Υβριδικά μοντέλα...

Το ξεχαρβάλωμα των εργασιακών σχέσεων, τα άστατα και ακανόνιστα ωράρια-λάστιχο, η μονιμοποίηση της τηλεργασίας, αλλά και η εναλλαγή τηλεργασίας και εργασίας από το χώρο δουλειάς, ανάλογα με το συμφέρον της κάθε επιχείρησης ή κλάδου, απασχολούν τους εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο. Η καθιέρωση της εξ αποστάσεως εργασίας αποτελούσε γεγονός σε πολλές χώρες και πριν από την πανδημία, ωστόσο, με όχημα αυτήν, όχι μόνο ήρθε για να μείνει, αλλά ανοίγει και μια συζήτηση στους κόλπους του κεφαλαίου για τους τρόπους γενίκευσης της αξιοποίησής της.

Υβριδικό μοντέλο εργασίας το ονομάζουν στη Μεγ. Βρετανία: Λίγο τηλεργασία, λίγο εργασία από το γραφείο ή από τα λεγόμενα hubs, δηλαδή επιχειρηματικούς κόμβους, διαμορφωμένους (επιπλωμένους, με τηλεφωνικές και διαδικτυακές συνδέσεις κ.λπ.) ως χώρους εργασίας προς ενοικίαση με ευέλικτο τρόπο για πολλούς και διαφορετικούς εργαζόμενους, πολλών και διαφορετικών επιχειρήσεων ή αυτοαπασχολούμενους. 

Ο Daniel Pinto της «JP Morgan» σημειώνει: «Επιστροφή στο γραφείο για το 100% των υπαλλήλων και για το 100% του χρόνου έχει μηδέν πιθανότητες. Επίσης, το να δουλεύουν όλοι από το σπίτι, όλο το χρόνο έχει μηδέν πιθανότητες».

Με αιτιολογία αντίστοιχη με εκείνη της ελληνικής κυβέρνησης, δηλαδή ότι θα επιτρέψουν στον εργαζόμενο να έχει ...μεγαλύτερο έλεγχο στη ζωή του, ...ευελιξία, ...συνδυασμό επαγγελματικών με τις οικογενειακές υποχρεώσεις, ...μείωση του κόστους μετακίνησης, επιχειρήσεις στη Μεγ. Βρετανία κλείνουν γραφεία και προκρίνουν το υβριδικό μοντέλο. Έτσι, η «Nationwide» θα «επιτρέψει» σε 13.000 εργαζόμενους να «διαλέξουν» μοντέλο εργασίας, ενώ ήδη έχει κλείσει 3 γραφεία όπου στεγάζονταν 3.000 υπάλληλοι. Στο ίδιο μοτίβο και η BP, ανακοίνωσε στους υπαλλήλους που εργάζονταν σε γραφείο ότι μπορούν να εργάζονται από το σπίτι δυο φορές την εβδομάδα. Στο ίδιο πνεύμα, η Bank of Ireland θα εφαρμόσει ένα υβριδικό μοντέλο, εγκαθιστώντας «κόμβους», όπου οι εργαζόμενοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν γραφεία και να συμμετέχουν σε συσκέψεις. Μάλιστα, όπως καταγράφεται σε ρεπορτάζ του BBC, η τράπεζα ήδη πριν από την πανδημία εξέταζε την αλλαγή του «παραδοσιακού μοντέλου εργασίας στο γραφείο». Τα μεγάλα γραφεία θα παραμείνουν, αλλά με διαφορετικό ρόλο, με επανασχεδιασμό ώστε να διευκολύνουν τις συσκέψεις. Οι τράπεζες HSBC και Lloyds αναζητούν αντίστοιχες λύσεις, ενώ και η «British Airways» επεξεργάζεται την πώληση των τεράστιων εγκαταστάσεων όπου βρίσκεται η έδρα της στο αεροδρόμιο του Χίθροου, ως ένα βήμα για να προχωρήσει σε πιο ευέλικτες σχέσεις για περίπου 2.000 υπαλλήλους. 

