Χαμηλώνουν οι προσδοκίες για ανάκαμψη, διευρύνονται οι ενισχύσεις στο κεφάλαιο

 ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2021

Το χαμήλωμα του πήχη με τις προσδοκίες ανάκαμψης για το 2021 στην ελληνική οικονομία επιβεβαιώνεται πλέον και από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης της ΝΔ, ενώ σε δυσμενέστερη επανεκτίμηση των δεδομένων αναμένεται να προχωρήσει και η πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόσο στην Ευρωζώνη όσο και συνολικά στην ΕΕ, στο πλαίσιο της νέας έκθεσης με τις Χειμερινές Προβλέψεις 2021, που θα δημοσιοποιηθεί πριν από τα μέσα Φλεβάρη.

Σε κάθε περίπτωση η βύθιση που καταγράφηκε στη διάρκεια του 2020 δεν πρόκειται να αναπληρωθεί από τους ισχνούς ρυθμούς ανάκαμψης που αναμένονται για τη διετία 2021 - 2022.

Σύμφωνα με την Eurostat η παραγωγή στην Ευρωζώνη μειώθηκε 0,7% το τέταρτο τρίμηνο του 2020 σε σύγκριση με το τρίμηνο που προηγήθηκε και, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, κατά 5,1% για το σύνολο του έτους. Ενώ στοιχείο που αποτυπώνει και την όξυνση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της ΕΕ είναι το ότι Γερμανία και Ισπανία, η πρώτη και η τέταρτη οικονομία της Ευρωζώνης, φέρεται να κινούνται σε οριακά θετικούς ρυθμούς, 0,1% και 0,4% αντίστοιχα, την ώρα που οι οικονομίες της Γαλλίας και της Ιταλίας κατέγραφαν παραπέρα υποχώρηση κατά 1,3% και 2% αντίστοιχα.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το «Bloomberg», οι καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς, ως συνέπεια των σφοδρών ανταγωνισμών γύρω από το Φάρμακο - εμπόρευμα, και η συνέχεια των περιοριστικών μέτρων προκαλούν απώλειες παραγωγής που μπορεί να φτάσουν τα 12 δισ. ευρώ ανά βδομάδα σε επίπεδο ΕΕ.

Παράλληλα, σύμφωνα με τις προβλέψεις, το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα στην Ευρωζώνη θα εκτοξευθεί από 0,6% του ΑΕΠ το 2019 σε περίπου 8,8% το 2020, ενώ η μάζα με τα κρατικά χρέη στην Ευρωζώνη από 85,9% του ΑΕΠ το 2019 εκτοξεύεται σε 101,7% του ΑΕΠ το 2020 και 102,6% το 2022.

Στην περίπτωση της ελληνικής οικονομίας, οι νεότερες προβλέψεις κατεβάζουν τους ρυθμούς ανάκαμψης για το 2021 στην περιοχή των δυσμενέστερων σεναρίων που αναμένονταν για φέτος, και σε κάθε περίπτωση αρκετά χαμηλότερα από τη βασική πρόβλεψη του κρατικού προϋπολογισμού. Θυμίζουμε για παράδειγμα ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ της περασμένης βδομάδας, το Ιδρυμα αναμένει ρυθμό ανάκαμψης στο 4% - 4,3% με το βασικό σενάριο, επισημαίνοντας ότι «αν η επιδημιολογική κατάσταση παραμείνει στα τρέχοντα επίπεδα, με πιθανές νέες έντονες εξάρσεις, η ανάπτυξη φέτος θα είναι αναιμική, στο 0,5 - 1%», ουσιαστικά στα όρια της στασιμότητας.

Αντιλαϊκός ανασχεδιασμός

Σε αυτό το πλαίσιο, ουσιαστικά ξεκινούν οι επεξεργασίες γύρω από τον ανασχεδιασμό μεγεθών του φετινού ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού. Ηδη από το μήνα Γενάρη εμφανίζονται οι πρώτες αρνητικές αποκλίσεις σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση της μάζας με τα φορολογικά έσοδα, ενώ η δεδομένη βύθιση της οικονομικής δραστηριότητας για το α΄ τρίμηνο του 2021 φέρνει στο προσκήνιο και τα νέα πακέτα κρατικής στήριξης στο κεφάλαιο και την εργοδοσία.

«Είναι μία δύσκολη χρονιά, εκτιμούμε ότι θα καλύψουμε μέρος των απωλειών του 2020, αλλά η κατάσταση εξελίσσεται λίγο δυσμενέστερα από τις εκτιμήσεις που είχαμε εντάξει στον κρατικό προϋπολογισμό», σημείωσε μέσα στην εβδομάδα ο υπουργός Οικονομικών, Χρ. Σταϊκούρας, ενώ σε ό,τι αφορά την κρατική στήριξη και χρηματοδότηση τομέων και κλάδων της οικονομικής δραστηριότητας, υπογράμμισε ότι «υπάρχουν απεριόριστες ανάγκες αλλά περιορισμένοι πόροι που προσπαθούμε να διευρύνουμε».

