Κόμματα μιας χρήσης

Όλα ανεξαιρέτως τα πολιτικά κόμματα εκφράζουν ταξικά, και κατ’ επέκταση, οικονομικά συμφέροντα. Η Αστική και η Εργατική τάξη έχουν αντίθετα και αντικρουόμενα συμφέροντα, επομένως υποχρεωτικά οφείλουν να έχουν και διαφορετικά κόμματα.

Στα πλαίσια όμως της αστικής τάξης υπάρχει σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων της. Υπάρχει το εφοπλιστικό κεφάλαιο, το βιομηχανικό, το τραπεζικό, το εμπορικό, το ξενοδοχειακό, το αγροτικό και πολλά άλλα επιμέρους, τα οποία διαγκωνίζονται για να μοιραστούν το κρατικό χρήμα και να εξασφαλίσουν καλύτερους όρους για την δική τους ανάπτυξη.

Επειδή οι ανταγωνισμοί τους μπορεί να καταλήξουν σε σκληρές συγκρούσεις, που ενδεχομένως να φέρουν και την αυτοκαταστροφή τους, προσπαθούν να συμβιβάζονται και να λειτουργούν στα πλαίσια του κόμματός τους.

Έλα όμως που η αντιλαϊκή πολιτική την οποία είναι υποχρεωμένη η αστική κυβέρνηση να ακολουθήσει, ενδεχομένως να ξεσηκώσει τα λαϊκά στρώματα και να την ανατρέψουν. Έτσι η αστική τάξη φροντίζει να έχει τουλάχιστον δύο κόμματα που θα εναλλάσσονται στην κυβερνητική εξουσία. Είναι ο γνωστός μας δικομματισμός, ο οποίος στην μεταχουντική Ελλάδα εξυπηρετήθηκε από την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Πάντα όμως η αστική τάξη έχει να προσφέρει διαφορετικές εναλλακτικές επιλογές στο λαό από κόμματα μιας χρήσης, κόμματα που χρησιμοποιούνται για να αποσβέσουν τις λαϊκές αντιδράσεις. Βέβαια υπάρχουν και στρατηγικές εφεδρείες, όπως το κόμμα του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ. Το 2010-2015, λόγω της οικονομικής κρίσης, ο λαός εγκατέλειψε μαζικά και τα δύο βασικά της κόμματα. Έτσι η αστική τάξη χρησιμοποίησε ως εναλλακτική προσωρινή λύση, τη λύση του Συνασπισμού, ο οποίος ένεκα των συνθηκών μετονομάσθηκε σε ΣΥΡΙΖΑ.

Η γκάμα των κομμάτων μιας χρήσης, καλύπτει όλο το πολιτικό φάσμα, αρχίζοντας από την φασιστική δεξιά και φθάνοντας μέχρι την αριστερά. Γρήγορα όμως αποκαλύπτεται ο ρόλος τους, ο λαός τα εγκαταλείπει και έτσι αναγκαστικά αποσύρονται από την ενεργό πολιτική δράση. Στο σύνολό τους είναι αρχηγικά και προσωποπαγή κόμματα, έτσι όταν καεί το «χαρτί» του αρχηγού, μαζί καίγεται και το κόμμα.

Αξίζει να δούμε μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις.

Το 1977 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ίδρυσε το ΚΟΜΜΑ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ (1,08%), εξελέγη βουλευτής στα Χανιά και τον επόμενο χρόνο προσχώρησε στην ΝΔ.

Μετά τον καταποντισμό της ΕΔΗΚ, ο Νικήτας Βενιζέλος ίδρυσε το ΚΟΜΜΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΩΝ, και συμμετείχε στις εκλογές του 1981 με ποσοστό (0,37%), το 1985 με (0,17%) και το 1989 με (0,14%). Το 1993 εισχώρησε στην ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ του Αντώνη Σαμαρά για να εκλεγεί βουλευτής και το κόμμα του μπήκε στην αφάνεια.

Η πρώτη διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ, έφερε και την διάψευση πολλών λαϊκών προσδοκιών. Οι αποχωρήσεις στελεχών του ήταν συχνές.

Το 1984 ο Νίκος Καργόπουλος αποχώρησε από το ΠΑΣΟΚ και ίδρυσε το ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΑΣΚΕ). Στις εκλογές του 1985 έλαβε 0,16%, του 1989 σχεδόν εκμηδενίστηκε με ποσοστό 0,04% και συνέχισε για πολλά χρόνια να συμμετέχει αυτόνομα στις εκλογικές αναμετρήσεις με μικρότερα ποσοστά.

