Νικόλαος Γύζης

 Σαν σήμερα το 1901 πέθανε ο Νικόλαος Γύζης, Έλληνας ζωγράφος, που ανήκε στη λεγόμενη «Σχολή του Μονάχου». Γεννήθηκε την 1/3/1842.

Ο Νικόλαος Γύζης ήταν ένας από τους αξιολογότερους εκπροσώπους της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα. Γόνος φτωχής οικογένειας, πήρε το 1865 υποτροφία, από το ευαγές ίδρυμα του Ναού της Ευαγγελιστρίας της Τήνου, για σπουδές ζωγραφικής στο Μόναχο, όπου δεν άργησε να διακριθεί. 

Το 1872 επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά μετά από διετή παραμονή με ενδιάμεσο ταξίδι στην Ανατολή, διαπίστωσε ότι οι τότε συνθήκες δεν ευνοούσαν την καλλιτεχνική δημιουργία και γύρισε στο Μόναχο, όπου ουσιαστικά έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Το 1880 έγινε επίτιμο μέλος της Ακαδημίας των Ωραίων Τεχνών, το 1882 αναπληρωτής καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου και έξι χρόνια αργότερα, το 1888, τακτικός καθηγητής. Εκτός από την ηθογραφία, τη νεκρή φύση και το πορτρέτο, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1880 ο Γύζης θα στραφεί προς τα ιδεαλιστικά – αλληγορικά θέματα, που είχε προσεγγίσει ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας, και θα αναδειχθεί έτσι σε εκφραστή ενός νέου πνεύματος.

Κυρίαρχη μορφή της “Σχολής του Μονάχου”, ο Γύζης επηρέασε την πορεία της ελληνικής τέχνης με το ζωγραφικό του έργο, ενώ σημαντική είναι η θέση του και στη γερμανική ιστορία της τέχνης του 19ου αιώνα.

Από τους γνωστότερους πίνακές του αυτός με τίτλο «Ελληνικό Σχολείο εν καιρώ δουλείας», ο οποίος παριστάνει έναν καλόγερο να διδάσκει παιδιά.

Ο πίνακας μαζί με ένα ποίημα του Πολέμη εμπνευσμένο από αυτόν, χρησιμοποιήθηκαν για να συντηρείται ακόμα ένα ιστορικό ψέμα.

Ο τίτλος αυτού του ποιήματος αντικατέστησε τον αρχικό τίτλο του πίνακα ο οποίος έμεινε γνωστός πια με τον τίτλο «Το Κρυφό Σχολειό».

Μετά την καταστροφή των Ψαρών, π. 1896-1898

Ηρακλής Κακαβάνης

Παιδικοί αρραβώνες, 1877

 

Το κρυφό σχολειό και ο ρόλος της Εκκλησίας στην Παιδεία

 Μυθολογία του Κρυφού Σχολειού: Κατάλογος των ελληνικών σχολείων (1757)