Η σύγκρουση φασιστών - κομμουνιστών στον Μεσοπόλεμο

Μέλη του «Κόκκινου Μετώπου» με επικεφαλής τον ΓΓ του ΚΚ Γερμανίας Ερνστ Τέλμαν

(και η «θολή» ταξική ματιά ενός αστού δημοσιολόγου)Αντί προλόγου...

Δεν πρόλαβε καν να στεγνώσει το μελάνι της καταδίκης της Χρυσής Αυγής ως ναζιστικής εγκληματικής οργάνωσης και ξεκίνησε ένας πραγματικός ορυμαγδός από «ναι μεν, αλλά...». Ενα από τα πλέον αναπαραγόμενα εξ αυτών (με παλιά γεύση) ήταν το «ναι μεν, αλλά με το άλλο άκρο;», «με τον κόκκινο φασισμό;».

Στον ορυμαγδό αυτό, που εξαπολύεται από όλες τις αποχρώσεις του αστικού πολιτικού κόσμου, για να θολώσει τα νερά γύρω από την ουσία του φασισμού/ναζισμού (ποιος τον γεννά και ποιον εξυπηρετεί), ήρθε προσφάτως να προστεθεί και ο κ. Πρετεντέρης με άρθρο του στα «Νέα» (17 - 18/10/2020) υπό τον τίτλο «Ενα παιδί (!) μετράει τα άκρα».

Σε αυτό, μεταξύ άλλων, μας «πληροφορεί» πως αν κανείς πάει στο Μουσείο Γερμανικής Ιστορίας στο Βερολίνο, «θα αντικρίσει "τη θεωρία των δύο άκρων" μπροστά στα μάτια του». Πώς; Μέσα από την έκθεση των στολών «των παραστρατιωτικών οργανώσεων των Εθνικοσοσιαλιστών» (των SA/ Ταγμάτων Εφόδου), από τη μια, και των «λιγότερο γνωστών» στολών «των παραστρατιωτικών οργανώσεων των Κομμουνιστών» (του «Κόκκινου Μετώπου»), από την άλλη. «Για χρόνια», συνεχίζει να «διαφωτίζει» το αναγνωστικό κοινό ο κ. Πρετεντέρης, «οι παραστρατιωτικοί ναζί και κομμουνιστές συγκρούονταν ανελέητα στους δρόμους και στις πλατείες με αναρίθμητους νεκρούς και τραυματίες. Η δράση τους κατέλυε στην πράξη το "μονοπώλιο της βίας" που η δημοκρατία αναθέτει στο κράτος... Τελικά οι ναζί επεκράτησαν και ανέβηκαν στην εξουσία (1933). Αλλά κοινό θύμα και των δύο ήταν η Δημοκρατία της Βαϊμάρης».

***

Τα ταξικά εργατικά σωματεία διαλύουν τη φασιστική επίδειξη της 26ης Ιούνη 1933, στο Σταθμό Λαρίσης

Από την πρώτη στιγμή όπου οι άνθρωποι του μόχθου άρχισαν να αφυπνίζονται, να οργανώνονται και να παλεύουν, διεκδικώντας έστω ένα ξεροκόμματο του τεράστιου πλούτου που παράγουν από τους εκμεταλλευτές τους, έβρισκαν απέναντί τους τα γκλομπς, τις ξιφολόγχες, τον δικαστή, τον δεσμοφύλακα - ακόμη και τον δήμιο. Τα τελευταία συνέθεταν την «καθωσπρέπει», την επίσημη, τη «νόμιμη» βία της αστικής τάξης και του κράτους της έναντι των ταξικών εχθρών της (πρόκειται για το «μονοπώλιο της βίας», που, κατά τον κ. Πρετεντέρη, «η δημοκρατία αναθέτει στο κράτος» - συνεπώς όλα καλά με αυτή!).