Το 1987 ο Γεράσιμος Αρσένης διεγράφη από το ΠΑΣΟΚ και ίδρυσε το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ. Στις εκλογές του 1989 έλαβε (0,21%) και δεν εξελέγη, αλλά στις ευρωεκλογές κατόρθωσε να εκλεγεί ευρωβουλευτής με ποσοστό (0,66%). Στη συνέχεια προσχώρησε πάλι στο ΠΑΣΟΚ.

Την ίδια εποχή, ο Κωστής Στεφανόπουλος, αφού απέτυχε δύο φορές να εκλεγεί πρόεδρος της ΝΔ, το 1981 έχασε από τον Ευάγγελο Αβέρωφ και το 1984 από τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, αποχώρησε από την ΝΔ και ίδρυσε την ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ (ΔΗΑΝΑ). Στις εκλογές του 1989, όπου το πολιτικό σύστημα έχει να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα του σκανδάλου Κοσκωτά, έλαβε το χαμηλό ποσοστό του 1,01%, ενώ απέτυχε και στις ευρωεκλογές. Έτσι το 1994 ανέστειλε την δράση της ΔΗΑΝΑ.

Η διακυβέρνηση της χώρας το 1990-1993 από την ΝΔ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη δημιούργησε μεγάλη δυσαρέσκεια στο λαό. Εκείνη την εποχή, το 1993, ο Αντώνης Σαμαράς διεγράφη από την ΝΔ και ίδρυσε την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΟΙΞΗ (ΠΟΛ.ΑΝ.) Στις εκλογές του 1993 έλαβε ποσοστό 4,88, στις ευρωεκλογές 8,70%, ενώ το 1996 απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής λαμβάνοντας ποσοστό 2,94%. Λόγω των αποτυχιών και στις ευρωεκλογές του 1999, δεν πήρε μέρος στις εκλογές του 2000, ενώ το 2004 στήριξε την ΝΔ και στην συνέχεια προσχώρησε σε αυτήν.

Το 1995 το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε αναταραχή εφόσον ο Ανδρέας Παπανδρέου πρέπει να αντικατασταθεί. Ο Δημήτρης Τσοβόλας, μαζί με παλιά στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ιδρύει το 1995 το Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα (ΔΗ.Κ.ΚΙ.). Στις εκλογές του 1996 έλαβε 4,43% ενώ στις επόμενες απέτυχε να εκλεγεί βουλευτής. Το 2000 πήρε 2,69% και το 2004 ποσοστό 1,79% με αποτέλεσμα να ανακοινώσει την διάλυση του κόμματος. Μετά την αποχώρηση του Τσοβόλα, το 2007 μέλη του κόμματος αποφάσισαν να συνεχίσουν την λειτουργία του και να συμμετέχουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Μετά το 2015 τα υπολείμματα αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ και συνεργάζονται με διάφορα εξωκοινοβουλευτικά κόμματα.

Το 2000 ο Γιώργος Καρατζαφέρης αποχώρησε από την ΝΔ και ίδρυσε το κόμμα ΛΑΪΚΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ (ΛΑ.Ο.Σ). Στις εκλογές του 2004 έλαβε 2,19% μένοντας εκτός βουλής, ενώ το 2007 έφτασε στο 3,80% και εξέλεξε βουλευτές. Το 2009 έλαβε το μεγαλύτερο ποσοστό του, 5,63%. Το 2011, στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης και των λαϊκών αντιδράσεων, μαζί με το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ συμμετείχε στην κυβέρνηση «Παπαδήμου». Έτσι προσέφερε την κάλυψη μιας ελάχιστης εθνικής ομοψυχίας που απαιτούσε το σύστημα, για να δικαιολογήσει την συγκυβέρνηση των γαλαζοπράσινων «αιώνιων εχθρών». Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα στις δύο αναμετρήσεις του 2012 το ΛΑΟΣ να λάβει ποσοστό 2,89% και 1,58%, και να μείνει εκτός βουλής. Μετά την νέα αποτυχία του το 2015 με ποσοστό 1,03%, δεν ξανασυμμετείχε σε εκλογές.

Η οικονομική κρίση όμως είναι πολύ μεγάλη και απαιτούνται πολλά «μνημόνια» και πολλά σκληρά αντιλαϊκά μέτρα. Το σύστημα έχει ανάγκη να προσφέρει στο λαό διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις για να τον ελέγξει και να τον χειραγωγήσει. Την περίοδο αυτή χρησιμοποιούνται κατά κόρον τα «κόμματα μιας χρήσης» ως αναχώματα. Ο λαός δεν πρέπει να ριζοσπαστικοποιηθεί, δεν πρέπει να δει την πρόταση που του προτείνει το ΚΚΕ.