Το υβριδικό μοντέλο προκρίνεται για να αντιμετωπίσει και προβληματισμούς της εργοδοσίας. Για παράδειγμα, εκπρόσωπος της Barclays εκτιμά πως «παρόλο που όλοι αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν θετικά στην απομακρυσμένη εργασία, όπως η μεγαλύτερη ευελιξία για τους εργαζόμενους και το μικρότερο κόστος για τους εργοδότες, ανησυχούν επίσης για τις επιπτώσεις που έχει η απομακρυσμένη εργασία στην εμπιστοσύνη, την ένταξη των νέων εργαζομένων και τη συνεργασία μεταξύ των υπαλλήλων».

Εντονότερα αποτυπώνεται στον κλάδο των χρηματοοικονομικών. Εκπρόσωπος της επενδυτικής τράπεζας VSA Capital, είπε στο BBC ότι «ο κόσμος που εργάζεται από το σπίτι δεν συνειδητοποιεί ότι σταδιακά γίνεται όλο και πιο αργός» και επισημαίνει πως «στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες χρειάζεται να συζητάς ιδέες και να συζητάς το τι συμβαίνει. Εκείνοι που δουλεύουν από το σπίτι χάνουν πάρα πολύ μεγάλο μέρος της δραστηριότητας στο γραφείο γιατί δεν έχουμε χρόνο να τους το πούμε». Ο Jamie Dimon της «JP Morgan» είχε σημειώσει από τον περασμένο Σεπτέμβρη ότι η εργασία από το σπίτι έχει αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα, ενώ ο David Solomon της Goldman Sachs σημειώνει πως παρόλο που η εταιρεία λειτούργησε την προηγούμενη περίοδο με 10% του προσωπικού στο χώρο εργασίας και παρόλο που αυτά τα μέτρα συνέβαλαν σε εκτίναξη της ψηφιοποίησης κ.λπ., «ανησυχεί» για τη νέα φουρνιά εργαζομένων -περίπου 3.000- οι οποίοι δεν λαμβάνουν την «απευθείας καθοδήγηση» που απαιτείται. 

Πιο ωμά το εξηγεί η πρόεδρος της «Global Workplace Analytics», Kate Lister: Οι μάνατζερ δεν εμπιστεύονται να έχουν τους εργαζόμενους «λυτούς». Ιδιαίτερα στους κλάδους της επενδυτικής, που είναι προσανατολισμένοι σε μετρήσιμα στοιχεία.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του BBC, επιχειρήσεις τεχνολογίας προκρίνουν με ενθουσιασμό τη δουλειά από το σπίτι, δίνοντας στους εργαζόμενους τη «δυνατότητα» να εργάζονται από το σπίτι σε μόνιμη βάση. Εξάλλου, σε εταιρείες αυτού του κλάδου η δουλειά εξ αποστάσεως ήταν «κανονικότητα» πολύ πριν από την πανδημία. Για παράδειγμα, στη «Dell», ήδη το 25% των υπαλλήλων της εργαζόταν απομακρυσμένα πριν από την πανδημία. 

Το «Facebook» υπολογίζει την επαναλειτουργία των γραφείων του με το 50% των εργαζομένων έως τον Σεπτέμβρη τουλάχιστον. Μάλιστα, έχει δηλώσει ότι το μισό του προσωπικό θα μπορούσε να δουλεύει εξ αποστάσεως για πέντε - δέκα χρόνια. Αλλά ο γίγαντας των social media επίσης έχει αφήσει να εννοηθεί ότι οι εργαζόμενοι που δουλεύουν εξ αποστάσεως μπορεί να έχουν μικρότερες απολαβές, ανάλογα με το μέρος όπου εργάζονται και όχι με βάση τους μισθούς στη Σίλικον Βάλεϊ... 

Βεβαίως, οι τεχνολογικοί κολοσσοί έχουν κι άλλους λόγους να πανηγυρίζουν για την εξ αποστάσεως εργασία, καθώς σε αντίθεση με άλλους κλάδους, η έντονη υποστήριξη της τηλεργασίας τους βοηθάει να πωλούν τα ίδια τα προϊόντα τους.

Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι σε έρευνα του BBC, 43 από τους 50 εργοδότες που ρωτήθηκαν, δήλωσαν ότι θα εφαρμόσουν ένα μείγμα εργασίας και από το σπίτι και από το γραφείο, προκρίνοντας την εργασία από το σπίτι για δυο - τρεις μέρες την εβδομάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι 50 επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα απασχολούν 1.1 εκατ. εργαζόμενους στη Μεγ. Βρετανία. 

Με πληροφορίες από bbc.co.uk