Δίπλα στους επίσημους και καθ' όλα «αποδεκτούς» κατασταλτικούς μηχανισμούς του αστικού κράτους, όμως, δρούσαν ανέκαθεν και διάφοροι «ανεπίσημοι», προκειμένου να βγαίνει (όταν απαιτείται) η βρώμικη δουλειά χωρίς να λερώνουν απευθείας τα χέρια τους οι ιθύνοντες (προσποιούμενοι κατόπιν ακόμη και τις αθώες περιστερές, με «ανησυχίες» και «προβληματισμούς» γύρω από την «αλόγιστη βία», «από όπου και αν προέρχεται»).

Το εργατικό - λαϊκό κίνημα της χώρας μας διαθέτει μακρά ιστορική πείρα των παραπάνω. Ενα μικρό - και εν πολλοίς άγνωστο - κομμάτι αυτής της πείρας, που αφορά ακριβώς τη σύγκρουση φασιστών και κομμουνιστών εδώ στην Ελλάδα (κατά την ίδια περίοδο που συγκρούονταν στη Γερμανία κι άλλες χώρες της Ευρώπης) παραθέτουμε στη συνέχεια.

Η σύγκρουση στον ελληνικό Μεσοπόλεμο - η Εθνική Ενωσις Ελλάς

Η ηγεσία της ΕΕΕ

Στην Ελλάδα την περίοδο του Μεσοπολέμου έδρασαν δίπλα και σε συνεργασία με τις «επίσημες» κατασταλτικές δυνάμεις του αστικού κράτους μια σειρά οργανώσεων, όπως η Ενωσις Ελλήνων Φασιστών, η Λεγεώνα Εθνικής Σωτηρίας, η Τρίαινα, η Οργάνωσις του Εθνικού Κυρίαρχου Κράτους, η Εθνική Ενωσις Ελλάς, κ.ά. Παρότι δεν ταυτίζονταν απόλυτα ως προς την ιδεολογικοπολιτική τους ταυτότητα, οι εν λόγω οργανώσεις κινούνταν σε γενικές γραμμές στο χώρο του φασισμού - εθνικοσοσιαλισμού, με κοινό παρονομαστή τον αντικομμουνισμό. Σκοπός τους, η πολύμορφη άσκηση τρομοκρατίας στην εργατική τάξη - πρώτα και κύρια εναντίον του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος και του ΚΚΕ. Η τρομοκρατία αυτή εκδηλώθηκε τόσο προς μεμονωμένους εργάτες και συνδικαλιστές (με απειλές, βιαιοπραγίες, δολοφονίες) όσο και προς τα συνδικάτα ή στους χώρους δουλειάς (με επιδρομές, βανδαλισμούς, εμπρησμούς). Στο στόχαστρό τους βρέθηκαν επίσης οι μειονότητες (κυρίως οι Εβραίοι), αλλά και οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου (θεωρούμενοι «μη καθαρόαιμοι»).

Σημαντικότερη εξ αυτών (από την άποψη της μαζικότητας όσο και του εύρους δράσης) υπήρξε η Εθνική Ενωσις Ελλάς (ΕΕΕ), η οποία εμφανίστηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927. Βασικός καταστατικός σκοπός της ήταν «η καταπολέμησις των ξένων προπαγανδών και ιδιαιτέρως της κομμουνιστικής προπαγάνδας». Τα μέλη της ήταν «οργανωμένα στρατιωτικά, είχαν φανατισμό και πειθαρχία», «πίστευαν στην ανωτερότητα και την καθαρότητα της ελληνικής φυλής», ενώ εμφανίζονταν με «χαλύβδινα κράνη και κρατούσαν γκλομπ»¹. Η ΕΕΕ διέθετε επίσης οργάνωση Νεολαίας (τους «Αλκιμους») και παράταξη στα πανεπιστήμια (την «Εθνική Παμφοιτητική Ενωση»).

Πέραν του αντικομμουνισμού και αντισημιτισμού, περίοπτη θέση στον ιδεολογικό μανδύα και την προπαγάνδα της οργάνωσης κατείχαν επίσης:

α) Ενας «αντισυστημισμός» (βαρύγδουπος στα λόγια, κούφιος στην πράξη), που διατυπωνόταν ως καταδίκη όλων των κομμάτων και του κοινοβουλευτικού συστήματος γενικότερα. Βεβαίως, ταυτόχρονα, η ΕΕΕ απολάμβανε την ποικιλόμορφη υποστήριξη (και χρηματική) και των δύο μεγάλων αστικών κομμάτων της εποχής, Λαϊκών και Φιλελευθέρων.

