Για τα 100 χρόνια της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης

Το 2021 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την έκδοση του 1ου τεύχους της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης (ΚΟΜΕΠ). Από την πρώτη στιγμή, η ΚΟΜΕΠ αποτέλεσε βασικό όπλο στην ιδεολογική και πολιτική πάλη του ΚΚΕ, μεγάλο εφόδιο στην προσπάθεια για οργάνωση του αγώνα της εργατικής τάξης και του λαού.

Οπως διακηρυσσόταν στις σελίδες του πρώτου της τεύχους: «Με τον σκοπόν να κατευθύνη την σκέψιν και ενέργειαν του Κόμματος και ν' αποβή μόνιμον αντιπροσωπευτικόν όργανον του αγώνος εκδίδεται από σήμερον η Κομμουνιστική Επιθεώρησις».

Η συμβολή της ΚΟΜΕΠ παραμένει μέχρι και σήμερα ανεκτίμητη στην ιδεολογική, πολιτική και μορφωτική δουλειά του Κόμματος. Δίνει ώθηση στην ποιοτική αναβάθμιση της καθοδηγητικής δουλειάς και φωτίζει τον ρόλο του ΚΚΕ ως ισχυρής οργανωμένης ιδεολογικοπολιτικής εργατικής - λαϊκής πρωτοπορίας, ως του φορέα νέων ιδεών της επαναστατικής κοινωνικής προοπτικής, απάντησης στα μεγάλα ζωτικά προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί και απαιτούν επιτακτικά τη λύση τους τον 21ο αιώνα.

1. Στην εκατοντάχρονη διαδρομή των τευχών της ΚΟΜΕΠ αντανακλώνται οι μεγάλες στιγμές της ταξικής πάλης. Καταγράφεται η ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική συμβολή του ΚΚΕ, που βρέθηκε πάντα με τις δυνάμεις του στην πρώτη γραμμή των λαϊκών αγώνων. Μέσα σε όλες τις δύσκολες και διαφορετικές συνθήκες: Από τις δεκαετίες του 1920 και 1930, τα χρόνια της Κατοχής, τον ένοπλο αγώνα του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ στη δεκαετία του 1940, έως τους εργατικούς - λαϊκούς αγώνες μετά την πτώση της δικτατορίας 1967 - 1974 και τις νέες συνθήκες μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι και σήμερα, το ΚΚΕ δεν σταμάτησε ποτέ την εκδοτική του προσπάθεια.

Μέσα σε αυτήν την ηρωική διαδρομή, η ΚΟΜΕΠ βρέθηκε αρκετές φορές στο στόχαστρο της αστικής τάξης και του κράτους της και η κυκλοφορία της γνώρισε αρκετές απαγορεύσεις.

2. Η ΚΟΜΕΠ είχε διαχρονική συμβολή στην ανάδειξη και διάδοση του έργου των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν, καθώς ήδη από τα πρώτα τεύχη της έγινε προσπάθεια μετάφρασης και έκδοσης βασικών έργων των κλασικών της επαναστατικής θεωρίας.

Στις σελίδες της δημοσιεύτηκαν επίσης αναλύσεις για έργα των Μαρξ, Ενγκελς και Λένιν, για ζητήματα του Διαλεκτικού και Ιστορικού Υλισμού, της μαρξιστικής Πολιτικής Οικονομίας, της θεωρίας της σοσιαλιστικής επανάστασης, που συνέβαλαν στη μελέτη θεμελιακών έργων του επιστημονικού κομμουνισμού. Το γεγονός αυτό ήταν και είναι καθοριστικής σημασίας για την ενίσχυση του ιδεολογικού - πολιτικού επιπέδου των κομμουνιστών και τη διάδοση του μαρξισμού στις γραμμές της εργατικής τάξης, πρωτοπόρων λαϊκών στρωμάτων και της προοδευτικής διανόησης στην Ελλάδα. Συνέβαλε και συμβάλλει επίσης στην αντιπαράθεση με τους σχεδιασμούς αναθεωρητικών, οπορτουνιστικών και μεταμοντέρνων ρευμάτων και προσεγγίσεων.

3. Στον έναν αιώνα που μεσολάβησε από την έκδοση του πρώτου τεύχους της, η ΚΟΜΕΠ αποτέλεσε πυλώνα της προσπάθειας του ΚΚΕ για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και την προβολή της σοσιαλιστικής διεξόδου. Σε όλες τις περιόδους έκδοσής της ανέδειξε τα ιστορικά επιτεύγματα της εργατικής τάξης, τόσο στην ΕΣΣΔ όσο και στα άλλα σοσιαλιστικά κράτη. Αντιπαρατέθηκε με τη διαχρονική προσπάθεια της αστικής τάξης και του οπορτουνισμού για συκοφάντηση του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε κατά τον 20ό αιώνα, με όχημα τον αντισοβιετισμό και τον αντικομμουνισμό.

