Δεκαπέντε μέρες πριν τη δημιουργία του- από 1 έως 3 Ιούλη του 1941- είχε πραγματοποιηθεί η ιστορική 6η ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, με την οποία μπήκε τέλος στην οργανωτική παράλυση που είχε επιφέρει στο κόμμα η Μεταξική Δικτατορία και άρχισε η πορεία ανασυγκρότησή του, που υπήρξε ραγδαία και πρωτοφανής