β) Ενας δήθεν «φιλεργατισμός», που διατυπωνόταν με διακηρύξεις υπέρ των φτωχών και κατά των «ασύδοτων» εταιρειών. Κάτι που, ωστόσο, δεν «εμπόδισε» την οργάνωση από το να χρηματοδοτείται αδρά από βιομηχάνους και τραπεζίτες, ή να λειτουργεί κατά παραγγελία ως μαντρόσκυλο της εργοδοσίας (βλ. στη συνέχεια).

γ) Μια πατριδοκαπηλία, που διατυπωνόταν με τυμπανοκρουσίες, περί «αλύτρωτων πατρίδων», κ.λπ. Βεβαίως, στη συνέχεια (1941 - 1944), η ΕΕΕ δεν είχε κανέναν ενδοιασμό να συνεργαστεί με τις δυνάμεις κατοχής.

Τον πρώτο καιρό, «το κάλεσμα των Τριών Εψιλον δεν βρήκε την ανταπόκριση που η ηγεσία επιθυμούσε. Σταδιακά, όμως, οι μαζικές επιδείξεις δύναμης με τις παρελάσεις συγκροτημένων τμημάτων, οι εξορμήσεις στην επαρχία, αλλά κυρίως η οικονομική κρίση και οι αντιθέσεις ανάμεσα στον ντόπιο πληθυσμό και στο εβραϊκό στοιχείο κατέστησαν την οργάνωση εξαιρετικά δημοφιλή στους Θεσσαλονικείς»².Οπως και σε άλλες χώρες την ίδια περίοδο, η αστική τάξη αξιοποίησε τον ρατσισμό - αντισημιτισμό στον αποπροσανατολισμό των λαϊκών μαζών ως προς το ποιος πραγματικά έφταιγε για την καπιταλιστική κρίση και τα δεινά της, διοχετεύοντας την αγανάκτηση και το θυμό μεγάλης μερίδας κόσμου στον «άλλο», είτε αυτός ήταν Εβραίος είτε ήταν πρόσφυγας, κ.ο.κ.

Μία από τις μελανότερες σελίδες της δράσης της ΕΕΕ γράφτηκε στις 29/6/1931, όταν μαζί με άλλα φασιστικά στοιχεία εξαπέλυσαν οργανωμένο πογκρόμ κατά της φτωχής εργατογειτονιάς του Κάμπελ Θεσσαλονίκης, καίγοντας σπίτια, καταστήματα, συναγωγές και σχολεία. Κατά τις επιθέσεις αυτές δολοφονήθηκαν ένας Εβραίος μικροπωλητής (ο Λεόν Βιντάλ) και ένας χριστιανός φούρναρης, που στάθηκε απέναντι στους φασίστες (ο Λεωνίδας Παππάς). Οι εμπρηστές - δολοφόνοι του Κάμπελ παραπέμφθηκαν στην αστική «Δικαιοσύνη», αλλά αθωώθηκαν όλοι. Η ασυλία της οργάνωσης από το αστικό κράτος (σε μια περίοδο όπου οι κομμουνιστές διώκονταν ανελέητα με το «Ιδιώνυμο»), επέδρασε ευεργετικά στην ανάπτυξή της: Πριν από το Κάμπελ η ΕΕΕ είχε 12 παραρτήματα με 3.000 μέλη. Ενα χρόνο αργότερα είχε 21 παραρτήματα με 7.000 μέλη³.

