Ιδρύεται στο Λονδίνο η Φαβιανή Εταιρία

 Η Φαβιανή Εταιρεία (Fabian Society) ήταν μεταρρυθμιστική οργάνωση στη Μ. Βρετανία που πήρε το όνομά της από τον Ρωμαίο στρατηγό Μάξιμο Κόιντο Βερρουκόσο Φάβιο του Μελλητού, ο οποίος σημείωσε επιτυχίες επί των –συχνά ισχυρότερων αριθμητικά– αντιπάλων του (Αννίβας) , εφαρμόζοντας στρατηγικές ελιγμών και υπομονής και αποφεύγοντας τις απευθείας συγκρούσεις.

Συμπεριελάμβανε στις γραμμές της εκπροσώπους των διανοούμενων της αστικής τάξης. Στις συνεδριάσεις της Φ.Ε. πήραν μέρος μερικοί από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της αγγλικής πνευματικής ζωής της εποχής: ο φιλόσοφος Τόμας Ντέιβιντσον, ο οποίος φέρεται ιδρυτής της οργάνωσης, ο λογοτέχνης Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς, ο εικαστικός καλλιτέχνης και συγγραφέας Γουίλιαμ Μόρις (βλ. λ.), ο θεατρικός συγγραφέας Τζορτζ Μπέρναρντ Σο , ο λογοτέχνης και γιατρός Χάβελοκ Έλις, οι πολιτικοί Μπέατρις Γουέμπ και Σίντνεϊ Τζέιμς Γουέμπ, ο πολιτικός και μετέπειτα πρωθυπουργός Τζέιμς Ράμσεϊ Μακ Ντόναλντ (βλ. λ.) κ.ά. Τα κείμενα του Σο, Δοκίμια για τον Φαβιανό σοσιαλισμό (Essays On Fabian Socialism, 1889, συγκεντρώθηκαν σε τόμο το 1932) απετέλεσαν το κυριότερο όργανο προώθησης των θέσεων της οργάνωσης.

Θεωρώντας το σοσιαλισμό αναπόφευκτο αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης, οι φαβιανοί παραδέχονταν μόνο τη βαθμιαία εξέλιξη, αρνούμενοι την επανάσταση, τους «κοινωνικούς κατακλυσμούς» όπως έλεγαν.  Ήταν αντίθετοι με την ανάπτυξη της ταξικής πάλης του προλεταριάτου και με τη δημιουργία ανεξάρτητου (δηλαδή κομμουνιστικού) κόμματος της εργατικής τάξης. Ο  Β.Ι. ΛΕΝΙΝ χαρακτήριζε το φαβιανισμό ως « την πιο τέλεια έκφραση του οπορτουνισμού και της φιλελεύθερης εργατικής πολιτικής.» Ενώ ο ΕΝΓΚΕΛΣ σημείωνε ότι «Η βασική τους αρχή είναι ο φόβος για την επανάσταση».

Η δράση της χαρακτηρίζεται από τη βαθιά εχθρική στάση της απέναντι στις επαναστατικές ενέργειες του προλεταριάτου. Η φιλοσοφία τους στηριζόταν  στις ιδέες του Σπένσερ που συγκρίνει την ανθρώπινη κοινωνία με ένα ζωντανό οργανισμό που κάθε απότομη αλλαγή είναι αντίθετη στη φυσιολογική εξέλιξη. Η παραχώρηση εκλογικών δικαιωμάτων σε ολοένα και πιο πολλούς πολίτες, η επέκταση των αρμοδιοτήτων των δημοτικών αρχών και η μεταβίβαση σ’αυτές ορισμένων κλάδων της οικονομίας των λογής – λογής κοινοτικών ιδρυμάτων και η επέκταση του κρατικού μέτρου για το διακανονισμό των σχέσεων ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο, όλα αυτά για τους φαβιανούς ήταν σοσιαλισμός εφαρμοσμένος στην πράξη. Οι φαβιανοί προπαγάνδιζαν τις «μικρές υποθέσεις»  ή «τα τσιμπήματα σφήκας»,δηλαδή το ξεσκέπασμα των πληγών της σύγχρονης κοινωνίας με μελέτες, λιβέλους και δημόσιες ομιλίες, με σκοπό να παρακινήσουν τις εύπορες τάξεις και το κράτος να θεσπίσουν και άλλες μεταρρυθμίσεις. Αυτές οι «μικρές υποθέσεις» παρουσιάζονταν σαν σοσιαλιστικά μέτρα που σε τελευταία ανάλυση «διαπότιζαν» με σοσιαλιστικές ιδέες τον αγγλικό καπιταλισμό. Οι φαβιανοί υποστήριζαν ακόμη πως μόνο με το δικό τους δρόμο ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί ο σοσιαλισμός στην Αγγλία, γιατί μόνο ο δρόμος αυτός ταίριαζε τάχα στο χαρακτήρα, τις παραδόσεις και στην ιστορία του Αγγλικού λαού. Σε τελευταία ανάλυση η Φαβιανή Εταιρεία έπαιξε το ρόλο ενός από τους σπουδαιότερους φορείς τα επιρροής της αστικής τάξης στην Αγγλική εργατική τάξη, το ρόλο του φυτωρίου των οπορτουνιστικών ιδεών στο Αγγλικό εργατικό κίνημα.

Ωστόσο η μεγάλη έκταση που πήρε στο Αγγλικό εργατικό κίνημα το αίτημα των εργατών για ανεξάρτητη εργατική πολιτική, ανάγκασε τους φαβιανούς να υποστηρίξουν την ίδρυση Ανεξάρτητου Εργατικού Κόμματος (1893) και αργότερα του Εργατικού Κόμματος (1900 έως 1908 ήταν Επιτροπή Εργατικής Εκπροσώπησης) στο οποίο οι φαβιανοί προσχώρησαν διατηρώντας όμως και τη δική τους οργάνωση.

Η Φαβιανή Εταιρεία έπαιξε στο Εργατικό Κόμμα το ρόλο του ιδεολογικού κέντρου, που επεξεργάζεται τις προγραμματικές αρχές και τις βάσεις της τακτικής του. Από αυτή προέρχονταν πολλά στελέχη του Εργατικού Κόμματος.

ΠΗΓΕΣ:

ΜΕΓΑΛΗ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΕΣΣΔ

 Αλέκος Χατζηκώστας