Με ισχυρό ΚΚΕ ενάντια σε ό,τι ναρκώνει το μυαλό και τη συνείδηση

Οι ξεκάθαρες και επιστημονικά τεκμηριωμένες θέσεις του ΚΚΕ ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά πηγάζουν από την αντίληψη ότι στο καπιταλιστικό εκμεταλλευτικό σύστημα, που γεννά ματαιώσεις στις λαϊκές ανάγκες, πολλαπλασιάζονται οι παράγοντες υψηλής συνάφειας που ωθούν στη χρήση ναρκωτικών, ως φυγή από μια ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει ο άνθρωπος.

Η χρήση, η διάδοση και η εμπορία ναρκωτικών είναι άμεσα συνδεδεμένες με την ίδια την οικονομική βάση της καπιταλιστικής κοινωνίας, και τα ναρκωτικά είναι εμπόρευμα - νόμιμο και παράνομο - που αποφέρει τη δεύτερη μεγαλύτερη κερδοφορία παγκοσμίως, μετά το εμπόριο όπλων.

Αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα από την πρόσφατη Εκθεση του ΟΗΕ 2018:

• Για το 2017 η εξαγωγή ναρκωτικών από το Αφγανιστάν, που σήμερα είναι η πρώτη παγκοσμίως χώρα παραγωγής ηρωίνης, ξεπέρασε το σύνολο των εξαγωγών της χώρας.
• Στην ΕΕ η κάνναβη καταλαμβάνει το 40% του συνόλου των πωλήσεων ναρκωτικών, με πάνω από 24 εκατ. ευρώ ετήσιο τζίρο, έχοντας σήμερα καταστήσει την ΕΕ τη μεγαλύτερη αγορά κάνναβης παγκοσμίως.

Τόσο η παραγωγή όσο και η εμπορία, διακίνηση και χρήση ναρκωτικών δεν είναι κάτι στατικό, αλλά μεταβάλλεται με πολύ γοργούς ρυθμούς και πάντα με κύριο στόχο την αύξηση της κερδοφορίας.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε συνέχεια νέες ουσίες στις πιάτσες (στην ΕΕ είχαμε για το 2018 μία νέα ουσία κάθε βδομάδα), νέες μορφές χρήσης, αλλαγές στο «προφίλ» του χρήστη, καμπάνιες από μονοπωλιακούς ομίλους και κυβερνήσεις για την αθώωση ναρκωτικών, αλλαγές στη νομοθεσία κ.λπ.

Ορισμένα ενδεικτικά στοιχεία

Τι δείχνουν τα στοιχεία σήμερα:

