Ολυμπιακοί Αγώνες Βερολίνου

Οι αγώνες βεβηλώθηκαν από τη σβάστικα

Την οργάνωση των 11ων Ολυμπιακών Αγώνων διεκδίκησαν έντεκα πόλεις από τρεις ηπείρους. Το Βερολίνο, η Αλεξάνδρεια, η Βουδαπέστη, το Δουβλίνο, η Κολονία, η Νυρεμβέργη, η Φραγκφούρτη, η Ρώμη, το Ελσίνκι και το Μπουένος Αϊρες.

Η απόφαση που παραχωρούσε τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Βερολίνο πάρθηκε το 1931, ένα χρόνο πριν ανέβει στην εξουσία το ναζιστικό κόμμα του Χίτλερ. Τα γεγονότα που ακολούθησαν αμφισβήτησαν την οξυδέρκεια και την ανεξαρτησία των μελών της ΔΟΕ. Στις 30 - 1 - 1933 ο Χίτλερ βάζει φωτιά στο Ράιχσταγ, κατηγορώντας τους κομμουνιστές για εμπρησμό. Ενα μήνα αργότερα κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, αναστέλλοντας το άρθρο 7 του γερμανικού Συντάγματος που προβλέπει την εγγύηση των πολιτικών και ατομικών ελευθεριών των πολιτών. Το κυνηγητό κομμουνιστών κι Εβραίων αρχίζει. Στις 20 Μαρτίου της ίδιας χρονιάς, ανοίγει το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης.

Αντιφασιστική απάντηση

Οι εξελίξεις στη Γερμανία και η διαγραφόμενη απειλή πολέμου, δίχασαν την ολυμπιακή κοινότητα. Οι προοδευτικοί άνθρωποι απαιτούν την αφαίρεση από τον Χίτλερ της δυνατότητας να μετατρέψει τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε βήμα προπαγάνδισης του φασισμού. Αντιδρά ο πρόεδρος της ΔΟΕ και οι συν αυτώ φιλικά προσκείμενοι στο ναζιστικό καθεστώς. Στο Παρίσι οργανώνεται από τις 11 έως τις 15 Αυγούστου 1934, η "αντιφασιστική αθλητική συνάντηση" με τη συμμετοχή 4.600 αθλητών από 19 χώρες.

Το Σεπτέμβρη του 1935, οι εκπρόσωποι της σοσιαλιστικής διεθνούς βάζουν θέμα αφαίρεσης του δικαιώματος από τον Χίτλερ οργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Στις 7 Ιουνίου, σε συνεργασία με τη "διεθνή επιτροπή πάλης για τη διατήρηση του ολυμπιακού πνεύματος" αποφασίζεται η οργάνωση της "Λαϊκής Ολυμπιάδας" στη Βαρκελώνη. Τη 18η Ιουλίου 1936, που είχε ορισθεί ως ημέρα έναρξης των αγώνων, κι ενώ στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας έχουν φτάσει 14.000 αθλητές από 15 χώρες, ο Φράνκο με την υποστήριξη του Χίτλερ αρχίζει την επίθεσή του στη νεαρή ισπανική δημοκρατία.

Αναζητούσαν νέους για...διασταύρωση

Στο νεόκτιστο στάδιο του Βερολίνου παρουσία 100.000 θεατών, την 1η Αυγούστου 1936, πραγματοποιείται η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Χίτλερ δε χάνει την ευκαιρία. "Η 11η Ολυμπιάδα εγκαινιάζει μια νέα εποχή" δηλώνει στο μήνυμά του. Οι ομάδες της Αυστρίας, της Βουλγαρίας, της Ιταλίας, αλλά και της Γαλλίας, χαιρετούν ναζιστικά. Η υποκρισία των φασιστών δεν έχει όρια. Ονόμασαν το ολυμπιακό χωριό "χωριό ειρήνης", κι απελευθερώνουν στον ουρανό 110.000 περιστέρια. Η σβάστικα κυριαρχεί παντού, σε βάρος της σημαίας με τους πέντε κύκλους. Η ΔΟΕ κοιμάται τον ύπνο του δικαίου, ακόμα κι όταν οι φασίστες διώχνουν από το ολυμπιακό χωριό τον Ελβετό δρομέα και τρίτο Ολυμπιονίκη το 1924 στα 800μ., με την πρόφαση ότι ήταν παντρεμένος με Εβραία. Δεν αντιδράει ούτε μετά τις καταγγελίες ότι οι ναζιστές αναζητούσαν μεταξύ των αθλητών από τις ΗΠΑ, τη Σουηδία, την Ολλανδία, νέους για... διασταύρωση με τις εκπροσώπους της "Ενωσης κοριτσιών της Γερμανίας", προκειμένου να παραχθεί η νέα γενιά των "αρείων".

Από την Αρχαία Ολυμπία μεταφέρεται για πρώτη φορά η ολυμπιακή φλόγα. Πρώτος λαμπαδηδρόμος ο Κώστας Κονδύλης. Μέσω Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας, Ουγγαρίας, Αυστρίας και Τσεχοσλοβακίας, 3.840 λαμπαδηδρόμοι μεταφέρουν τη φλόγα στο ολυμπιακό στάδιο του Βερολίνου.