Χορηγοί της οργανωτικής ενδυνάμωσης και διεύρυνσης του πεδίου δράσης της ΕΕΕ ήταν η αστική τάξη και το κράτος της. Σε επιστολή του στις 8/2/1932 προς τον Φίλιππο Δραγούμη (πολιτευτή του Λαϊκού Κόμματος και υπουργό στην κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη το 1932 - 1934), ο διευθυντής των παραρτημάτων της ΕΕΕ, Αναστάσιος Νταλίπης (και βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος το 1932 - 1936), ανέφερε ως χρηματοδότες της οργάνωσης το δήμο Θεσσαλονίκης, το υπουργείο Πρόνοιας και τις τράπεζες Εθνική και Εκδοτική. Σημειωτέον, ο δήμος Θεσσαλονίκης ήταν ένας βενιζελικός δήμος, ενώ στην κυβέρνηση βρισκόταν ακόμη το Κόμμα των Φιλελευθέρων. Χαρακτηριστική είναι επίσης η υπ' αρ. 46 εγκύκλιος του Συνδέσμου των εν Ελλάδι Ανωνύμων Εταιρειών (1933), με την οποία καλούσε τα μέλη της να ενισχύσουν την ΕΕΕ: «Η οργάνωσις αυτή», τόνιζε η εγκύκλιος, «έχει τόσον μεγάλον εθνικόν προορισμόν, εις την σημερινήν εποχήν της διασαλεύσεως της θρησκείας, της πατρίδος και της οικογενείας, ώστε η θερμή ενίσχυσίς της από τα μέλη του Συνδέσμου (...) να είναι επιβεβλημένη. Ενισχυόμενη, η "Εθνική Ενωσις Ελλάς" θα αποτελέσει το ισχυρότερον και αποτελεσματικότερον αντίρροπον κατά πάσης κομμουνιστικής προπαγάνδας εις την πατρίδαν μας...»⁴.

Εναντίον του ΚΚΕ και του εργατικού κινήματος

Με την όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης του 1929 - 1933 η ΕΕΕ προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στην καταστολή του εργατικού κινήματος. Μια σειρά από «εθνικά» σωματεία έκαναν την εμφάνισή τους, ιδιαίτερα στα καπνεργατικά κέντρα του Βορρά (με τις ευλογίες και την αρωγή των καπνεμπόρων), όπου το ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα ήταν ισχυρό. Σε άμεση συνεργασία με την Ασφάλεια, τα σωματεία αυτά προσέφεραν στους εργοδότες τόσο φτηνό και πειθήνιο εργατικό δυναμικό όσο και απεργοσπάστες, όταν χρειαζόταν. Η ΕΕΕ διέθετε ακόμη και ειδικό «Τμήμα Παρακολούθησης» προκειμένου να χαφιεδίζει σε βάρος κάθε εργατικής αγωνιστικής κίνησης, κάθε «ανόμου ενέργειας των κομμουνιστών, των δημοσίων υπαλλήλων»⁵.

Στη Θεσσαλονίκη, τον Αύγουστο του 1932, οι συγκρούσεις μεταξύ των φασιστών και του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος οξύνθηκαν και γενικεύτηκαν. Σε μια από τις συγκρούσεις, στις 9/8, τραυματίστηκε με πιστόλι ο οικοδόμος Τσιπλάκης, ενώ λίγες μέρες μετά, στις 17/8, η ΕΕΕ πραγματοποίησε ένοπλη επιδρομή στο Σωματείο Οικοδόμων της πόλης, τραυματίζοντας βαριά τον γραμματέα του, Χρ. Παπαδόπουλο, καθώς και τον οικοδόμο Χ. Σταμπουλίδη, ο οποίος ξεψύχησε την επόμενη μέρα. Δολοφονικές επιθέσεις έγιναν επίσης κατά των καπνεργατών και αρτεργατών, οι οποίες, χάρη στη μαζική και δυναμική παρέμβαση των εργατών, αναχαιτίστηκαν με επιτυχία, τρέποντας τους φασίστες σε φυγή⁶.

