόχο τη σύμπραξη όλων των αντιφασιστικών - δημοκρατικών δυνάμεων, η οποία θεωρούσε ότι μπορεί να φτάσει και έως τον σχηματισμό «λαϊκής δημοκρατικής κυβέρνησης, εφ' όσον αυτό θάναι το συμφέρον του Λαού και του τόπου».

Ο Νίκος Ζαχαριάδης, παρουσιάζοντας την Εκθεση Δράσης της ΚΕ του ΚΚΕ στο 6ο Συνέδριο, υποστήριξε ακόμα:
«Αν στο φασισμό αντιτάσσαμε αποκλειστικά και μόνο τη σοβιετική λύση, αυτό θα μας αποξένωνε απ' τη μάζα, θα διασπούσε τον αντιφασιστικό αγώνα, θα βοηθούσε το φασισμό».
Τα παραπάνω ήρθαν και ως επακόλουθο της γραμμής που είχε χαράξει το 7ο Συνέδριο της ΚΔ (1935), ενώ την ίδια περίοδο από το ΚΚΕ προβλήθηκε ως «υπόδειγμα» η συγκρότηση του «Λαϊκού Μετώπου» στη Γαλλία και την Ισπανία. Εγραψε χαρακτηριστικά ο «Ριζοσπάστης»:
«Η συνένωση των προσπαθειών όλων των δημοκρατικών αντιφασιστικών δυνάμεων του τόπου πρέπει να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί. (...) όλες οι προοδευτικές δυνάμεις του τόπου πρέπει και δω να κάνουν κάτι ανάλογο με το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία και την Ισπανία».

Με βάση λοιπόν τη γενική στρατηγική του, το ΚΚΕ προχώρησε στη σύναψη του «Συμφώνου Σοφούλη - Σκλάβαινα» για τους παρακάτω λόγους:
α. Επειδή εκτίμησε ότι στηρίζοντας έστω και προσωρινά το Κόμμα των Φιλελευθέρων δυνάμωνε το μέτωπο αντίστασης στο φασισμό. Συγκεκριμένα, ότι με αυτήν την πρωτοβουλία αποτρεπόταν ο κίνδυνος «να εγκαθιδρυθεί στρατιωτικοφασιστική δικτατορία».
β. Επειδή εκτίμησε ότι η υλοποίηση του «Συμφώνου Σοφούλη - Σκλάβαινα», που περιλάμβανε μέτρα ανακούφισης της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, θα αναγνωριζόταν από το λαό ως συνεισφορά πρώτα απ' όλα του ΚΚΕ, ότι χάρη σ' αυτό ο λαός αποκόμισε μια σειρά από κέρδη.
γ. Οτι στην περίπτωση που το Κόμμα των Φιλελευθέρων έδειχνε ασυνέπεια, το ΚΚΕ θα κατόρθωνε να αποσπάσει απ' την επιρροή των πρώτων τις λαϊκές μάζες που τους ακολουθούσαν. Αυτή η εξέλιξη θα ισχυροποιούσε ακόμα περισσότερο τη δύναμη επιβολής από τα «κάτω» της ενότητας όλων των αντιφασιστικών δυνάμεων, ώστε να γίνει δυνατή και η ενότητα από τα «πάνω».

Ωστόσο, τα γεγονότα εξελίχτηκαν τελείως διαφορετικά, παρά τις επιδιώξεις και τις προθέσεις του Κόμματος.

Για την καλύτερη κατανόηση όσων οδήγησαν στο «Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα» και όσων ακολούθησαν, χρειάζεται να γίνει αναφορά σε βασικά γεγονότα που προηγήθηκαν.
Οι εκλογές του 1936 και οι συζητήσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Στις 26 Γενάρη 1936 πραγματοποιήθηκαν βουλευτικές εκλογές, οι πρώτες μετά την επαναφορά του βασιλιά με το νόθο δημοψήφισμα της 3ης Νοέμβρη 1935.
Οι εκλογές έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής, καθώς επιδιώχθηκε να μην αποκλειστούν από τη νέα Βουλή μια σειρά κόμματα, σε συνθήκες που επιδιωκόταν ο σχηματισμός συμμαχικής κυβέρνησης ευρύτατου φάσματος και συναίνεσης των κατακερματισμένων αστικών πολιτικών δυνάμεων.

Το ΚΚΕ συμμετείχε στις εκλογές με το συνασπισμό του «Παλλαϊκού Μετώπου» και εξέλεξε 15 βουλευτές, συγκεντρώνοντας το 5,77% των ψήφων. Οι «αντιβενιζελικοί» εξέλεξαν 143 βουλευτές, οι «βενιζελικοί» 142 και έναν βουλευτή έβγαλε το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας.
Το γεγονός ότι κανένα αστικό κόμμα δεν διέθετε αυτοδύναμη πλειοψηφία οδήγησε σε διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας.