Jesse Owens ξεκινάει την κούρσα των 200 μέτρων

Οι μαύροι, πονοκέφαλος για τον Χίτλερ

Στους αγώνες πήραν μέρος 4.066 αθλητές από 49 χώρες. Για πρώτη φορά συμμετέχουν το Αφγανιστάν, οι Βερμούδες Νήσοι, η Βολιβία, η Κόστα Ρίκα, το Λιχτενστάιν και το Περού. Στο πρόγραμμα συμπεριλήφθησαν αθλήματα αγαπητά στους Γερμανούς όπως το χάντμπολ και η κωπηλασία. Επανήλθε η γυναικεία γυμναστική κι έκανε την παρθενική του εμφάνιση το μπάσκετ.

Ο Τζέσε Οουενς ήταν ο ήρωας των αγώνων, ενώ οι μαύροι αθλητές της ομάδας στίβου των ΗΠΑ, προς μεγάλη απογοήτευση του Χίτλερ που εγκαταλείπει το γήπεδο για να μην τους σφίξει το χέρι, κατακτούν 6 χρυσά, 3 ασημένια και 2 χάλκινα μετάλλια.

Στο στίβο οι Αμερικανοί δεν είχαν αντίπαλο. Επί συνόλου 30 αγωνισμάτων ανδρών και γυναικών, κατακτούν 15 χρυσά μετάλλια. Οι Φινλανδοί κυριάρχησαν στα "δικά τους" αγωνίσματα, 5.000, 10.000 και 3.000 μέτρα στιπλ, ενώ οι Γερμανοί έδειξαν τη δύναμή τους στη σφαίρα, στη σφύρα, στο ακόντιο και το πένταθλο.

Στην κολύμβηση Ιάπωνες και Ολλανδοί μοιράστηκαν από 4 χρυσά μετάλλια, ενώ οι Αμερικανοί στα 4 αγωνίσματα των καταδύσεων, κατέκτησαν 4 χρυσά, 4 ασημένια και 2 χάλκινα μετάλλια.

Στον τελικό του ποδοσφαίρου η Ιταλία που δύο χρόνια νωρίτερα είχε αναδειχτεί παγκόσμια πρωταθλήτρια, νίκησε με 2 - 1 την Αυστρία. Στο χάντμπολ η Γερμανία επικράτησε της Αυστρίας με 10 - 6, ενώ στο χόκεϊ η πανίσχυρη τότε Ινδία συνέτριψε τη Γερμανία με 8 - 1.

Ο Χίτλερ ετοιμαζόταν για πόλεμο

Στον τελικό του μπάσκετ, οι ΗΠΑ νίκησαν εύκολα τον Καναδά με 19 - 8. Οι αγώνες διεξήχθησαν σε ανοιχτό γήπεδο τένις. Οπως θυμάται ο Τζο Φοντένμπερι, μέλος της αμερικάνικης ομάδας το 1936, "η διοργάνωση των αγώνων ήταν απαράδεκτη. Οι αγωνιστικοί χώροι προκαλούσαν γέλια και ο ίδιος από τα 2.03, έβλεπα από ένα κεφάλι ψηλότερα τους υπόλοιπους. Οποιαδήποτε αμερικανική ομάδα, μπορούσε να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο... Επιστρέφοντας στο σπίτι μας, ήδη γνωρίζαμε ότι επίκειται πόλεμος. Πολλοί αθλητές μιλούσαν γι' αυτό. Οι ίδιοι είδαμε ότι ο Χίτλερ προετοιμαζόταν για πόλεμο. Εμφανιζόταν συχνά στην εξέδρα, περιτριγυρισμένος από τα μαύρα κοράκια του. Οι διοργανωτές δεν έκρυβαν ακόμη, ότι το ολυμπιακό χωριό θα μετατρεπόταν στη συνέχεια σε στρατόπεδο προετοιμασίας αξιωματικών. Ετσι κι έγινε".

Παρά τις μεγάλες αθλητικές επιδόσεις, οι 11οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξήχθησαν σε ατμόσφαιρα καθαρά μιλιταριστική. Το γεγονός παραδέχτηκε αργότερα και η ΔΟΕ. Σε έκδοσή της αφιερωμένη στα 60 χρόνια από την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, μεταξύ άλλων τονίζεται: "Σ' αυτούς τους αγώνες κυριαρχούσε ένα δυνατό πνεύμα μιλιταρισμού και ναζισμού".

Μετά από τρία χρόνια, η χιτλερική Γερμανία άρχισε τον πόλεμο. Πολλοί από τους αθλητές βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή, ενώ οι Ολυμπιονίκες Λουτζ Λονγκ (Γερμανία) και Φέρεντς Τσικ (Ουγγαρία), πλήρωσαν με τη ζωή τους την τρέλα των Γερμανών να κυριαρχήσουν στον κόσμο.