• ΟΗΕ, Εκθεση για τα Ναρκωτικά 2018: Εκτροπή των σκευασμάτων της «ιατρικής» χρήσης της κάνναβης στην αγορά ναρκωτικών λόγω χαμηλότερης τιμής, υψηλότερης περιεκτικότητας και νόμιμης συνταγογράφησής της - αύξηση χρήσης κάνναβης στην ΕΕ λόγω της αύξησης της διαθεσιμότητάς της - αύξηση της χρήσης κοκαΐνης - αναβίωση στην ΕΕ της αγοράς «ecstasy», όπως στα τέλη της δεκαετίας του '90, με κύριες χώρες παραγωγής και χρήσης την Ολλανδία και το Βέλγιο, δηλαδή χώρες όπου έχει αποποινικοποιηθεί η χρήση ορισμένων ναρκωτικών όπως η κάνναβη.
• EMCDDA (Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά), Εκθεση 2019: 1 στους 5 χρήστες στην ΕΕ ξεκινά θεραπεία γιατί είναι εξαρτημένος από υποκατάστατα ηρωίνης (μεθαδόνη, βουπρενορφίνη) - αύξηση χρήσης κοκαΐνης και Δείκτη Αίτησης Θεραπείας (ΔΑΘ) για εξάρτηση από κοκαΐνη στα 2/3 των χωρών της ΕΕ - μείωση της Χρήσης Ενέσιμης Ηρωίνης και μείωση ΔΑΘ για ηρωίνη - η κάνναβη είναι το πιο διαδεδομένο ναρκωτικό στην ΕΕ με αύξηση χρήσης στις νέες ηλικίες και στους μαθητές σχεδόν σε όλες τις χώρες της ΕΕ, σε 11 χώρες της ΕΕ έχουμε τουλάχιστον διπλασιασμό της χρήσης κάνναβης στις μαθητικές ηλικίες, αύξηση ΔΑΘ από κάνναβη κατά 76% την τελευταία 10ετία, 115.000 χρήστες εντάχθηκαν το 2018 σε πρόγραμμα θεραπείας με κύρια ουσία εξάρτησης την κάνναβη.
• ΕΚΤΕΠΝ (Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφοριών για τα Ναρκωτικά στην Ελλάδα), Εκθεση 2019: Αυξητική τάση χρήσης κάνναβης στους Ελληνες μαθητές - 71% των Ελλήνων χρηστών είναι πολυτοξικομανείς (παράλληλη χρήση άνω των τριών ουσιών) - αύξηση ΔΑΘ από κάνναβη κατά 183% την τελευταία 10ετία, 1.150 χρήστες εντάχθηκαν σε πρόγραμμα με κύρια ουσία εξάρτησης την κάνναβη - μείωση της Χρήσης Ενέσιμης Ηρωίνης - αύξηση υποτροπών κατά 60% - σήμερα από όσους εξαρτημένους είναι ενταγμένοι σε πρόγραμμα το 74% είναι σε πρόγραμμα με υποκατάστατα ηρωίνης, το 21% είναι σε «στεγνό» θεραπευτικό πρόγραμμα και το 5% σε πρόγραμμα εντός σωφρονιστικού καταστήματος.

Η γενικότερη τάση σε παγκόσμιο επίπεδο - αλλά και στη χώρα μας - είναι: Αύξηση της χρήσης κάνναβης σε μαθητικές ηλικίες, αύξηση της εξάρτησης από κάνναβη, 7 στους 10 χρήστες είναι πολυτοξικομανείς, μείωση της Χρήσης Ενέσιμης Ηρωίνης, αύξηση της χρήσης κοκαΐνης και των συνθετικών ναρκωτικών, αύξηση της εξάρτησης και των θανάτων από τα υποκατάστατα της ηρωίνης που χρησιμοποιούνται ως μέθοδος «θεραπείας».

Αυτή η αρνητική τάση έχει άμεση σχέση με τις πολιτικές που ακολουθούνται για τα ναρκωτικά. Για παράδειγμα, η νομιμομοποίηση της κάνναβης για «ψυχαγωγικούς» σκοπούς αλλά και για «ιατρική» της χρήση σε όλο και περισσότερες Πολιτείες των ΗΠΑ έχει σαν αποτέλεσμα την εκτόξευση της χρήσης της στους μαθητές στο 36% (ΟΗΕ 2017).

Επίσης, η κύρια στρατηγική της ΕΕ, που είναι η «μείωση της βλάβης» από τα ναρκωτικά, δηλαδή η συντήρηση του φαινομένου προτάσσοντας ως κύριο μοντέλο «θεραπείας» τα υποκατάστατα ηρωίνης, έχει σαν αποτέλεσμα την αύξηση των εξαρτημένων από μεθαδόνη και βουπρενορφίνη, και ήδη σε Δανία, Ιρλανδία, Γαλλία και Κροατία ο αριθμός των θανάτων από μεθαδόνη ξεπερνά τον αριθμό των θανάτων από ηρωίνη (ΕΚΤΕΠΝ 2017).

Διαχρονική πολιτική - κόλαφος για τους χρήστες

Στη χώρα μας, διαχρονικά και διαδοχικά από όλες τις κυβερνήσεις, η στρατηγική για τα ναρκωτικά εναρμονίζεται με τη στρατηγική της ΕΕ. Ολα τα αστικά κόμματα συμφωνούν στο μοντέλο ιατρικοποίησης της εξάρτησης και έχουν συμβάλει με τις πολιτικές ή τις θέσεις τους στο άνοιγμα του δρόμου για τη νομιμοποίηση των ναρκωτικών.

