Σωτήρης Πέτρουλας

Ενώ οι λαϊκές κινητοποιήσεις κατά των ανακτόρων («κίνημα των 70 ημερών» - «Ιουλιανά») κορυφώνονται, η αστυνομία δολοφονεί, 21/7/1965, τον φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα, ηγετικό στέλεχος του φοιτητικού κινήματος και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη.

Ηταν 21 Ιούλη του 1965, όταν έγινε μια μεγάλη συγκέντρωση στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, κυρίως από φοιτητές και οικοδόμους, ενάντια στο παλατιανό πραξικόπημα και την αντιλαϊκή πολιτική της Ενωσης Κέντρου. Ακολούθησε πορεία προς την Ομόνοια και μετά στη Σταδίου, όπου στο ύψος της οδού Χρ. Λαδά οι δυνάμεις καταστολής είχαν
φράξει το δρόμο, είχαν παρατάξει αύρες και οδοφράγματα και «υποδέχτηκαν» τη διαδήλωση με καταιγισμό από καπνογόνα και άγριο ξύλο. Ο απολογισμός είναι αμέτρητοι τραυματίες και ανάμεσά τους ένας νεκρός: Ο 23χρονος φοιτητής της Ανωτάτης Εμπορικής Σχολής (ΑΣΟΕΕ) και στέλεχος της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, Σωτήρης Πέτρουλας.

Από οικογένεια που έχει πληρώσει βαρύ φόρο αίματος

Ο Σωτήρης Πέτρουλας δεν ήταν ένας άνθρωπος που βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή. Η οικογένειά του ήταν οικογένεια κομμουνιστών πρωτοπόρων αγωνιστών, που έδρασαν στις γραμμές του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Συνολικά 31 ήταν τα μέλη της οικογένειας Πέτρουλα που δολοφονήθηκαν την επταετία '43 - '50. Ο Σωτήρης Πέτρουλας ήταν ο μοναδικός Πέτρουλας που θάφτηκε, οι υπόλοιποι χώθηκαν σε λάκκους...

Είναι πολύ χαρακτηριστική γι' αυτό η περιγραφή της θείας του, Δήμητρας Πέτρουλα, στο βιβλίο της «Πού 'ναι η μάνα σου μωρή;» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή»:

«"Αυτοί" μπορεί ακόμα να μπορούσανε να σκοτώνουνε και να μένουνε ατιμώρητοι. Αλλά και ο Αντώνης μου (σ.σ. αδερφός της Δ. Πέτρουλα) τώρα ήτανε λεύτερος να δώσει μάχη και να τους τόνε πάρει τον σκοτωμένο μας. Ετσι, κλείστηκε σ' ένα γραφείο πρόσωπο με πρόσωπο ο αδερφός μου με τον Καψάσκη. "Αν δεν τηλεφωνήσεις τώρα στον Τούμπα (υπουργός Δημόσιας Τάξης, το 1965) και δεν του ζητήσεις να μας δώσει τον νεκρό, δε θα βγεις κι εσύ ζωντανός από δω μέσα", είπε ο Αντώνης μου.

Αδερφέ μου, για ποιόνε απ' όλους τους νεκρούς μας πολεμούσες εκείνες τις ώρες; Για ποιόνε απ' όλους ή για όλους μαζί; Και, τελικά, το κατόρθωσες. Τους τόνε πήρες! Τόνε πήγες σπίτι του και τόνε στολίσανε γαμπρό και πέρασε η λαοθάλασσα και τόνε προσκύνησε και τον αποχαιρέτισε και τόνε σήκωσε ψηλά, μετέωρο στην αιωνιότητα.

Μας το χρωστάγανε. Αλήθεια, αδερφέ μου. Μας το χρωστάγανε "αυτοί". Ενανε. Ενανε τουλάχιστον απ' όλους αυτούς που μας είχανε σκοτώσει να τόνε πάρουμε. Να τόνε στολίσουμε. Να δει κι ο Χάρος ομορφιά, να δει αντρειοσύνη, να δει πως κι εμείς άνιφτο, αχτένιστο κι αστόλιστο δε θέλαμε κανένανε να του δώσουμε. Αλλά δεν το μπορέσαμε τότε, αδερφέ μου, για τους δικούς μας. Το μπορέσαμε όμως, το μπόρεσες για τον Σωτήρη μας».

Πρωτοπόρος μαθητής, φοιτητής κι εργάτης

Ο Σωτήρης Πέτρουλας γεννήθηκε το 1942, στο Οίτυλο της Μάνης, αλλά μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου υποχρεώθηκε να καταφύγει η οικογένειά του το 1946, για να γλιτώσει από τις αντικομμουνιστικές συμμορίες που δρούσαν στο πλευρό του αστικού κράτους.

Ο Σωτήρης ήταν πάντα πρώτος στο σχολείο, στη δουλειά και στον αγώνα. Χρειάστηκε να δουλέψει από 13 χρόνων παιδί ακόμα και να παρακολουθεί τα μαθήματά του το βράδυ, αλλά κατάφερνε να είναι άριστος μαθητής. Πήγε στην ΑΣΟΕΕ χωρίς φροντιστήριο, με υποτροφία και συνέχισε να φοιτά με υποτροφία και να εργάζεται.

