Οι ανάγκες μας «δεν χωρούν» στο πανεπιστήμιο - επιχείρηση

Το πανεπιστήμιο που έχουν φτιάξει μαζί ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ με την πολιτική που εφάρμοσαν κι επέκτειναν στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, δεν είναι σύγχρονο όπως διαφημίζει η κυβέρνηση. Το αντίθετο συμβαίνει: Οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι παλεύουν κόντρα σε στοιχειώδεις ελλείψεις, ενώ η ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης, η εξέλιξη της τεχνολογίας θέτουν νέα δεδομένα για την επιστημονική μόρφωση, διαμορφώνουν προϋποθέσεις για αλματώδη αναβάθμιση των σπουδών.

Ορισμένα πολύ πρόσφατα παραδείγματα:

Σε μια από τις πιο περιζήτητες σχολές, τη Νομική Θεσσαλονίκης, φοιτητής έπεσε από το παράθυρο όπου καθόταν να παρακολουθήσει το μάθημα γιατί δεν χωρούσε μαζί με άλλους συμφοιτητές του στο αμφιθέατρο.

Στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, αν και υπάρχει τμήμα που ασχολείται με την προστασία της αγροτικής παραγωγής από τα φυσικά φαινόμενα, οι φοιτητές εγκλωβίζονται στους χώρους του Ιδρύματος που πλημμυρίζει με την πρώτη βροχούλα.

Οι φιέστες τους δεν κρύβουν τους «δύο κόσμους» στα ΑΕΙ

Την ώρα που η κα Κεραμέως κάνει βόλτες με το ηλεκτρικό λεωφορείο του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής - στο οποίο όμως δεν έχουν πρόσβαση οι φοιτητές - στήνοντας φιέστες για το «πρώτο πράσινο πανεπιστήμιο», η επαγγελματική κατοχύρωση των πτυχίων τους είναι στον «αέρα», καθώς οι κυβερνήσεις, και της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ που προηγήθηκε, δεν αναγνωρίζουν τα πτυχία των σχολών που οι ίδιοι έφτιαξαν!

Από τη μια, οι φοιτητές βρίσκουν «κλειστές πόρτες», πετιούνται έξω από εργαστήρια και μαθήματα, λόγω έλλειψης υποδομών και διδασκόντων, όπως οι φοιτητές των σχολών που «πανεπιστημιοποιήθηκαν», από την άλλη οι επιχειρήσεις τις βρίσκουν διάπλατα ανοιχτές και μάλιστα η κυβέρνηση χρηματοδοτεί με 300 εκατ. επιλεγμένα «πανεπιστήμια αριστείας» για να αναβαθμίσουν τις ερευνητικές υποδομές για τα διάφορα προγράμματα που «τρέχουν» σε «κοινοπραξίες με τις επιχειρήσεις».

Ενώ οι φοιτητές στερούνται ακόμα και στοιχειώδεις παροχές επειδή «δεν υπάρχουν λεφτά», πετιούνται έξω από δωμάτια στις εστίες, μένουν χωρίς σίτιση, όπως οι φοιτητές από τα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου και Κρήτης, διά στόματος υπουργού της κυβέρνησης, στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ομολογείται ωμά πως λεφτά υπάρχουν πολλά, αλλά για να δοθούν... πρέπει να διευρυνθούν οι συμπράξεις με επιχειρήσεις.

Οσο περισσότερο οι φοιτητές γίνονται πειραματόζωα, με αλλαγές κάθε λίγο και λιγάκι, με Τμήματα και Σχολές που ανοιγοκλείνουν και είναι σε ένα ατέρμονο κυνήγι για να συμπληρώσουν το παζλ των προσόντων, αφού η γνώση προσφέρεται στα «χίλια κομμάτια» των διαφόρων - επί πληρωμή - πιστοποιήσεων, τόσο περισσότερο μεγαλώνει η δυνατότητα της «αγοράς εργασίας» ή αλλιώς των εργοδοτών να επιλέγουν μέσα από μια «γκάμα» επιλογών τον καταλληλότερο εργαζόμενο στην πιο συμφέρουσα τιμή.

Ενώ το 1/4 των αποφοίτων είναι άνεργοι και περίπου 1/2 εργάζονται σε άσχετο με το αντικείμενο που σπούδασαν επάγγελμα, οι ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας μένουν ανεκπλήρωτες αφού δεν σχεδιάζεται η αξιοποίηση των επιστημονικά ειδικευμένων εργαζομένων. Για παράδειγμα, στην πρόσφατη έκθεση της ΕΘΑΑΕ (2021), σε σχέση με τις προοπτικές αποφοίτων ανά αντικείμενο, μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Αρνητικές προοπτικές έχουν οι απόφοιτοι που σχετίζονται με επαγγέλματα όπως (...) καθηγητές Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης». Την ίδια στιγμή, οι μαθητές στοιβάζονται σε 25-27άρια τμήματα, μαθήματα - ακόμα και κατεύθυνσης - ξεκινούν στα μέσα της χρονιάς λόγω έλλειψης καθηγητών κ.ά.