Να θυμίσουμε:

• Το 1992 κατατίθεται κοινή πρόταση νόμου βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και του Συνασπισμού για διαχωρισμό των ναρκωτικών σε «σκληρά» και «μαλακά» και την αποποινικοποίηση της κάνναβης.
• Οι κρατικοί προϋπολογισμοί έως το 2004 (πριν από την κρίση και τα μνημόνια) μείωσαν αθροιστικά τα κονδύλια για την απεξάρτηση και την πρόληψη κατά 40%.
• Το Προεδρικό Διάταγμα της ΝΔ το 2005, όπου κομμάτι της απεξάρτησης μπορούσαν να αναλάβουν ιδιωτικοί φορείς και ΜΚΟ.
• Το 2005 διοργανώνεται σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη το πρώτο «αντιαπαγορευτικό φεστιβάλ», με συνδιοργανωτή τον ΣΥΝ. Ολα αυτά τα χρόνια το στηρίζουν ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ και Οικολόγοι.
• Το πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής το 2006 με βάση το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα ναρκωτικά, που ψήφισαν από κοινού ΠΑΣΟΚ, ΝΔ και ΣΥΝ και με το οποίο διαχωρίστηκε η χορήγηση υποκατάστατων από την ψυχοκοινωνική στήριξη, ενώ άνοιξε ο δρόμος για τη συνταγογράφηση υποκατάστατων.
• Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης της ΝΔ το 2008, που προτείνει τη σύνδεση των «στεγνών» θεραπευτικών προγραμμάτων με τα προγράμματα μεθαδόνης.
• Το διάστημα διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ 2009 - 2011, οπότε μεταφέρονται οι μονάδες υποκατάστασης στα δημόσια νοσοκομεία, την πρόταση του τότε πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου για αποποινικοποίηση της κάνναβης, την προώθηση της συνταγογράφησης της βουπρενορφίνης από ιδιώτες γιατρούς για να μειωθεί η λίστα αναμονής του ΟΚΑΝΑ.
• Τον νόμο 3963/2011 του ΠΑΣΟΚ, με τον οποίο αποποινικοποιείται ουσιαστικά η χρήση ναρκωτικών για ιδία χρήση, καθώς θεωρείται πλέον πταίσμα.
• Τον Κώδικα Ναρκωτικών του 2012, που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΔΗΜΑΡ και οι βουλευτές της ΝΔ κατά συνείδηση και με τον οποίο μειώνεται στα 500 ευρώ το πρόστιμο για καλλιέργεια κάνναβης, ενώ μειώνονται και οι ποινές για τους εμπόρους ναρκωτικών και ανοίγει ο δρόμος για υποκατάστατα ηρωίνης και σε στρατόπεδα.
• Το 2012 η ΝΔ φέρνει για διαβούλευση νομοσχέδιο για ίδρυση Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ).
• Τον νόμο 4139/2013 που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ, ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ο οποίος ανοίγει το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση της πρόληψης και της θεραπείας.
• Το διάστημα διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ από το 2015 έως σήμερα, με τις συνεχείς Ερωτήσεις στη Βουλή για την κάνναβη και με ημερίδες στο Ευρωκοινοβούλιο, την ημερίδα της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ για την «απελευθέρωση» της «ψυχαγωγικής» χρήσης της κάνναβης, το κλείσιμο λόγω έλλειψης χρηματοδότησης των ψυχοδιαγνωστικών κέντρων και των προγραμμάτων street work του ΚΕΘΕΑ, τον νόμο του 2016 για καλλιέργεια κλωστικής κάνναβης, τον νόμο του 2018 για τα τελικά προϊόντα «φαρμακευτικής» κάνναβης.
• Το πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας το 2019, με το οποίο συμφωνούν όλα τα αστικά κόμματα της Βουλής και με βάση αυτό προβλέπονται η ίδρυση ΧΕΧ, η δυνατότητα για ΜΚΟ και ιδιώτες να ανοίγουν Κέντρα Πρόληψης και Θεραπείας και να συνταγογραφούνται υποκατάστατα ηρωίνης από ιδιώτες γιατρούς.