Από τη δεκαετία του '90 έως σήμερα, στις σελίδες της ΚΟΜΕΠ φιλοξενήθηκε και η επίπονη προσπάθεια του ΚΚΕ για έρευνα των αιτιών που οδήγησαν στην ανατροπή του σοσιαλισμού και στη νίκη της αντεπανάστασης, προσπάθεια που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων, άρθρα μαρξιστών επιστημόνων και στελεχών των Κομμουνιστικών Κομμάτων των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, ντοκουμέντα του ΚΚ της ΕΣΣΔ, άρθρα και κείμενα ηγετικών στελεχών του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, π.χ. του Ι. Β. Στάλιν, του Β. Μόλοτοφ, του Α. Ζντάνοφ, του Τσε Γκεβάρα κ.ά.

Ακόμα, δημοσιεύτηκαν κείμενα που αποκάλυψαν την προσπάθεια των αστικών επιτελείων να παραχαράξουν την Ιστορία του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και του ΚΚΕ.

4. Η πορεία της ΚΟΜΕΠ ήταν άρρηκτα δεμένη με την πορεία διαμόρφωσης της στρατηγικής του ΚΚΕ σε κάθε περίοδο. Μέσα στις σελίδες της αντανακλάται και η ιδεολογική και πολιτική πάλη που υπήρξε στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα και στις γραμμές του ΚΚΕ, η οποία εντάθηκε κατά καιρούς, όπως η κρίση - διάσπαση του 1968 και του 1989 - 1991.

Στην ΚΟΜΕΠ δημοσιεύτηκαν τα υλικά των Συνεδρίων του ΚΚΕ, Αποφάσεις της ΚΕ, καθώς και το σύνολο των ντοκουμέντων του Κόμματος για κάθε ζήτημα της επικαιρότητας. Διαχρονικά επίσης η ΚΟΜΕΠ δημοσιεύει ντοκουμέντα του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος, όπως υλικά της Κομμουνιστικής Διεθνούς, ντοκουμέντα Διεθνών Συναντήσεων των Κομμουνιστικών Κομμάτων καθώς και αρθρογραφία για την κατάσταση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα μετά τις ανατροπές και την προσπάθεια ανασυγκρότησής του, με σημαντική στιγμή την έκδοση της «Διεθνούς ΚΟΜΕΠ».

Στις σελίδες της αποτυπώθηκαν επομένως τόσο τα θετικά βήματα και οι επεξεργασίες για τη διαμόρφωση στρατηγικής σε επαναστατική κατεύθυνση, όσο και οι υποκειμενικές αδυναμίες του Κόμματος και η πορεία της εσωκομματικής διαπάλης ενάντια στον οπορτουνισμό και τη διάλυση του ΚΚΕ σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Το γεγονός αυτό μαζί με αντικειμενικές δυσκολίες στον συσχετισμό δυνάμεων συνέβαλαν σε ορισμένα από τα κενά που υπήρξαν στην κυκλοφορία της ΚΟΜΕΠ (με πιο χαρακτηριστικό εκείνο της περιόδου 1947 - 1974). Εκείνη την περίοδο εκδόθηκαν τα περιοδικά «Δημοκρατικός Στρατός» και «Νέος Κόσμος». Στο περιεχόμενο της ΚΟΜΕΠ της περιόδου επανέκδοσής της από το 1974 έως την κορύφωση της αντεπανάστασης στα 1989 - 1991 και την εκδήλωση κρίσης στο ΚΚΕ αντανακλώνται και τα προβλήματα παρέκκλισης στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα, στη σοσιαλιστική οικοδόμηση της ΕΣΣΔ και αλλού.

Μετά το 14ο Συνέδριο του Κόμματος (Δεκέμβρης 1991) έως και σήμερα, η ΚΟΜΕΠ βασανιστικά αλλά επίμονα μπαίνει σε νέα περίοδο, συμβάλλοντας στην πορεία διαμόρφωσης σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής, ιδεολογικής, πολιτικής και οργανωτικής ανασυγκρότησης και ισχυροποίησης του ΚΚΕ.

5. Η ΚΟΜΕΠ αποτελεί μέχρι και σήμερα το θεωρητικό, ιδεολογικό και πολιτικό στήριγμα της επαναστατικής δράσης των μελών και στελεχών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στις σύνθετες απαιτήσεις της ταξικής πάλης μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές.