Το πανεπιστήμιο ΑΕ το έφτιαξαν μαζί

Αυτά είναι τα αποτελέσματα της πολιτικής που εφάρμοσαν όλες οι κυβερνήσεις εναλλάξ. Πίσω από τις όμορφες λέξεις που χρησιμοποιούν για το μάρκετινγκ της πολιτικής τους, όπως «σύνδεση με την αγορά εργασίας», «εκσυγχρονισμοί», «αριστεία», «συμπερίληψη», «ελευθερία επιλογών», ακόμα και την απόφαση για την ίδρυση της ΟΠΠΙ (πανεπιστημιακή αστυνομία) την ονόμασαν «προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας» (!), κρύβονται τα μεγάλα και πιεστικά προβλήματα φοιτητών και εργαζομένων.

Στον πυρήνα της πολιτικής τους υπάρχει η συμφωνία με τις κατευθύνσεις της ΕΕ για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η εναρμόνιση με τα «ευρωπαϊκά πρότυπα».

Αυτά υλοποίησε και ο ΣΥΡΙΖΑ, βάζοντας τη «σφραγίδα» του στην εμπορευματοποίηση της μόρφωσης, στην πολυ-κατηγοριοποίηση των πτυχίων, στην επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων:

• Γενίκευσε τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά, με επέκτασή τους σε πάνω από 280 προγράμματα, με τον νόμο - πλαίσιο του 2017.
• Εφτιαξε το πλαίσιο και ίδρυσε το πρώτο ξενόγλωσσο προπτυχιακό με δίδακτρα, ανοίγοντας τον δρόμο για τη γενίκευσή τους, με τον νόμο - πλαίσιο του 2017.
• Εφερε ρυθμίσεις το 2015 για την επιτάχυνση της αναγνώρισης των πτυχίων των κολεγίων και της ισοτιμίας τους με τα πτυχία των ΑΕΙ και αντίστοιχη τροπολογία το 2017.
• Προχώρησε σε κλείσιμο και συγχώνευση ιδρυμάτων, προχώρησε τις «πανεπιστημιοποιήσεις» χωρίς μέτρα ενίσχυσης και αναβάθμισης των σχολών, με νόμους το 2018 - 2019.
• Ιδρυσε τα Περιφερειακά Συμβούλια Ανώτατης Εκπαίδευσης με συμμετοχή επιχειρηματιών, ενισχύοντας το επιχειρηματικό μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ.
• Εφερε πρόβλεψη για κατάργηση της παιδαγωγικής επάρκειας από τα πτυχία.

Η κυβέρνηση της ΝΔ ολοκληρώνει αυτά που έμειναν «στη μέση»:

• Εφερε ανώτατο όριο φοίτησης για διαγραφές φοιτητών, το 2021.
• Ενισχύει το πλαίσιο της καταστολής, με ΟΠΠΙ, πειθαρχικά, για να λειτουργεί απρόσκοπτα το πανεπιστήμιο - επιχείρηση που έφτιαξαν, με τους νόμους το 2021 και το 2022.
• Αυτοματοποιεί και διευκολύνει ακόμα παραπάνω τη διαδικασία για να είναι ισότιμα τα πτυχία των κολεγίων με αυτά των ΑΕΙ, με ρυθμίσεις το 2020.
• Απαγορεύει ουσιαστικά την κρατική επιχορήγηση στα μεταπτυχιακά, οδηγώντας σε κλείσιμο, δίδακτρα ή αναζήτηση «χορηγών», εμπορευματοποιώντας πλήρως τις μεταπτυχιακές σπουδές, με τον νόμο - πλαίσιο του 2022.
• Διευκολύνει τη διαδικασία, δίνοντας τον «βρώμικο ρόλο» στην Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), να ανοιγοκλείνουν, συγχωνεύονται, καταργούνται Τμήματα και Σχολές με κριτήριο τις ανάγκες της αγοράς, με τον νόμο - πλαίσιο του 2022.
• Ενισχύει περαιτέρω το επιχειρηματικό μοντέλο διοίκησης, με τα 11μελή Συμβούλια Διοίκησης σε ρόλο ΔΣ εταιρείας, με μάνατζερ και διορισμένους κοσμήτορες, με τον νόμο - πλαίσιο του 2022.
• Ξαναφέρνει πρόβλεψη για απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας, με τον νόμο - πλαίσιο του 2022.