Αυτή η πολιτική, αυτών των κομμάτων (ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΧΑ, ΔΗΜΑΡ, Ποτάμι, Οικολόγοι), έχει οδηγήσει στη χώρα μας στην άμβλυνση των αντιστάσεων της νέας γενιάς στη χρήση ναρκωτικών. Οταν με την πολιτική τους αθωώνουν ναρκωτικά (π.χ. αποποινικοποίηση κάνναβης) ή ενισχύουν και νομιμοποιούν τη χρήση (ΧΕΧ).

Η πολιτική τους και στην αντιμετώπιση της τοξικομανίας μοιάζει σαν δυο σταγόνες νερό. Ο ΣΥΡΙΖΑ νομοθετεί τους ΧΕΧ στο δρόμο που του άνοιξε η ΝΔ από το 2012. Ο ΣΥΡΙΖΑ νομοθετεί τους ΧΕΧ και το ΠΑΣΟΚ προτείνει ακόμα και την ηρωίνη να τη χορηγεί το κράτος, ενώ επειδή «τρώγοντας ανοίγει η όρεξη», σήμερα ακούγονται φωνές ακόμα και για εκπαίδευση των χρηστών με «προγράμματα ναλοξόνης» για χρήση στο σπίτι.

Η πολιτική τους, όπως και η πολιτική της «μείωσης της βλάβης» ως κύριο μοντέλο θεραπείας, έχει αποτύχει και ουσιαστικά είναι όχημα για νομιμοποίηση της χρήσης, συντήρηση του φαινομένου της τοξικοεξάρτησης, άμβλυνση των παραγόντων που οδηγούν στη θεραπεία.

Για μια κοινωνία ελεύθερη από ναρκωτικά και όχι με ελεύθερα τα ναρκωτικά

Μπορεί το πολυπαραγοντικό φαινόμενο των ναρκωτικών, ως κοινωνικό φαινόμενο, να έχει τη βάση του στην καπιταλιστική κοινωνία, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο τοξικομανής δεν μπορεί σήμερα να αλλάξει τη ζωή του.

Πάνω σ' αυτή τη βάση, το ΚΚΕ θεωρεί ότι είναι χρέος του εργατικού - λαϊκού κινήματος να ρίξει το βάρος της διεκδίκησης στην πολιτική της «μείωσης της ζήτησης», δηλαδή στην Πρωτογενή Πρόληψη. Το ΚΚΕ παλεύει και διεκδικεί τη δημιουργία Πανελλαδικού Δημόσιου Φορέα με αποκλειστικά δωρεάν παροχή υπηρεσιών Πρόληψης - Απεξάρτησης - Κοινωνικής Επανένταξης, ενταγμένο στο πλαίσιο του υπουργείου Υγείας, με πλήρη χρηματοδότηση από το κράτος και επαρκές επιστημονικό προσωπικό.

Τα ναρκωτικά ως κοινωνικό φαινόμενο αποτελούν μια ακραία μορφή αλλοτρίωσης του σύγχρονου ανθρώπου. Σ' αυτήν την κατεύθυνση, η πάλη ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά είναι υπόθεση πρώτης γραμμής για το ΚΚΕ και την ΚΝΕ, γιατί θέλουμε τη νεολαία με καθαρή συνείδηση, για να μπορεί να παλέψει για τη ζωή που δικαιούται και της αξίζει σήμερα, αλλά και να ανοίξει δρόμους για μια άλλη κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Παλεύουμε για μια κοινωνία ελεύθερη από ναρκωτικά και όχι με ελεύθερα τα ναρκωτικά, όπως η σημερινή. Γι' αυτό, μπροστά και στις εκλογές στις 7 Ιούλη, ο λαός και κυρίως οι νέοι άνθρωποι πρέπει να τιμωρούσουν τα κόμματα που ανοίγουν το δρόμο στη «μαστούρα» του καπιταλιστικού συστήματος. Ισχυρό ΚΚΕ, ισχυρό εργατικό - λαϊκό κίνημα, γιατί την επόμενη μέρα έχουμε πολλούς αγώνες ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, στον τρόπο ζωής που αυτά συνοδεύουν.

Του
Παναγιώτη ΚΑΤΗΦΕ*
* Ο Π. Κατηφές είναι υπεύθυνος του Τμήματος της ΚΕ του ΚΚΕ Κατά των Ναρκωτικών