Η ΚΟΜΕΠ αποτέλεσε εφόδιο στην προσπάθεια του ΚΚΕ να εξαχθούν συμπεράσματα για τη στρατηγική του Κομμουνιστικού Κόμματος από τη μελέτη της Ιστορίας του, αλλά και του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Είχε με αυτόν τον τρόπο τη δική της συνεισφορά στην αποκατάσταση και ενίσχυση του επαναστατικού χαρακτήρα του ΚΚΕ. Στη διαμόρφωση επαναστατικής γραμμής πάλης για μεγάλες πολιτικές μάχες, όπως η εναντίωση στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, η άρνηση για συμμετοχή σε κυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισμού. Αλλά και στην προετοιμασία σημαντικών επεξεργασιών, όπως το Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ.

Η αρθρογραφία της ΚΟΜΕΠ όλο αυτό το διάστημα συμβάλλει καθοριστικά στην ενίσχυση του μετώπου διαπάλης με την αστική ιδεολογία και πολιτική, με το σύνολο των αστικών κομμάτων (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, ΜέΡΑ25) και του οπορτουνιστικού ρεύματος. Αναδεικνύει το αντιδραστικό περιεχόμενο των στρατηγικών επιλογών της αστικής τάξης και του κράτους της, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ και τους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς, τόσο αναφορικά με την προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής (συνολικά και ανά κλάδο) όσο και με τις επιδιώξεις αναβάθμισης της γεωστρατηγικής της θέσης στην περιοχή των Βαλκανίων και της ΝΑ Μεσογείου.

Μέσα από τις σελίδες της φωτίζεται η πείρα από την παρέμβαση των κομμουνιστών στο κίνημα της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, στην προσπάθεια ανασύνταξης του εργατικού κινήματος και προώθησης της κοινωνικής συμμαχίας σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση. Σε αυτήν την προσπάθεια δημοσιεύτηκαν επεξεργασίες για τις εξελίξεις στους διάφορους κλάδους της καπιταλιστικής οικονομίας, για την ανάδειξη των πραγματικών αιτιών των καπιταλιστικών κρίσεων, για την αποκάλυψη του κάλπικου χαρακτήρα που έχουν οι διακηρύξεις για τη δυνατότητα ύπαρξης μιας δήθεν φιλολαϊκής καπιταλιστικής ανάπτυξης μέσω του ψηφιακού μετασχηματισμού της καπιταλιστικής οικονομίας, του νέου «πράσινου κοινωνικού συμβολαίου», της εκτεταμένης κρατικής παρέμβασης και της επέκτασης του «κοινωνικού κράτους». Φωτίστηκαν οι εξελίξεις στα μεσαία στρώματα, στους αυτοαπασχολούμενους και στα κινήματά τους. Αναδείχθηκαν η κοινωνική ταξική ρίζα της ανισοτιμίας της γυναίκας και οι αγώνες ενάντια στις σύγχρονες μορφές της.

Η θεματολογία της ΚΟΜΕΠ διευρύνεται και καλύπτει ήδη ένα μεγάλο φάσμα θεμάτων Φιλοσοφίας, Οικονομίας, Ιστορίας, Παιδείας, Υγείας, Περιβάλλοντος, Δικαίου, Πολιτισμού, ανισοτιμίας των γυναικών, μεγάλων ιστορικών επετείων με σχετικά αφιερώματα.

* * *

Στην Πολιτική Απόφαση του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ σημειωνόταν ότι χρειάζεται «να επιδιώξουμε σταθερά αποφασιστική άνοδο της αξιοποίησης και κυκλοφορίας του "Ριζοσπάστη", της ΚΟΜΕΠ, της διάδοσης του βιβλίου της "Σύγχρονης Εποχής"».

Τιμάμε τα 100 χρόνια απ' την έκδοση της ΚΟΜΕΠ συμβάλλοντας καθημερινά για μια μεγάλη άνοδο της κυκλοφορίας της, για την αξιοποίησή της στην καθημερινή πολιτική παρέμβαση και δράση των Οργανώσεων του ΚΚΕ και ιδιαίτερα της ΚΝΕ, για τη διάδοσή της σε νέες πρωτοπόρες εργατικές και λαϊκές δυνάμεις.

Οδηγός αυτής της σημαντικής προσπάθειας πρέπει να είναι το σύνθημα που υιοθετήθηκε τον Μάη του 1931 στο 1ο τεύχος επανέκδοσης της ΚΟΜΕΠ: «Κανείς κομμουνιστής, κανένα μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας χωρίς την ΚΟΜΕΠ».

Το Πολιτικό Γραφείο της ΚΕ του ΚΚΕ

Νοέμβρης 2021