Ο υπουργός Οικονομικών ουσιαστικά επιβεβαίωσε και τις πρώτες αστοχίες του φετινού κρατικού προϋπολογισμού στην κατεύθυνση διεύρυνσης των λεγόμενων δημοσιονομικών ελλειμμάτων, τα οποία στον επόμενο τόνο σχεδιάζεται να φορτωθούν για μια ακόμη φορά στις πλάτες του λαού. Οπως είπε, «τα μέτρα του 2021 θα είναι περισσότερα από 7,5 δισ. ευρώ», δηλαδή περισσότερα από αυτά που έχουν εγγραφεί στον κρατικό προϋπολογισμό.

Σύμφωνα με πληροφορίες, για την ώρα δεν τίθεται ζήτημα κατάθεσης συμπληρωματικού κρατικού προϋπολογισμού, ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόμενο παραμένει ανοιχτό ανάλογα με το μέγεθος των μέτρων που θα ξεδιπλωθούν στη συνέχεια με γνώμονα τη στήριξη της εργοδοσίας και του κεφαλαίου.

Διευρυμένο πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων στο κεφάλαιο

Την ίδια ώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε και σε νέα επέκταση του λεγόμενου Προσωρινού Πλαισίου της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, από το οποίο αναμένεται να επωφεληθούν και οι εγχώριοι επιχειρηματικοί όμιλοι, σε άλλη μια κίνηση που επιβεβαιώνει πως σε αυτήν τη φάση η ιμπεριαλιστική ένωση και τα αστικά κράτη επιλέγουν «ανεπιφύλακτα» την επεκτατική πολιτική για τη στήριξη της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Μάλιστα, πρόκειται για την 5η κατά σειρά τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου, η οποία αφορά τόσο τη διόγκωση των ποσών που προβλέπονται, όσο και τη χρονική επέκτασή τους με γνώμονα την εξέλιξη της κρίσης, ενώ συνολικά η εφαρμογή του επεκτείνεται έως το τέλος του 2021, από τον Ιούνη του 2021 που είχε καθοριστεί με την προηγούμενη τροποποίηση.

Μεταξύ άλλων προβλέπονται μέτρα όπως η δυνατότητα μετατροπής των λεγόμενων επιστρεπτέων μέτρων (επιστρεπτέα προκαταβολή, εγγυήσεις, δάνεια) σε άλλες μορφές κρατικής ενίσχυσης υπό προϋποθέσεις, όπως επιχορηγήσεις, ο διπλασιασμός των ορίων ενισχύσεων, στη βάση του οποίου χορηγείται και η επιστρεπτέα προκαταβολή, καθώς αυξάνονται από 800.000 ευρώ ανά επιχείρηση σε 1,6 εκατ. ευρώ κ.ά.

Επίσης η αύξηση του ορίου των ενισχύσεων για την κάλυψη των πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, από τα 3 εκατ. ευρώ που είχε καθοριστεί με πρόσφατη τροποποίηση, στα 10 εκατ. ευρώ. Το νέο αυτό μέτρο το οποίο έσπευσε η κυβέρνηση να ενσωματώσει στο νομοσχέδιο που πέρασε την Πέμπτη από τη Βουλή αφορά την κρατική επιδότηση πάγιων λειτουργικών δαπανών που δεν καλύπτονται από υπάρχοντα προγράμματα, ενώ το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους προορίζεται για τις ισχυρότερες επιχειρήσεις.

Με το ίδιο νομοσχέδιο προωθήθηκε και η κρατική ενίσχυση της «Aegean» με κεφάλαια ύψους 120 εκατ. ευρώ, με προϋπόθεση την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, ύψους 60 εκατ. ευρώ, το οποίο θα καλυφθεί από τους ιδιώτες μετόχους. Με βάση και τα παραπάνω το ελληνικό κράτος σε ρόλο διασώστη θα αποκτήσει δικαιώματα στο 11,5% του μετοχικού κεφαλαίου της αεροπορικής εταιρείας, όπως έπραξαν και όλες οι κυβερνήσεις της ΕΕ προκειμένου να στηρίξουν και διασώσουν τους «εθνικούς» αερομεταφορείς τους, ουσιαστικά τους ιδιώτες μετόχους τους. Και όλα αυτά προκλητικά την ίδια ώρα που οι αερομεταφορείς προωθούν απολύσεις, πετσόκομμα δικαιωμάτων και μισθών.

Παράλληλα, υπό διαμόρφωση βρίσκεται το νέο κρατικό πακέτο στήριξης των τραπεζικών ομίλων και συγκεκριμένα μέσω της χρονικής επέκτασης του σχεδίου «Ηρακλής» («Ηρακλής 2»), που αφορά την παροχή κρατικών εγγυήσεων για τη μεταβίβαση «κόκκινων» δανείων από τις τράπεζες σε άλλους «επενδυτές».

Ενώ η κυβέρνηση προωθεί την πρόωρη εκταμίευση των κεφαλαίων του «Ταμείου Ανάκαμψης» προς τους επιχειρηματικούς ομίλους και μάλιστα πριν από την ενεργοποίηση του συγκεκριμένου μηχανισμού της ΕΕ, λόγω και των σχετικών «τριβών». Σε αυτό το πλαίσιο, τα σχετικά κονδύλια, ύψους 2,6 δισ. ευρώ, θα διοχετευθούν μέσω αντίστοιχης εκταμίευσης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού.

Α. Σ.