Στις 13 Φλεβάρη και αφού είχαν προηγηθεί συναντήσεις του Γεωργίου Β' με τους πολιτικούς αρχηγούς και άλλες διαβουλεύσεις, συγκλήθηκε το Συμβούλιο του Στέμματος, στο οποίο δεν κλήθηκε το ΚΚΕ, καθώς «λόγω της αντιθέσεώς του προς το υφιστάμενον κοινωνικόν καθεστώς δεν είνε δυνατόν να γίνει δεκτή η συνεργασία του εις την ρύθμισιν του πολιτικού ζητήματος». Εκεί, ο βασιλιάς ζήτησε τη συγκρότηση κυβέρνησης απ' το Κοινοβούλιο το «ταχύτερον» και σημείωσε ότι δεν διέγνωσε προγραμματικές αντιθέσεις μεταξύ των αστικών κομμάτων, τέτοιες ώστε να καθίσταται ανέφικτη η συνεργασία τους.
Ακολούθησαν συζητήσεις μεταξύ των Φιλελευθέρων και του Λαϊκού Κόμματος, δίχως αποτέλεσμα. Οσο διαρκούσαν οι διαπραγματεύσεις, στη θέση της παρέμενε η κυβέρνηση του Κ. Δεμερτζή.
Στο μεταξύ, ήδη από τις 30 Γενάρη η Κοινοβουλευτική Ομάδα του «Παλλαϊκού Μετώπου» είχε τοποθετηθεί όσον αφορά το ζήτημα του σχηματισμού κυβέρνησης, δηλώνοντας την πρόθεσή της να δώσει ψήφο ανοχής σε μια κυβέρνηση «που θα αναλάμβανε να ικανοποιήσει τις βασικές δημοκρατικές διεκδικήσεις του Λαού».
 
1936. Πρωτοχρονιάτικο πρωτοσέλιδο σκίτσο του «Ριζοσπάστη». Με την ελπίδα ότι η λαϊκή παρέμβαση θα παίξει σημαντικό ρόλο στις εκλογές του 1936. Απεικονίζονται οι αρχηγοί των αστικών κομμάτων
Ορισμένα συμπεράσματα

Τα ίδια τα ιστορικά γεγονότα απέδειξαν ότι η επιδίωξη στήριξης ή συμμετοχής του ΚΚ σε κυβέρνηση στο πλαίσιο του καπιταλισμού, όπως αυτή ονομαστεί, «αντιφασιστική», «αντιιμπεριαλιστική» κ.τ.λ., δεν συμβάλλει στη ριζοσπαστικοποίηση των μαζών, αφοπλίζει το κίνημα, δεν «διευκολύνει» την πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας απ' την εργατική τάξη.

Η δικαιολόγηση της παραπάνω επιδίωξης στο όνομα της αντιμετώπισης του φασισμού δεν λάμβανε υπόψη ότι η δράση ενός ΚΚ σε μη επαναστατικές συνθήκες, ανεξάρτητα από τη μαζικότητα και τη δύναμή του, δεν είναι δυνατόν να καθορίσει τη μορφή της αστικής εξουσίας. Αντίθετα, η αστική τάξη είναι αυτή που εναλλάσσει τις μορφές διακυβέρνησης και επιλέγει την κατάλληλη για τα συμφέροντά της μορφή πολιτικής διαχείρισης.

Παράλληλα, η προσπάθεια του ΚΚΕ για σύμπραξη με αστικές δυνάμεις, ο διαχωρισμός τους σε «δημοκρατικές» και μη, όχι μόνο δεν είχαν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, αλλά αντικειμενικά καλλιεργούσαν και αυταπάτες όσον αφορά την ίδια την αστική δημοκρατία και το ταξικό της περιεχόμενο, αλλά και για το ρόλο του Κόμματος των Φιλελευθέρων.

Οσον αφορά το ίδιο το «Σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα», στον πυρήνα του βρισκόταν η λογική του «μίνιμουμ Προγράμματος», δηλαδή άμεσα εφαρμόσιμων μέτρων στο πλαίσιο του καπιταλιστικού συστήματος, που θα υλοποιηθούν από τα «πάνω» και όχι ως στόχοι διεκδίκησης του κινήματος ενταγμένοι στο γενικότερο πλαίσιο της ταξικής πάλης. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στην πλειοψηφία τους οι όροι του Συμφώνου έγιναν αποδεκτοί τόσο από τους Φιλελεύθερους όσο και από τους Λαϊκούς.

Ταυτόχρονα υποτιμήθηκε η δύναμη των αστικών μηχανισμών να ελίσσονται, να χειραγωγούν και τελικά να ενσωματώνουν πιο εύκολα τη λαϊκή βάση τους όταν δεν βρισκόταν απέναντί τους μια αταλάντευτη επαναστατική δύναμη.
Τέλος, για την αντιμετώπιση του φασισμού, η ιστορική πείρα έχει δώσει επαρκείς απαντήσεις. Μόνο η οργανωμένη πάλη της εργατικής τάξης, από κοινού με τους φτωχούς αυτοαπασχολούμενους της πόλης και του χωριού, σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση με στόχο την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, μπορεί να αντιμετωπίσει αποφασιστικά και ριζικά το φασισμό.

Γιατί μόνο έτσι μπαίνουν στο στόχαστρο οι πραγματικές αιτίες του φασισμού, το σύστημα που τον γεννά και τον θρέφει, δηλαδή το ίδιο το κεφάλαιο και η εξουσία του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Tα σχόλια στο μπλοκ πρέπει να συνοδεύονται από ένα ψευδώνυμο, ενσωματωμένο στην αρχή ή το τέλος του κειμένου