Σε ανακοίνωσή της η Ενωτική ΓΣΕΕ τόνισε: «Η εργατιά της Θεσσαλονίκης από μέρες τώρα αντιμετωπίζει αλλεπάλληλες ένοπλες επιδρομές, σκοτωμούς και τραυματισμούς από τις εξοπλισμένες φασιστικές ορδές που εμπνέονται και καθοδηγούνται από τη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας και την κυβέρνηση Βενιζέλου. Ο εργάτης οικοδόμος σ. Σταμπουλίδης έπεσε νεκρός. Μια δεκάδα εργάτες είναι τραυματισμένοι. Για την κυρίαρχη τάξη δεν είναι αρκετές οι συλλήψεις, οι δαρμοί, οι εξορίες, οι διαλύσεις των ταξικών οργανώσεων, η απαγόρευση του Ενωτικού συνεδρίου Θεσσαλονίκης, η αφαίρεση και των τελευταίων υπολειμμάτων των συνδικαλιστικών και πολιτικών ελευθεριών της εργατικής τάξης. Περνάει στις χωρίς προσχήματα δολοφονίες, στην εξόντωση του επαναστατικού συνδικαλιστικού κινήματος, ενώ τα σοσιαλφασιστικά (σ.σ. ρεφορμιστικά) συνδικάτα απολαμβάνουν την αμέριστη υποστήριξή της. Τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Θεσσαλονίκη έχουν μεγάλη πολιτική σημασία για το επαναστατικό συνδικαλιστικό κίνημα, βρίσκονται σε αδιάσπαστη συνοχή με την επίθεση του κεφαλαίου και την αντίσταση των εργατών. Η Ενωτική Γενική Συνομοσπονδία καλεί τους εργάτες της Θεσσαλονίκης με συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις και απεργίες, με τη δημιουργία μαζικών αντιφασιστικών Ενώσεων, να αντιμετωπίσουν τις φασιστικές επιδρομές και τη φασιστική τρομοκρατία...»⁷.

Οι «αντιφασιστικές ενώσεις αυτοάμυνας» που συγκροτήθηκαν στην εργατική τάξη της Ελλάδας με πρωτοβουλία του ΚΚΕ, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δολοφονικές επιθέσεις των φασιστών, ήταν σε μεγάλο βαθμό αντίστοιχες των οργανώσεων του «Κόκκινου Μετώπου» που συγκροτήθηκαν στη Γερμανία με πρωτοβουλία του ΚΚΓ.

Απόγειο και παρακμή

Τον Ιούνη του 1933 η ΕΕΕ αποφάσισε την «κάθοδο» στην Αθήνα, σε μια «μουσολινικού» τύπου πορεία «πανελλήνιου εθνικού συναγερμού». Με αυτήν η ΕΕΕ «αποσκοπούσε στην "επιβολή της κοινωνικής ειρήνης και του κράτους προνοίας", αλλά κυρίως στον παραμερισμό των κομμουνιστών και των άλλων "αντεθνικών στοιχείων"»⁸.Ετσι, στις 24 - 25 Ιούνη, 1.000 και πλέον Τριεψελίτες και Αλκιμοι μεταφέρθηκαν με δύο ειδικά ναυλωμένα τρένα στην Αθήνα.

«1.000 θρασύδειλα καθάρματα», έγραφε ο «Ριζοσπάστης», «1.000 απεργοσπάστες, εμπρηστές, δολοφόνοι και συμμορίτες με τα τενεκεδένια κράνη τους, θέλουν να παρελάσουν μέσα από τους δρόμους της Αθήνας. 80.000 δραχμές διέθεσε ο βενιζελικός δήμαρχος Βαμβακάς και ψήφισαν, μαζί μ' αυτόν, και οι "λαϊκοί" δημοτικοί σύμβουλοι της Θεσσαλονίκης, τη στιγμή που οι άνεργοι δεν έχουν ψωμί, στέγη και αργοπεθαίνουν στις εργατικές συνοικίες και τους συνοικισμούς. Αφθονο χρήμα σπαταλήθηκε από τους καπνεμπόρους και μεγαλοτραπεζίτες, βγαλμένο από το αίμα του εργαζόμενου λαού, για τη συστηματική οργάνωση και την επιτυχία της φασιστικής αυτής πρόκλησης. 100.000 δραχμές χορηγήθηκαν κατ' εντολή των υπουργών Σαγιά και Ράλλη... Οπλα και εξοπλισμοί, 30 βαγόνια διατέθηκαν δωρεάν στα φασιστικά καθάρματα από το Γενικό Επιτελείο και την κυβέρνηση... Δεν υπάρχει παρά μία και μόνη δύναμη που μπορεί να μεταβάλει σε συντρίμμια τα δολοφονικά καθάρματα, τους συμμορίτες των ΕΕΕ: Η δύναμη της προλεταριακής γροθιάς...»⁹.

