Ολα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν...

ΑΝΤΙΠΥΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2021

 

Ξεκίνησε μία ακόμα αντιπυρική περίοδος και όλοι οι «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» γνωρίζουμε καλά τι περιλαμβάνει το χιλιοπαιγμένο έργο όλων των κυβερνήσεων τις τελευταίες δεκαετίες: Βαρύγδουπες δηλώσεις υπουργών, συμπολιτευόμενης αντιπολίτευσης, αλλά και του μεγαλύτερου μέρους της πολιτικής ηγεσίας της χώρας μας, για την αξία του φυσικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης ζωής. Οι σχεδιασμοί, οι συσκέψεις με ανώτατους υπηρεσιακούς παράγοντες της Πυροσβεστικής και Δασικής Υπηρεσίας, της Τοπικής και Περιφερειακής Διοίκησης, τα φανταχτερά ονόματα ασκήσεων καλά κρατούν.

Κάθε χρόνο τον ίδιο μήνα, δηλώνουν καθ' όλα έτοιμοι.

Οταν όμως τα πράγματα δεν πάνε καλά, τότε φταίνε τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η κλιματική αλλαγή...

Στα μεγαλύτερα «ζόρια», εφευρίσκουν εξιλαστήρια θύματα για να δικαιολογήσουν τις εκατόμβες νεκρών. Τον «τρόπο διαχείρισης του συμβάντος», τα «επιχειρησιακά όργανα», που έχουν όμως ονοματεπώνυμο, οικογένειες, παιδιά. Εκείνους που είναι στην πρώτη γραμμή, είτε στην Πυροσβεστική είτε στη Δασική Υπηρεσία, που ρισκάρουν καθημερινά τη ζωή τους μπαρουτοκαπνισμένοι και όχι από την ασφάλεια των επιτελικών συσκέψεων. Οι κυβερνώντες κάνουν ό,τι μπορούν για να αποποιηθούν την πολιτική ευθύνη.

Γιατί όμως οι κυβερνήσεις και στην Ελλάδα, όπως και σε όλο σχεδόν τον κόσμο, επιδεικνύουν αυτήν την εγκληματική αδιαφορία για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων, την ίδια στιγμή που ψηφίζουν νόμους που εντείνουν την εμπορευματοποίησή τους;

Ο λόγος είναι ότι έχουν ως αντίληψη και μοναδικό στόχο την κερδοφορία των επιχειρηματιών από την εκμετάλλευση των δασών και όλων των φυσικών πόρων, είτε ως πρώτη ύλη και ως γη για κερδοφόρες επενδύσεις, είτε ως χώρο αποθήκευσης των αποβλήτων και επέκτασης των δραστηριοτήτων τους. Είναι ενδεικτικό το αποτέλεσμα αυτής της δράσης, η μείωση των δασών κατά 1.290 εκατομμύρια στρέμματα τα τελευταία 25 χρόνια (στοιχεία του FAO), μια έκταση που αντιστοιχεί με αυτήν της Νότιας Αφρικής.

Με λίγα λόγια, η εμπορευματοποίηση της δασικής γης αποτελεί και το πραγματικό αίτιο για την εντεινόμενη εκμετάλλευση, εγκατάλειψη και απαξίωση του φυσικού περιβάλλοντος και των δασών ειδικότερα.

Οπλο στα χέρια των μεγάλων συμφερόντων που λυμαίνονται τον χώρο των δασών αποτελούν οι εφαρμοζόμενες πολιτικές όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα. Αφησαν τα δάση μας έρμαιο στα νύχια των επιχειρηματικών συμφερόντων, χαρίζοντάς τους ανερυθρίαστα το μέλλον των παιδιών μας.

Συγκεκριμένα:

• Αναθεωρούν το Σύνταγμα σε επίμαχα άρθρα σε βάρος της προστασίας των δασών.
• Καταργούν ουσιαστικά το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου στα δάση. Προωθούνται οι δασικοί χάρτες σαν εργαλείο όχι προστασίας των δασών, αλλά κατοχύρωσης ιδιοκτησιών, καταπατήσεων, εκχώρησης κρατικής περιουσίας σε ιδιώτες, για να συγκεντρωθεί η γη σε επόμενη φάση σε λιγότερα χέρια.
• Διαθέτουν ελάχιστους πόρους για τα δάση, οι οποίοι μειώνονται διαρκώς και έχουν φτάσει σε ποσοστό 0,035% - 0,040% του κρατικού προϋπολογισμού, ποσοστό εξευτελιστικό όταν πρέπει να διαχειριστείς και να προστατεύσεις σε επιστημονική βάση το 65% των εδαφών της χώρας.
• Εμπλουτίζουν και υλοποιούν ένα περιβαλλοντικό και δασικό νομοθετικό πλαίσιο κομμένο και ραμμένο στις επενδυτικές ανάγκες των «πράσινων» ομίλων, με την «προβιά» της «πράσινης ανάπτυξης» και της «πράσινης συμφωνίας» της ΕΕ
• Διασπούν το ενιαίο της διαχείρισης. Διαχωρίζουν την πρόληψη από την καταστολή. Η διαχείριση των δασών, για να είναι ολοκληρωμένη, πρέπει να εμπεριέχει και την προστασία τους από κάθε κίνδυνο που αντιμετωπίζουν. Από καταπατήσεις, εκχερσώσεις, ασθένειες, λαθροϋλοτομίες, πυρκαγιές, διάβρωση, πλημμυρογέννεση κ.λπ.