Το 1959 οργανώνεται στη Νεολαία της ΕΔΑ κι αργότερα με τη συγχώνευσή της περνάει στις γραμμές της Νεολαίας Λαμπράκη. Συμμετείχε στο 1ο Πανελλαδικό Συνέδριο των Λαμπράκηδων και γρήγορα αναδείχθηκε στέλεχος της Οργάνωσης, μέλος του καθοδηγητικού οργάνου της σπουδάζουσας.

Παρά το νεαρό της ηλικίας του ήταν ψημένος στο καμίνι του αγώνα, που τον θεωρούσε αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξής του. Οπως έγραψε κάποτε ο ίδιος, "δεν υπάρχει για τον αγωνιστή διάκριση μεταξύ υποκειμενικής και αντικειμενικής ζωής. Δεν μπορούμε συνεπώς να λέμε: Αυτές τις ώρες αφιερώνω στο άτομό μου, αυτές στον αγώνα. Ατομο και αγώνας έγινε αδιάσπαστη ενότητα, τόσο που αφαίρεση του αγώνα σημαίνει αφαίρεση της ζωής μας". Αυτόν τον κανόνα φρόντιζε να εφαρμόζει πάντα, στη διάρκεια της ολιγόχρονης ζωής του.

«Τον Σωτήρη τον κυνηγούσαν ακόμα και νεκρό»

Η δολοφονία του δε θα έμενε αναπάντητη κι αυτό ήταν κάτι που το γνώριζαν οι μηχανισμοί του αστικού κράτους, γι' αυτό και προσπάθησαν να την κουκουλώσουν από την πρώτη στιγμή και... να θάψουν στα κρυφά τον Πέτρουλα! Αφηγείται σχετικά η Δήμητρα Πέτρουλα:
«Μόλις μάθανε, λοιπόν, πως ο Σωτήρης σκοτώθηκε στη διαδήλωση, φωνάξανε τους δόλιους γονιούς και τους τάζανε λαγούς με πετραχήλια, για να εξασφαλίσουνε τη σιωπή τους και την άδειά τους να τόνε θάψουνε χωρίς να πάρει είδηση ο πολύς κόσμος.

Οι χαροκαμένοι γονιοί δε δεχτήκανε καμία συζήτηση με την Ασφάλεια. Πήγανε μαζί με τον Αντώνη μου και τον Πάγκαλο στο νεκροτομείο ν' αναγνωρίσουνε το πτώμα του λεβέντη τους. Το σώμα όμως το είχαν ήδη εξαφανίσει, όπως φοβότανε ο αδερφός μου. Ευτυχώς πήγανε στο τμήμα της οδού Ομήρου κι ο αξιωματικός υπηρεσίας, ένας υπαστυνόμος, τους είπε πως αν θέλανε να προλάβουνε να τρέξουνε στο Γ' Νεκροταφείο».

«Τον Σωτήρη τον κυνήγησαν ακόμα και νεκρό γιατί τον φοβούνταν. Ζήταγαν επίμονα να εξαφανίσουν τ' όνομά του, αλλά δεν μπόραγαν γιατί στο μεταξύ είχε γίνει σύνθημα στα στόματα χιλιάδων νέων που σπούδαζαν τα όνειρα του Σωτήρη», είπε χαρακτηριστικά στον «Ριζοσπάστη» η μητέρα του Σωτήρη Πέτρουλα το 1975, στα 10 χρόνια από τη δολοφονία του.

Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν σχεδόν καθημερινά, λαός και νεολαία διαδήλωναν ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική και την καταστολή, κατήγγειλαν τη δολοφονία του παλικαριού. Η κηδεία του μετατράπηκε σε παλλαϊκή συγκέντρωση και εκεί αποφασίστηκε η κήρυξη γενικής πανεργατικής απεργίας. Σύλλογοι, φορείς, σωματεία παίρνουν αποφάσεις και εκδίδουν ψηφίσματα. Στις 24 Ιούλη οργανώνεται στη Θεσσαλονίκη πολιτικό μνημόσυνο του Σωτήρη Πέτρουλα. Συνεχίζονται οι διαδηλώσεις στις 25 και στις 26 Ιούλη, οπότε γίνεται στην Αθήνα συγκέντρωση διανοουμένων και καλλιτεχνών στο θέατρο «Βέμπο». Στις 27 Ιούλη γίνονται γενική πανελλαδική απεργία και μεγάλες συγκεντρώσεις.

Στις 2 Αυγούστου ακολουθούν πολιτικό μνημόσυνο του Σωτήρη Πέτρουλα στην Αθήνα και μεγάλη πορεία στη Βουλή... Και οι διαδηλώσεις που ξεκίνησαν με το παλατιανό πραξικόπημα κράτησαν μέχρι το Σεπτέμβρη σε αυτό που ονομάστηκε «Το κίνημα των 70 ημερών».

 Σωτήρης Πέτρουλας