Παραμονές της άφιξής τους στην πρωτεύουσα, διενεργήθηκαν δεκάδες συλλήψεις στις εργατογειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά. Τριεψελίτες, μαζί με αστυνομικούς και χαφιέδες, εξαπέλυσαν όργιο τρομοκρατίας, με γκλομπς και περίστροφα, τραμπουκίζοντας και ξυλοκοπώντας τους εργάτες. «Εργάτες της Αθήνας και του Πειραιά!», καλούσε ο «Ριζοσπάστης», «Σε συναγερμό! Σε συναγερμό! Δεν φτάνει η σημερινή πείνα, η δυστυχία, η μαύρη απόγνωση που σας έχουν καταδικάσει όλα τα κεφαλαιοκρατικά κόμματα... Σήμερα οργανώνουν τρομοκρατικές συμμορίες από πουλημένα αποβράσματα για να πνίξουν τη φωνή σας για ψωμί - δουλειά, για να σας οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερο όλεθρο, πείνα και σκλαβιά. Εργαζόμενοι! Ολοι στους δρόμους!». Στη Λάρισα, οι εργάτες «υποδέχτηκαν» τα τρένα που μετέφεραν τους Τριεψελίτες με πέτρες¹⁰.

Στις 25/6 η Αθήνα «παρουσίαζε όψη αληθινού στρατοπέδου. Τα γραφεία του "Ριζοσπάστη" κατελήφθησαν, ενεργήθηκαν πάνω από 200 συλλήψεις. Οι δρόμοι της Αθήνας βάφτηκαν και πάλι από αίμα εργατικό από τους κανιβάλους της Ασφάλειας και τους δολοφόνους συμμορίτες που βαρούσαν στο ψαχνό». Τριεψελίτες και Αλκιμοι, παραταγμένοι στρατιωτικά σε φάλαγγες, παρήλασαν στο κέντρο της Αθήνας, καταλήγοντας στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη. Στην τελετή που ακολούθησε παρέστησαν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Γερουσίας Στ. Γονατάς (βενιζελικός στρατιωτικός και πολιτικός - από τους επικεφαλής του αποτυχημένου βενιζελικού πραξικοπήματος το 1935), ο υπουργός Εσωτερικών Ι. Ράλλης (κατοπινός δοσίλογος πρωθυπουργός και οργανωτής των Ταγμάτων Ασφαλείας), ο υπουργός Δικαιοσύνης Σπ. Ταλιαδούρος και πολλοί άλλοι αστοί βουλευτές. Τους Αλκιμους ευλόγησε ο Μητροπολίτης Βέροιας Πολύκαρπος. Στον Πειραιά η ΕΕΕ πραγματοποίησε λαμπαδηφορία (αντίστοιχη των Ταγμάτων Εφόδου στη Γερμανία)¹¹.

«Οι προλετάριοι της Αθήνας», από την άλλη μεριά, «διαδήλωσαν όλη την ημέρα στους δρόμους της Αθήνας, πάλεψαν ηρωικά με τις ανώτερες αστυνομικές δυνάμεις και τα φασιστικά καθάρματα. Τα τενεκεδένια κράνη και οι άλκιμοι νεανίες, παρόλο που ήταν κάτω από την προστασία της Αστυνομίας, τράπηκαν σε φυγή μπροστά στην αποφασιστικότητα των εργατών». Μόνο στο κέντρο, Αστυνομία και Τριεψελίτες έριξαν πάνω από 100 πυροβολισμούς, με αποτέλεσμα το θάνατο του εργάτη Π. Θωμόπουλου και τον τραυματισμό πολλών άλλων. Οι συγκρούσεις και οι διαδηλώσεις κράτησαν μέχρι αργά το βράδυ. Την επόμενη μέρα οι Τριεψελίτες αναχώρησαν άρον άρον, με τους εργάτες να τους καταδιώκουν μέχρι και το σταθμό Λαρίσης. Η Αστυνομία επέρριψε την ευθύνη για τα επεισόδια στους κομμουνιστές, ισχυριζόμενη μάλιστα πως εκείνοι ήταν που πυροβόλησαν εναντίον τους. Στο πλευρό των ΕΕΕ έσπευσαν επίσης πολλές αστικές εφημερίδες, όπως η «Καθημερινή», το «Ελεύθερο Βήμα», κ.ά.¹².

