Στο κυνήγι του «πράσινου» κέρδους

Η ξαφνική «ζέση» διεθνών αστικών ΜΜΕ για την προβολή των κινητοποιήσεων για το κλίμα δεν πηγάζει από «αυθόρμητο» ενδιαφέρον των καπιταλιστών για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Πάει χέρι χέρι με μία καλολαδωμένη «βιομηχανία» που έχει αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες γύρω από το υπαρκτό πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής.

Πίσω από το «ενδιαφέρον» των πολυεθνικών κρύβεται το νέο «χρυσωρυχείο» της «πράσινης οικονομίας», ως διέξοδος για τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, σε μια περίοδο μάλιστα που η καπιταλιστική ανάπτυξη είναι αναιμική και γίνεται λόγος ήδη για την επόμενη κρίση. Το αμερικανικό δίκτυο «Bloomberg» από το Μάρτη του 2013 αποκάλυπτε πως επενδυτές σε γνωστές χρηματοπιστωτικές εταιρείες, όπως η «Morgan Stanley» και η «Goldman Sachs», που διαχειρίζονται αμύθητα κεφάλαια παγκοσμίως, «σπρώχνουν» επενδύσεις στις ΑΠΕ και στα βιοκαύσιμα, κυνηγώντας «πιο καυτά κέρδη».

* * *

Από τη σκοπιά αυτή δεν προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι χιλιάδες επιχειρηματικοί όμιλοι σε όλο τον κόσμο, και πολλαπλάσιοι οργανισμοί και ιδρύματα που χρηματοδοτούνται έμμεσα ή άμεσα απ' αυτούς, στηρίζουν τις κινητοποιήσεις για το κλίμα. Σύμφωνα με στοιχεία των διοργανωτών, τις κινητοποιήσεις των προηγούμενων ημερών σε όλο τον πλανήτη συνέδραμαν 3.024 επιχειρήσεις, παίρνοντας μάλιστα και μέτρα διευκόλυνσης της συμμετοχής των εργαζομένων τους σε αυτές. Εξίσου σημαντικό ρόλο στη μαζικότητα των κινητοποιήσεων φαίνεται ότι έπαιξαν 820 οργανώσεις της «κοινωνίας των πολιτών» (ΜΚΟ και διάφορα «ευαγή» ιδρύματα, χρηματοδοτούμενα άμεσα ή έμμεσα από μεγάλα μονοπώλια), αλλά και 7.371 ιστοσελίδες σχετικές με το κλίμα και το περιβάλλον. Κομβικής σημασίας για την κινητοποίηση του κόσμου και ιδιαίτερα της νεολαίας ήταν επίσης η παρέμβαση συνδικαλιστικών οργανώσεων, κομμάτων, αλλά και της Εκκλησίας σε διάφορες χώρες, για να μη μιλήσουμε για το επίσημο κράτος, το οποίο - κυρίως μέσα από τα σχολεία - ανέλαβε σε πολλές περιπτώσεις ρόλο οργανωτή της συμμετοχής των μαθητών.

* * *

Μέσα από αυτό το πρίσμα χρειάζεται να αντιμετωπίσει κανείς και τα ερωτήματα για την υπερπροβολή της 17χρονης Σουηδέζας ακτιβίστριας Γκρέτα Τούνμπεργκ, που δημοσιεύματα τη συνδέουν με δοκιμασμένους μάνατζερ (Ιγκμαρ Ρέντχογκ, της ΜΚΟ «We Don't Have Time») οι οποίοι ακουμπούν στις «πλάτες» δισεκατομμυριούχων (Σουηδοί μεγαλοεπενδυτές Ντέιβιντ Ολσεν και Γκούσταβ Στένμπεκ). Στο σύνολό τους, οι κινητοποιήσεις για το κλίμα συγκλίνουν στην ανάγκη της «πράσινης ανάπτυξης» μέσω ενός «Πράσινου New Deal», αλλάζοντας σε τομείς της οικονομίας το ενεργειακό μείγμα σε βάρος πιο παραδοσιακών μορφών Ενέργειας, όπως το πετρέλαιο, ο λιγνίτης κ.ά. Αναζητώντας νέα πεδία κερδοφόρων επενδύσεων, μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι παρουσιάζουν την «πράσινη ανάπτυξη» ως απάντηση τάχα στην κλιματική αλλαγή, αποσιωπώντας ότι όσο μένει το κριτήριο του καπιταλιστικού κέρδους (ό,τι χρώμα κι αν έχει) δεν μπορεί να δοθεί απάντηση προς όφελος της προστασίας του περιβάλλοντος και της ζωής από φυσικές καταστροφές. Αντίθετα, σε όλες τις εκδοχές του ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής είναι παράγοντας επιβαρυντικός για το περιβάλλον και συνιστά μόνιμη απειλή για την ασφάλεια, ακόμα και για τη ζωή των ανθρώπων.

