Γεννήθηκε ο Σώκρατες

 Ήταν 19 Φλεβάρη του 1954 όταν ήρθε στην ζωή ένας άνθρωπος, ο οποίος θα ξεχώριζε αργότερα ως μια από τις πιο ξεχωριστές προσωπικότητες στην ιστορία του ποδοσφαίρου και του αθλητισμού.

Ο Σώκρατες (Socrates Brasileiro Sampaio de Sousa Vieira de Oliveira) δεν άφησε μόνο ιστορία στα γήπεδα όντας ένας συναρπαστικός παίκτης, αλλά άφησε ιστορία και σαν άνθρωπος. Δεν βγαίνουν κάθε μέρα προσωπικότητες με τέτοιο ποδοσφαιρικό ταλέντο, με τόσες γνώσεις, σπουδές σε ιατρική και φιλοσοφία, και κυρίως με πολιτική και κοινωνική δράση.

 «Η ομορφιά είναι πάνω απ’ όλα. Η νίκη έρχεται μετά. Η χαρά είναι αυτή που μετράει»

Η επαγγελματική του καριέρα ξεκίνησε στην Μποταφόγκο το 1974 σε ηλικία 20 ετών. Αν και το ύψος του (1,91) θεωρήθηκε αρχικά απαγορευτικό για τη θέση που ήθελε να παίξει (οχτάρι), εντούτοις το έκανε και τα κατάφερε τέλεια. Επειτα από μια τετραετία και ενώ το ταλέντο του ξεχώριζε, μεταγράφηκε στην Κορίνθιανς, που ήταν και ο βασικός σταθμός της καριέρας του, καθώς έμεινε εκεί μέχρι το 1984, μετρώντας 297 συμμετοχές και 172 γκολ. Στα 30 του χρόνια έζησε την ευρωπαϊκή εμπειρία, φορώντας τη φανέλα της Φιορεντίνα για τη σεζόν 1984-85 (25 συμμετοχές, 6 γκολ). Την επόμενη χρονιά επέστρεψε στην πατρίδα του για λογαριασμό της Σάντος και στη συνέχεια η πορεία του ήταν φθίνουσα. Ο Σώκρατες ηγήθηκε της Εθνικής Βραζιλίας σε δύο Μουντιάλ, το 1982 και το 1986, έχοντας τεράστιους συμπαίκτες, όπως οι Ζίκο, Φαλκάο και Καρέκα, αλλά δεν ευτύχησε να φτάσει στην κορυφή του κόσμου. Με τη φανέλα της «Σελεσάο» μέτρησε 60 συμμετοχές και 22 γκολ. Η πιο άτυχη στιγμή πάντως στην καριέρα του θεωρείται αυτή στο Μουντιάλ του Μεξικού το 1986, όταν αστόχησε στη διαδικασία των πέναλτι στον προημιτελικό απέναντι στη Γαλλία και η Βραζιλία αποκλείστηκε από τη συνέχεια της διοργάνωσης.

Δράση εκτός γηπέδων

Πέρα όμως από την καριέρα στα γήπεδα ο Σώκρατες είχε πλούσια δράση και εκτός γηπέδων. Αρκετές φορές φορώντας την περίφημη κορδέλα στα μαλλιά του αποτύπωνε διάφορα μηνύματα, με αποτέλεσμα η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου (ΦΙΦΑ) να τον απειλήσει με τιμωρία. Κορυφαία στιγμή πάντως θεωρείται η έμπνευση, η οργάνωση και η εφαρμογή του... πειράματος της λεγόμενης «Δημοκρατίας της Κορίνθιας», όταν εν μέσω της στρατιωτικής δικτατορίας στη Βραζιλία και αγωνιζόμενος τότε στην εν λόγω ομάδα κατάφερε (μαζί με τον συμπαίκτη του Βλαντιμίρ) να εκμεταλλευτεί τις διοικητικές ζυμώσεις και να αλλάξει ριζικά τον τρόπο λειτουργίας της ομάδας. Αυτό αφορούσε τον λόγο που απέκτησαν όλοι οι παίκτες της ομάδας (μέσω ψηφοφορίας) για μια σειρά σημαντικά ζητήματα του συλλόγου. Επίσης, τα έβαλε πολλές φορές με τον Πελέ, που εκπροσωπούσε το ποδοσφαιρικό κατεστημένο όσο κανείς άλλος στη Βραζιλία, ζήτησε διαφάνεια στη βραζιλιάνικη ποδοσφαιρική ομοσπονδία (η οποία έχει αμαυρωθεί αρκετές φορές από σκάνδαλα), ενώ έκανε προτάσεις για αλλαγή των ποδοσφαιρικών κανόνων, όπως το να παίζουν «εννιά εναντίον εννιά, καθώς με την ταχύτητα που τρέχουν οι ποδοσφαιριστές έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλον, άρα για να παιχθεί ποδόσφαιρο, πρέπει να αδειάσει ο χώρος». Απεχθανόταν τους ατζέντηδες και δεν είχε ποτέ στην καριέρα του.