Ο διαχωρισμός αυτός, που οδήγησε στην πράξη σε μηδενική διαχείριση και ανυπαρξία πρόληψης στα εμπορευματοποιημένα δάση, αποτελεί ίσως την κύρια αιτία όξυνσης του προβλήματος των δασικών πυρκαγιών.

Η αρχή έγινε το 1998, όταν με τον Ν. 2612/1998 ανατέθηκε η δασοπυρόσβεση στο Πυροσβεστικό Σώμα. 23 χρόνια μετά, αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα ότι η ανάθεση αυτή δεν ήταν επιτυχημένη. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά, αφού η πολιτική επιλογή αυτή ήταν βαθιά αντιεπιστημονική και επικίνδυνη.

Η αποτυχία της πολιτικής διάσπασης της πρόληψης από την κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι ενώ το κόστος αντιμετώπισης ανεβαίνει, γιατί δίνουν βάρος στην καταστολή, τα αποτελέσματα είναι καταστροφικά.

Η αντιπυρική προστασία έχει ως περιεχόμενο την πρόληψη, την προκαταστολή και τη δασοπυρόσβεση. Επιβάλλεται να είναι ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ αναπόσπαστο τμήμα της οργανωμένης, επιστημονικά σχεδιασμένης, ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας των δασών. Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να δίνεται κύριο βάρος στην πρόληψη και την οργάνωση των επίγειων δυνάμεων που σβήνουν τις φωτιές, και όχι σε αποπροσανατολιστικές διαφημίσεις που μετατρέπουν την εναέρια πυρόσβεση από επικουρική σε κύρια.

Η επιστημονική γνώση και η ίδια η ζωή έδειξαν ότι η διαχείριση των δασών σε αυτήν τη βάση «εμποδίζεται» από τον σημερινό δρόμο ανάπτυξης και την αντίληψη ότι και τα δάση είναι πηγή κέρδους. Η υποκρισία όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων έχει «χτυπήσει ταβάνι».

Η Δασική Υπηρεσία, η κατ' εξοχήν αρμόδια υπηρεσία, αποκόπηκε από το αντικείμενό της και με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων βρίσκεται απαξιωμένη και στο περιθώριο, αφού:

• Δεν υπάρχει ουσιαστικά διαχείριση στα περισσότερα δασικά συμπλέγματα της χώρας.
• Οι Δασικές Υπηρεσίες βρίσκονται σε τραγική κατάσταση, δίχως προσωπικό και μέσα.
• Δεν επαρκεί η χρηματοδότηση για να υλοποιηθούν απαραίτητα έργα, όπως η διάνοιξη και συντήρηση αντιπυρικών ζωνών και δασικών δρόμων. Από τα συνολικά 17,7 εκατομμύρια ευρώ που συνολικά ζητούσαν τα Δασαρχεία όλης της χώρας για έργα αντιπυρικής θωράκισης, η κυβέρνηση πίστωσε μόλις 1,7 εκατ. ευρώ για όλη την Ελλάδα.

Η λογική του κέρδους, και ως αποτέλεσμά της η διαχρονική κυβερνητική αδιαφορία για τα δάση όταν δεν γίνονται επιχειρήσεις ή οικόπεδα, καταδικάζει και τους εργαζόμενους στη Δασική και στην Πυροσβεστική Υπηρεσία, αλλά και όλο τον λαό, σε έναν άνισο αγώνα για την προστασία τους.

Η αντιμετώπιση και των δασικών πυρκαγιών μπορεί να διασφαλιστεί όταν γίνει κυρίαρχη στην κοινωνία η αντίληψη που θα αντιμετωπίζει το δάσος, ως ανεκτίμητο κοινωνικό αγαθό.

Είναι κοινός ο εχθρός και των δασών και των εργαζομένων, ο τρόπος οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας μας. Γι' αυτό είναι μονόδρομος ο αγώνας και η από κοινού διεκδίκηση, όλων μας, της ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας των δασών, όπως και μιας ζωής στο μπόι των ονείρων μας.

Μαργαρίτα ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ
MSc Δασολόγος ΑΠΘ,γενική γραμματέας της Ομοσπονδίας Συλλόγων Εργαζομένων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ελλάδας (ΟΣΕΑΔΕ)