* * *

Δεν είναι όμως αυτή η μοναδική πλευρά που σχετίζεται με την αξιοποίηση της κλιματικής αλλαγής από τα μονοπώλια. Το ίδιο το φαινόμενο, που στην εξέλιξή του επιδρά καθοριστικά η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη δράση του κεφαλαίου, αξιοποιείται πολύμορφα από τους θύτες για να ενισχύσουν την κερδοφορία τους. Τα μονοπώλια φτάνουν στο σημείο να επενδύουν ακόμα και στον ανθρώπινο πόνο ή στις μεγάλες καταστροφές που προκαλούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής! Για παράδειγμα, η νεοϋορκέζικη εταιρεία KKR & Co, που «επενδύει» σε ακραία καιρικά φαινόμενα, αγόρασε πριν από έξι χρόνια τη «Nephila Capital Ltd» από τη Βερμούδα, που εμπορεύεται παράγωγα και αξιόγραφα σε ακραία καιρικά φαινόμενα, πλημμύρες, καταστροφικούς τυφώνες κ.λπ.! Η δε χρηματοπιστωτική επενδυτική εταιρεία υψηλού ρίσκου «Water Asset Management LLC», επίσης από τη Ν. Υόρκη, αγοράζει δικαιώματα διαχείρισης υδάτινων πόρων, στη λογική πως μακροπρόθεσμα το νερό θα αντιμετωπίζεται ως «ιδιωτικό περιουσιακό στοιχείο»!

* * *

Από την άλλη, υπάρχουν και «επενδυτές» που αδημονούν κυριολεκτικά για το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία, όπως η μεταλλευτική εταιρεία «Nuna Minerals A/S», που ποντάρει σε πλούσια κοιτάσματα, ανεκμετάλλευτα ακόμη, σπάνιων γαιών και χρυσού στη νότια Γροιλανδία, εκεί όπου μέχρι πρότινος υπήρχαν παγετώνες. Μεταλλευτικές εταιρείες της Δανίας μόνο μεταξύ 2010 και 2011 αύξησαν κατά 75% τις επενδύσεις σε περιοχές της Γροιλανδίας που έμεναν «ανεκμετάλλευτες» λόγω παγετώνων... Εκθέσεις του ΟΗΕ τις οποίες επικαλείται το «Bloomnberg» εκτιμούν ότι μέχρι το 2030 θα χρειαστούν νέες υποδομές λόγω κλιματικής αλλαγής, αξίας άνω των 130 δισ. δολαρίων! Την πληροφορία αυτή έχει αξιοποιήσει η ολλανδική εταιρεία «Arcadis NV», που εδώ και χρόνια προσφέρει υπηρεσίες εκσυγχρονισμού αντιπλημμυρικών υποδομών και έχει συνεργαστεί με τους δήμους αμερικανικών μεγαλουπόλεων που έχουν πληγεί από τυφώνες, όπως η Ν. Υόρκη μετά τον τυφώνα «Σάντι» και η Ν. Ορλεάνη μετά τον καταστροφικό τυφώνα «Κατρίνα».

* * *

Από το πάρτι «αξιοποίησης» της κλιματικής αλλαγής δεν λείπουν πολυεθνικές - μεγαθήρια που ξεπλένουν μέσω μάρκετινγκ καταστροφικά περιβαλλοντικά εγκλήματα, όπως οι BP, «ExxonMobil», «DuPoint», «General Electric», η μεγάλη διεθνής εταιρεία ξυλεμπορίας «International Paper» και η πιο νέα «πράσινη» εταιρεία βιοκαυσίμων «Archer Daniels Midland», οι οποίες, έναντι υποτροφιών σε πανεπιστήμια ή καλοπληρωμένες εκστρατείες διαφήμισης και «ενημέρωσης», εμφανίζονται ως χορηγοί «ερευνών» για το κλίμα και την προστασία του περιβάλλοντος! Ο διαθλαστικός φακός της καπιταλιστικής κερδοφορίας θολώνει το δίκαιο ενδιαφέρον και την ανησυχία εκατομμυρίων ανθρώπων - ιδιαίτερα της νεολαίας - για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, αξιοποιώντας τα στους ανταγωνισμούς ανάμεσα σε μεγάλα μονοπώλια και ιμπεριαλιστικά κράτη. Γι' αυτό χρειάζεται αυτή η ανησυχία να μπολιαστεί με την προοπτική της σύγκρουσης με το κεφάλαιο και την εξουσία του, για τον άλλο δρόμο ανάπτυξης, που θα έχει στο επίκεντρο τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και όχι τα κέρδη.