Το 1933 - 1934 το Κομμουνιστικό Κόμμα συνέχισε να δίνει ήρωες στην πάλη της εργατικής τάξης κατά του φασισμού. Μόνο σε δύο εκθέσεις της βρετανικής πρεσβείας στις 27/1/1934 και στις 14/1/1935, όπου αναφέρονταν περιστατικά συγκρούσεων μεταξύ της ΕΕΕ και του ΚΚΕ, καταγράφονταν 3 κομμουνιστές νεκροί και πάνω από 12 τραυματίες¹³.

Παραμονές της δικτατορίας Μεταξά η οργάνωση είχε πια παρακμάσει και σχεδόν διαλυθεί. Σε αυτό συνέβαλε τα μέγιστα η ανάπτυξη του ταξικού εργατικού κινήματος. Καταλυτικά όμως επέδρασε και η άρση της υποστήριξης της αστικής τάξης (στην ίδια και άλλες παρεμφερείς οργανώσεις), καθώς προσανατολιζόταν πλέον σε άλλες, συνολικότερες λύσεις στα προβλήματα και τις προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει. Ενόψει της επιβολής ανοιχτής δικτατορίας του κεφαλαίου (δικτατορία Μεταξά), η χρησιμότητα / αποτελεσματικότητα οργανώσεων όπως η ΕΕΕ στην αστική τάξη ως «ομάδων κρούσης» είχε παρέλθει.

Η οργάνωση ανασυστάθηκε στη συνέχεια από τις δυνάμεις κατοχής «με αντικειμενικόν σκοπόν την δίωξιν των ανταρτών» (του ΕΛΑΣ), διαπράττοντας - κατά τη Διεύθυνση Ειδικών Υπηρεσιών Πολέμου - πλείστες «βαρβαρότητες και εγκλήματα, εκβιασμούς, βιασμούς»¹⁴.

^***

Αντί επιλόγου...

Η εξίσωση κομμουνισμού και φασισμού από τον κ. Πρετεντέρη μέσα από την αναφορά του σε πανομοιότυπες - δήθεν - παραστρατιωτικές δολοφονικές πρακτικές στη μεσοπολεμική Γερμανία (με κοινό μάλιστα θύμα τη δημοκρατία) δεν είναι προϊόν απλής ιστορικής άγνοιας αλλά συνειδητής διαστρέβλωσης, με σαφή πολιτική σκοπιμότητα.

Τα Τάγματα Εφόδου των ναζί δεν απείλησαν ποτέ την «αστική δημοκρατία» της Βαϊμάρης, την εξουσία δηλαδή του κεφαλαίου. Τουναντίον, της προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες, λειτουργώντας συμπληρωματικά στις επίσημες κατασταλτικές αρχές κατά του εργατικού κινήματος (ιδιαίτερα στο ξέσπασμα της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης). Γι' αυτό και χρηματοδοτήθηκαν αδρά από διάφορους κύκλους της γερμανικής βιομηχανίας (όπως στοιχειοθετήθηκε κατηγορηματικά και λεπτομερώς στη «Δίκη των Βιομηχάνων» της Νυρεμβέργης). Γι' αυτό και δεν τέθηκαν εκτός νόμου, όπως συνέβη αντίστοιχα με το «Κόκκινο Μέτωπο». Η αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία της Βαϊμάρης καταλύθηκε από την ίδια την αστική τάξη της Γερμανίας, όταν έπαψε να την εξυπηρετεί ως μορφή κρατικής διαχείρισης. Χωρίς τη στήριξη του γερμανικού κεφαλαίου, ο Χίτλερ δεν θα είχε ανέλθει ποτέ στην εξουσία.