 "Δημοκρατία της Κορίνθιανς"

Η αγωνιστική ανωτερότητα του Σόκρατες στην Κορίνθιανς έγινε σχεδόν αμέσως ορατή. Αν και η θέση του στο γήπεδο άλλαξε, μέσα στα περίπου 5 χρόνια που βρέθηκε στην ομάδα της εργατιάς στο Σάο Πάουλο (ιδρύθηκε το 1910 από μία ομάδα μεταναστών εργατών σε ένα ελιτίστικο άθλημα που παιζόταν μόνο από απόγονους Βρετανών ή από κόσμο που εργαζόταν σε βρετανικές εταιρίες) πρόλαβε να αγωνιστεί σε περίπου 300 παιχνίδια και να σκοράρει κάπου στις 200 φορές. Από τη στιγμή, μάλιστα, που η "τιμάο" κατάφερε να διαγράψει τα "πέτρινα" χρόνια 23 ετών ξηρασίας από τίτλους μία χρονιά πριν την άφιξή του (το 1977 με το πρωτάθλημα Παουλίστα), κανένα από τα 3 τοπικά πρωταθλήματα στα οποία οδήγησε την ομάδα (1979, 1982, 1983) δεν συγκρίνεται από την... ενδογηπεδική, αλλά εξωαθλητική πρωτοβουλία του, την επονομαζόμενη "Democracia Corintiana" (ελληνιστί, "η Δημοκρατία της Κορίνθιανς").

Η Βραζιλία βρισκόταν υπό δικτατορικό καθεστώς, το οποίο κατέρρεε. Οι κοινωνικές εξεγέρσεις έβρισκαν ολοένα και περισσότερο έδαφος και οι έντονα πολιτικοποιημένοι Σόκρατες και Βλάντιμιρ, μαζί με τους Βάλτερ Κασαγκράντε και Ζένον, εκμεταλλεύθηκαν τις διοικητικές ζυμώσεις στην Κορίνθιανς, ώστε να σχηματίσουν ένα ιδεολογικό κίνημα.

Η βασική θέση της "Democracia Corintiana" προέβλεπε ψηφοφορία για κάθε απόφαση, ανεξαρτήτως σημασίας. Από την ώρα του γεύματος, μέχρι την πρόσληψη ή την απόλυση κάποιου ανθρώπου, απαιτείτο διαδικασία ψηφοφορίας, όπου συμμετείχαν απαράβατα όλοι οι εργαζόμενοι στο σύλλογο και κάθε ψήφος είχε την ίδια βαρύτητα ("από τον φυλαρούχα, μέχρι τον πρόεδρο").

"Υπήρχαν 3 διαφορετικές λύσεις και μετά τις θέταμε σε ψηφοφορία. Και επιλέγαμε την απόφαση της πλειοψηφίας. Δεν υπήρξαν ποτέ προβλήματα", σημείωνε ο Σόκρατες. Θυμάται, δε, στο βιβλίο του Άλεξ Μπέλος "Futebol", πως είχε τεθεί σε ψηφοφορία και ένα αρκετά δυσάρεστο θέμα για τον ίδιο, το οποίο θεωρεί πως αναδεικνύει σε μέγιστο βαθμό τον αυταρχισμό των διοικήσεων, το που θα καταλύει η αποστολή της ομάδας πριν τα παιχνίδια. "Οι συγκεντρώσεις ταπεινώνουν τους ανθρώπους. Είναι σαν να λες 'δεν αξίζεις τίποτα, είσαι ανεύθυνος, πρέπει να σε έχω υπό επιτήρηση'. Είναι ηλίθιο. Όσο πιο καλά είσαι, τόσο καλύτερα αγωνίζεσαι", θυμάται και γι' αυτό κάλπη για την επιλογή της τοποθεσίας ήταν πολύ σημαντική.

Τα ξημερώματα της 4ης Δεκέμβρη 2011, ο Σώκρατες άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 57 ετών,   στη μονάδα εντατικής θεραπείας του νοσοκομείου «Αλμπερτ Αϊνστάιν» του Σάο Πάολο, εξαιτίας μιας εσωτερικής λοίμωξης του γαστρεντερικού συστήματος που εξελίχθηκε σε σηψαιμικό σοκ. Η λοίμωξη είχε προέλθει παλιότερα από γαστρεντερική αιμορραγία που οφειλόταν στην υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μιας και ποτέ δεν μπόρεσε να ελέγξει τα πάθη του. Ετσι πέρασε στην ιστορία ένας από τους καλύτερους Βραζιλιάνους παίκτες όλων των εποχών, ένας παίκτης με πλούσια αγωνιστική και εξωαγωνιστική δράση.