Το 2010, μετά το πρώτο μνημόνιο και την απαξίωση των δύο κυβερνητικών κομμάτων, ο Φώτης Κουβέλης αποχωρεί από τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ και ιδρύει την ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ (ΔΗΜΑΡ). Σε αυτό εντάχθηκαν στελέχη του ΠΑΣΟΚ και οικολογικές ομάδες. Η προβολή που παρείχε το σύστημα, βοήθησε την ΔΗΜΑΡ στις εκλογές του Μαΐου του 2012 να λάβει ποσοστό 6,11% ενώ στις εκλογές του Ιουνίου 6,26%.

Με τους 17 βουλευτές που εξέλεξε συμμετείχε στην κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ με πρωθυπουργό τον Σαμαρά. Η συμμετοχή της κρίθηκε από το πολιτικό σύστημα ως απαραίτητη, όχι επειδή έλλειπαν βουλευτές για να σχηματισθεί κυβέρνηση (ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είχαν 162 βουλευτές), αλλά επειδή έπρεπε να δώσει άλλοθι στην συνεργασία της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ, εφόσον μέχρι τότε η ΝΔ εμφανιζόταν ως αντιμνημονιακό κόμμα. Αυτό δυσαρέστησε τους ψηφοφόρους της, και παρά την αποχώρηση τής ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση το 2013, στις ευρωεκλογές του 2014 έλαβε μόνο 1,2%, ενώ στις βουλευτικές του Ιανουαρίου του 2015 καταποντίστηκε με ποσοστό 0,49%. Στη συνέχεια ο Κουβέλης παραιτήθηκε από πρόεδρος και τα υπολείμματα της ΔΗΜΑΡ απορροφήθηκαν από ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ.

Στα τέλη του 2010 η Ντόρα Μπακογιάννη, με την αιτιολογία ότι ψήφισε το πρώτο μνημόνιο του ΠΑΣΟΚ, διαγράφεται από την ΝΔ, και ιδρύει το κόμμα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ. Στις εκλογές του Μαΐου του 2012 έλαβε 2,55%, δίχως να εκλέξει βουλευτές και στη συνέχεια, ενόψει των εκλογών του Ιουνίου του 2012, επανεντάχθηκε στην ΝΔ. Το κόμμα της «έζησε» μόνο λίγες βδομάδες!

Το παιχνίδι που παίχτηκε μεταξύ του «αντιμνημονιακού» Σαμαρά και της «μνημονιακής» Μπακογιάννη, είναι πολύ χαρακτηριστικό για τον τρόπο που το πολιτικό σύστημα προσπαθούσε να θολώσει τα νερά και να χειραγωγήσει τους ψηφοφόρους. Η ΝΔ ενώ ήτανε ένα καθαρά μνημονιακό κόμμα (όπως απέδειξε στην συνέχεια), έπρεπε εκείνη την περίοδο να εμφανίζεται με αντιμνημονιακή προβιά!

Το 2012 ο Πάνος Καμμένος διαγράφεται από την ΝΔ επειδή διαφώνησε με την κυβέρνηση Παπαδήμου και την δανειακή σύμβαση που θα υπογραφόταν. Εφόσον η ΝΔ είχε πετάξει πλέον την προβιά του «αντιμνημονιακού» έπρεπε να βρεθεί μια λύση για τους ψηφοφόρους της που ήταν ενάντια στα μνημόνια. Για να μαντρωθούν αυτοί οι ψηφοφόροι και να μην ξεφύγουν από τον συντηρητικό χώρο, αναλαμβάνει ο ακροδεξιός Πάνος Καμμένος να ιδρύσει το κόμμα ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ (ΑΝΕΛ). Στις εκλογές του Μάη του 2012 οι ΑΝΕΛ έλαβαν 10,61%ενώ τον Ιούνιο υποχώρησαν στο 7,51%.

Στη συνέχεια τον Ιανουάριου του 2015 έλαβαν 4,75% και συγκρότησαν κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 υποχώρησαν στο 3,69, ενώ στις ευρωεκλογές του 2019 καταποντίστηκε στο 0,80%. Ο ρόλος του είχε πλέον τελειώσει και τα στελέχη του μοιράστηκαν σε ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ

Τον Φεβρουάριο του 2014 ενόψει των ευροεκλογών, από το πουθενά, ιδρύθηκε το κόμμα ΠΟΤΑΜΙ από τον δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη. Με την πρωτοφανή προβολή που είχε από τα μέσα ενημέρωσης, στις ευρωεκλογές του Μαΐου της ίδιας χρονιάς, έλαβε ποσοστό 6,60%. Στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 έλαβε 6,05% ενώ στις αντίστοιχες του Σεπτεμβρίου 2015 ποσοστό 4,09%. Με την νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και το μεγάλο ποσοστό της ΝΔ το σύστημα έδειχνε να σταθεροποιείται. Το τρίτο μνημόνιο είχε ψηφισθεί από όλους πλην ΚΚΕ, και οι λόγοι ύπαρξης του κόμματος ΠΟΤΑΜΙ εξέλιπαν. Το κόμμα μπήκε σε κρίση και τα στελέχη του διαμοιράστηκαν σε ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Βασίλης Λεβέντης είναι ένας ιδιόρρυθμος πολιτικός, ο οποίος επί δεκαετίες συντηρεί το κόμμα του, την ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ. Από το 1993 συμμετέχει στις εκλογικές αναμετρήσεις με ποσοστά περίπου στο 0,3%. Το 2015 όμως, τότε που το αστικό πολιτικό σύστημα είχε ανάγκη από όλες του τις εφεδρείες, προβλήθηκε από τα μέσα ενημέρωσης. Για άλλη μια φορά ο λαός χειραγωγήθηκε και στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015 η ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΩΩΝ έλαβε 3,43% και μπήκε στη βουλή. Στη συνέχεια βέβαια, αφού συνεισέφερε ό,τι μπορούσε στο σύστημα για να ορθοποδήσει, ακολούθησε την τύχη των «κομμάτων μιας χρήσης». Στις εκλογές του 2019 έλαβε 1,24 και έμεινε εκτός βουλής, ενώ τον Μάιο του 2023 επανήλθε στα παλιά ποσοστά του (0,38%).

Το 2016 το ΛΑΟΣ του Καρατζαφέρη έχει καταποντιστεί, οι ΑΝΕΛ χαροπαλεύουν, ενώ η ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ συρρικνώνεται και δεν θεωρείται αξιόπιστος συνεργάτης με τα ποινικά αδικήματα που έχει διαπράξει. Το κενό στον ακροδεξιό χώρο είναι μεγάλο και ο πρώην βουλευτής του ΛΑΟΣ Κυριάκος Βελόπουλος αναλαμβάνει να το καλύψει, ιδρύοντας το κόμμα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ.

Στις εκλογές του 2019 το κόμμα του προβάλλεται από το σύστημα και έλαβε ποσοστό 3,70%. Στη συνέχεια τον Μάιο του 2023 έλαβε ποσοστό 4,45%.

Την ίδια περίοδο που ο Βελόπουλος έκανε το κόμμα του στο χώρο της ακροδεξιάς, στην κεντροαριστερά εμφανιζόντουσαν δύο νέα κόμματα, η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ της Ζωής Κωνσταντοπούλου και το ΜΕΡΑ25 του Γιάννη Βαρουφάκη. Η κρίση που θα επέλθει στον χώρο του «μνημονιακού» πλέον ΣΥΡΙΖΑ είναι θέμα χρόνου. Το σύστημα λαμβάνει τα μέτρα του.

Η ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ το 2019 έλαβε 1,47 ενώ το Μάη του 2023 ποσοστό 2,89% μένοντας εκτός βουλής.

Το ΜΕΡΑ25 το 2019 έλαβε ποσοστό 3,44% και μπήκε στην βουλή, ενώ τον Μάη του 2023 δεν τα κατάφερε και με 2,63% δεν εξέλεξε βουλευτές.

Στις εκλογές του Μάη του 2023 έκανε εμφάνιση από το πουθενά, το κόμμα ΝΙΚΗ, και αξιοποιώντας την έλλειψη της φασιστικής ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ, έλαβε 2,92%.

Βέβαια υπήρξαν και υπάρχουν και πολλά μικρότερα κόμματα και ομάδες αλλά εφόσον δεν έπαιξαν κάποιο ουσιαστικό ρόλο δεν θα ασχοληθούμε στο σημερινό σημείωμα.

Τώρα εάν θέλετε να προβλέψετε την τύχη των τελευταίων κομμάτων, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ, ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ΜΕΡΑ25 και ΝΙΚΗ, δεν έχετε παρά να τη συγκρίνετε με την τύχη των προηγούμενων «κομμάτων μιας χρήσης».

Εάν πάλι θέλετε να αντισταθείτε στις απάνθρωπες πολιτικές του καπιταλιστικού μας συστήματος, δίχως να πέφτετε στα δίχτυα των αναχωμάτων του, δεν έχετε παρά να συνταχθείτε με το ΚΚΕ.

Θα είστε σίγουροι ότι με το ΚΚΕ θα υπάρχει 100% Μαχητική Λαϊκή Αντιπολίτευση!

Γιάννης Βεντούρας

 «Μικρά κόμματα» - μεγάλα αντιλαϊκά στηρίγματα