Το «Κόκκινο Μέτωπο», από την άλλη μεριά, δεν ήταν καν παραστρατιωτική οργάνωση, όπως τα Τάγματα Εφόδου. Συστάθηκε για την περιφρούρηση συγκεντρώσεων / εκδηλώσεων του Κομμουνιστικού Κόμματος και των συνδικάτων από τις συχνότατες δολοφονικές επιθέσεις των «επίσημων» και «ανεπίσημων» κατασταλτικών μηχανισμών. Ηταν οργάνωση καθαρά αμυντικού χαρακτήρα με ευρεία εργατική σύνθεση (το 1929 μόλις το 1/3 των μελών της ήταν οργανωμένοι κομμουνιστές. Η μεγάλη πλειοψηφία ήταν απλοί εργάτες, ενώ στις γραμμές της υπήρχαν ακόμα και μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος). Η διάλυσή της το 1929 (από την κυβερνώσα τότε σοσιαλδημοκρατία) όχι μόνο άφησε εκτεθειμένη την εργατική τάξη της Γερμανίας στο τρομοκρατικό όργιο των ναζί εν καιρώ καπιταλιστικής κρίσης, αλλά έδωσε και χώρο στους δεύτερους να γιγαντωθούν (από μια σχετικά μικρή οργάνωση που ήταν τότε).

Δεν υπάρχουν - ποτέ δεν υπήρξαν - δύο ένοχα άκρα και στη μέση μια αθώα δημοκρατία, κ. Πρετεντέρη. Υπάρχουν δύο κόσμοι σε αδυσώπητη όσο και αντικειμενική αντίθεση μεταξύ τους: Των εκμεταλλευτών και των εκμεταλλευομένων. «Παιδί» των πρώτων είναι ο φασισμός - ναζισμός. Πολιτική πρωτοπόρα οργάνωση των δεύτερων είναι το Κομμουνιστικό Κόμμα. Από αυτήν την άποψη στέκονται πράγματι αντίθετα.

Παραπομπές

1. Σκοπός Σωματείου ΕΕΕ (1927), Αρχείο Δ. Σφαέλλου (ΕΛΙΑ), Χονδροματίδης Ι, «Η μαύρη σκιά στην Ελλάδα», εκδ. «Περισκόπιο», Αθήνα, 2001, σελ. 12, 19

2. Χονδροματίδης Ι, ό.π., σελ. 12

3. «Ριζοσπάστης», 6/7/1931, «Μακεδονία», 17/4/1932

4. Χονδροματίδης Ι, ό.π., σελ. 15 και «Νέος Ριζοσπάστης», 18/2/1933

5. «Νέος Ριζοσπάστης», 18/8/1932, 13/3/1933, 2/5/1933, 13/5/1933, 23/5/1933, 14/12/1933, 15/6/1934

6. «Νέος Ριζοσπάστης», 10/8/1932, 23/8/1932, 24/12/1932, 18/6/1933

7. «Νέος Ριζοσπάστης», 20/8/1932

8. Χονδροματίδης Ι, ό.π., σελ. 16

9. «Νέος Ριζοσπάστης», 24/6/1933

10. «Νέος Ριζοσπάστης», 25/6/1933

11. «Νέος Ριζοσπάστης», 26/6/1933

12. «Νέος Ριζοσπάστης», 26/6/1933, 27/6/1933

13. Greece: Communism, Report for Second Half Year 1933 και 1934, FO286/1123 (PRO)

14. ΓΕΣ, Αρχεία Εθνικής Αντίστασης (1941-1944), τ. 7, εκδ. ΓΕΣ/ΔΙΣ, Αθήνα, 1998, σελ. 544-545

Η σύγκρουση φασιστών - κομμουνιστών στον Μεσοπόλεμο