Κανένας από τους δύο δεν έφερε ούτε μισό άρθρο για τη χρόνια υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση των ιδρυμάτων. Ενδεικτικό του μεγέθους του προβλήματος είναι ότι αν στην αναλογία διδασκόντων - φοιτητών υπολογιστεί το σύνολο των φοιτητών, το ήδη μεγάλο 1/47 σκαρφαλώνει στο 1/69, ενώ σε ορισμένα ιδρύματα είναι πολύ οξυμένο το θέμα, π.χ. ΔΙΠΑΕ 1/138, ΕΛΜΕΠΑ 1/123 (πανεπιστημιοποιημένα επί ΣΥΡΙΖΑ), ΠΑΠΕΙ 1/129 (ΕΘΑΑΕ 2021). Αντίθετα, διατηρήθηκαν οι μειωμένοι προϋπολογισμοί, η σύνδεση της χρηματοδότησης με την αξιολόγηση των ιδρυμάτων, οι εργολαβίες για σίτιση και καθαριότητα, η λειτουργία των ΕΛΚΕ σε ρόλο ατμομηχανής της επιχειρηματικής δραστηριότητας στα πανεπιστήμια.

Πρόταση πάλης του ΚΚΕ - αντίπαλο δέος στα αντιλαϊκά τους σενάρια

Την «επόμενη μέρα» θα είναι εδώ όλα αυτά, γιατί η «κοστολόγηση» των αναγκών μας και τα περιθώρια που αφήνουν οι «αντοχές της οικονομίας» σημαίνουν ότι θα την πληρώνουμε πάντα οι πολλοί για να μεγαλώνουν τα κέρδη των λίγων. Η επιχειρηματική λειτουργία των ΑΕΙ σημαίνει ότι για τις ανάγκες φοιτητών και εργαζομένων θα προβλέπεται να δοθεί «κάτι» όταν κάτι περισσεύει από τα δισ. που προορίζονται για τα διάφορα προγράμματα «αριστείας» της αγοράς, βιομηχανικών διδακτορικών κ.λπ. Κι αυτό βέβαια δεν είναι σίγουρο, αν σκεφτεί κανείς ότι η κυβέρνηση στον προϋπολογισμό του 2023 βάζει στόχο για πλεόνασμα 58 εκατ. από τη λειτουργία των ιδρυμάτων!

Μόνο το ΚΚΕ έχει πραγματικά διαφορετική πρόταση για το πανεπιστήμιο, γιατί αντιμετωπίζει την επιστημονική γνώση ως κοινωνικό αγαθό που μπορεί και πρέπει να αξιοποιείται για τη βελτίωση της ζωής της κοινωνικής πλειοψηφίας κι όχι ως εμπόρευμα από το οποίο και άμεσα και έμμεσα πλουτίζουν οι λίγοι.

Γι' αυτό το ΚΚΕ αποτελεί εγγύηση, οι φοιτητές μπορούν να δουν τις ανάγκες τους στην πρόταση πάλης του.

Τη στιγμή που η λαϊκή οικογένεια πληρώνει το 95% του κρατικού προϋπολογισμού είναι λογική και αυτονόητη η διεκδίκηση τα χρήματα αυτά να επιστρέφουν στους νέους που σπουδάζουν και όχι στα μονοπώλια. Γι' αυτό το ΚΚΕ προτείνει και παλεύει για ένα πανεπιστήμιο δημόσιο και δωρεάν, που θα παρέχει ολόπλευρη στήριξη στους φοιτητές για να σπουδάζουν χωρίς εμπόδια, σε αντιπαράθεση με την πολιτική της εμπορευματοποίησης από όλες τις κυβερνήσεις. Γι' αυτό τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στο φοιτητικό κίνημα πάλεψαν για να μην εφαρμοστεί η απαράδεκτη πρόβλεψη για διαγραφές φοιτητών, ενάντια στην πολιτική που πρώτα βάζει εμπόδια στην προσπάθεια ολοκλήρωσης των σπουδών και μετά θέλει να διαγράφει από τις σχολές όποιον «σκόνταψε» στα εμπόδια που οι ίδιοι έβαλαν. Και τα κατάφεραν.

Ηταν εκεί όταν έγινε πράξη το σύνθημα «Ολοι για έναν κι ένας για όλους», ακυρώνοντας απαράδεκτους κανονισμούς, όπως στη Φοιτητική Εστία της Θεσσαλίας, που λόγω χρεών στην εστία δεν έδιναν το πτυχίο σε φοιτητή που είχε ολοκληρώσει τις σπουδές του. Και τα κατάφεραν.

Οταν πάλεψαν να γίνουν «φοιτητές ξανά», ενώ η κυβέρνηση τους κρατούσε μπροστά από μια οθόνη, μακριά και έξω από τη ζωντανή εκπαιδευτική διαδικασία. Και τα κατάφεραν.

Τη στιγμή που οι επιστημονικές και οικονομικές εξελίξεις απαιτούν οι αυριανοί επιστήμονες να είναι πλήρως ειδικευμένοι για να μπορούν να ανταποκρίνονται στις κοινωνικές ανάγκες και στις μελλοντικές απαιτήσεις κάθε επαγγέλματος, είναι λογική και αυτονόητη η διεκδίκηση να αναβαθμίζονται οι σπουδές ώστε όλη η επιστημονική γνώση για την άσκηση του μελλοντικού επαγγέλματος να δίνεται μέσα στο πτυχίο.

Γι' αυτό το ΚΚΕ προτείνει και παλεύει για ένα πανεπιστήμιο που θα παρέχει ενιαία επιστημονική μόρφωση και επαγγελματική ειδίκευση, σε αντιπαράθεση με τις κυβερνήσεις που συμφωνούν και υλοποίησαν τις κατευθύνσεις της ΕΕ για πτυχία πολλών ταχυτήτων και αντικατάστασή τους με προσόντα. Γι' αυτό τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ πάλεψαν στο φοιτητικό κίνημα και επί ΣΥΡΙΖΑ και επί ΝΔ ενάντια στην κατάργηση της παιδαγωγικής επάρκειας από τα πτυχία. Και τα κατάφεραν.

Τη στιγμή που η επιστήμη μπορεί να προοδεύσει ανεμπόδιστα όταν διασφαλίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για να διαχέονται τα πορίσματά της ελεύθερα, είναι λογική και αυτονόητη η διεκδίκηση να είναι κατοχυρωμένες οι δημοκρατικές, συνδικαλιστικές και ακαδημαϊκές ελευθερίες και να είναι ανοιχτές και διαφανείς όλες οι αποφάσεις και διαδικασίες των διοικήσεων για τη διαχείριση του πανεπιστημίου.

Γι' αυτό το ΚΚΕ προτείνει και παλεύει για ένα πανεπιστήμιο που θα προάγει τη συζήτηση, τον προβληματισμό, ανοιχτό στη διάθεση του λαού να έχει πρόσβαση στην επιστημονική γνώση, κόντρα στην πολιτική της έντασης της καταστολής, της παρέμβασης στις εσωτερικές διαδικασίες των φοιτητικών συλλόγων. Γι' αυτό τα μέλη του ΚΚΕ και της ΚΝΕ οργάνωσαν την πάλη στους φοιτητικούς συλλόγους, έφραξαν με τη δράση και την αποφασιστικότητά τους την είσοδο της πανεπιστημιακής αστυνομίας στις σχολές. Και τα κατάφεραν.

Αγωνίστηκαν ενάντια στις στημένες εκλογές - παρωδία που επιχείρησε το ΥΠΑΙΘ, επιδιώκοντας τον... «διορισμό» των οργάνων στο φοιτητικό κίνημα. Και τα κατάφεραν.

Οι φοιτητές των πρώτων ετών, που ψηφίζουν για πρώτη φορά, μπορούν να κάνουν «αισθητή την παρουσία τους», δυναμώνοντας αυτούς που ξέρουν και αγωνίστηκαν μαζί και στα πρόσφατα μαθητικά τους χρόνια. Οταν δεν τσίμπησαν «ούτε στις απειλές ούτε στην κοροϊδία» και πάλεψαν για ανοιχτά και ασφαλή σχολεία την περίοδο της πανδημίας κ.ά. Να αναλογιστούν την πείρα που έχουν αποκτήσει από τους χώρους μόρφωσης, αλλά και από τους ελπιδοφόρους εργατικούς αγώνες, όπως στην COSCO, στην «e-food», στους οικοδόμους κ.ά., την πείρα που έχουν αποκτήσει από το ποιος «λερώνει τα χέρια του» όταν ο λαός βρίσκεται σε κίνδυνο από πλημμύρες και πυρκαγιές, ενώ οι κυβερνήσεις μάς αφήνουν απροστάτευτους.

Ολη αυτή η πείρα μπορεί να γίνει οδηγός και στις κάλπες που θα στηθούν το επόμενο διάστημα. Οι φοιτητές να δυναμώσουν το ΚΚΕ παντού, το μοναδικό αντίπαλο δέος στην πολιτική των κυβερνήσεων, το μοναδικό κόμμα που κρατάει ζωντανή την ελπίδα, έχει πρόταση πραγματικής προοπτικής.

Επεξεργασία του Τμήματος Παιδείας και Έρευνας της ΚΕ του ΚΚΕ