Τα ρωσικά ΚΚ και ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος στην Ουκρανία

Από αυτό το βήμα, με άρθρο στις 8 Μάρτη («Η στάση των κομμουνιστών απέναντι στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο της Ουκρανίας») επισημαίναμε, μεταξύ άλλων, πως «η ενδοιμπεριαλιστική διαμάχη μεταξύ των δυνάμεων του Ευρωατλαντισμου (ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ) και της Ρωσίας με επίκεντρο την Ουκρανία φέρνει αναπόφευκτα στο προσκήνιο σοβαρές ιδεολογικοπολιτικές διαφωνίες και χρόνιες αντιφάσεις που ταλανίζουν το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα».

Έτσι, σημειώναμε πως «μια σειρά δυνάμεις που αυτοαποκαλούνται «κομμουνιστικές» αδυνατούν, ή σκοπίμως αποφεύγουν, να δουν τον ιμπεριαλισμό μέσα από τα λενινιστικά κριτήρια» με αποτέλεσμα να καλούν την εργατική τάξη να συνταχθεί κάτω από ξένες για τα συμφέροντά της σημαίες με διάφορα προσχήματα (π.χ. «προστασία/απελευθέρωση των λαών του Ντονμπάς», «αποναζιστικοποίηση-αποστρατικοποίηση της Ουκρανίας», κλπ).

Χαρακτηριστικό παράδειγμα λανθασμένης, αντιλενινιστικής και αντιδιαλεκτικής, οπτικής για τον πόλεμο στην Ουκρανία αποτελεί η στάση ρωσικών Κομμουνιστικών Κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚ της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) αλλά και του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας (ΚΕΚΡ).

Πρόκειται ασφαλώς για δυο κόμματα με τελείως διαφορετικό πολιτικό και οργανωτικό μέγεθος καθώς και, μεγαλύτερες ή μικρότερες, διαφορές σε μια σειρά ιδεολογικά ζητήματα. Οι τελευταίες ωστόσο εξελίξεις δείχνουν ότι τόσο το ΚΚΡΟ όσο και το ΚΕΚΡ συγκλίνουν στην υποστήριξη της ρωσικής στρατιωτικής επιχείρησης «Ζ» στην Ουκρανία με κύριο πρόσχημα την λεγόμενη «αποναζιστικοποίηση».

Δεν θα αναλύσουμε την στάση του ΚΚΡΟ, μιας και πάνε πολλά χρόνια που το κόμμα του Γκ. Ζιουγκάνοφ, καλυπτόμενο πίσω από κούφια «αριστερή» και «αντιιμπεριαλιστική» ρητορική, στηρίζει την εξωτερική πολιτική της αστικής κυβέρνησης Πούτιν, προωθώντας το αφήγημα της Ρωσίας που μάχεται κατά του «δυτικού ιμπεριαλισμού». Είναι φανερή, άλλωστε, η προσπάθεια του ΚΚΡΟ να παρουσιαστεί η σημερινή καπιταλιστική Ρωσία περίπου ως η ΕΣΣΔ και να ντυθούν με «αντιιμπεριαλιστικό» και «πατριωτικό» μανδύα οι επιδιώξεις της ρωσικής αστικής τάξης.

Παρά τις συνεχείς επιλήσεις στον Λένιν και τη λενινιστική κληρονομιά το ΚΚΡΟ ερμηνεύει τον ιμπεριαλισμό με τα ιδεολογικά εργαλεία του Κάουτσκι, καλώντας το ρωσικό εργατικό-λαϊκό κίνημα να συρθεί κάτω από τις «σημαίες» της καπιταλιστικής Ρωσικής Ομοσπονδίας. Άλλωστε, για τους «κόκκινους πουτινιστές» — αυτούς που σκόπιμα μπλέκουν το σφυροδρέπανο με τα τσαρικά σύμβολα και τις τρικολόρ σημαίες – η σημερινή Ρωσία δεν είναι ιμπεριαλιστική δύναμη αλλά… προμετωπίδα «αντιιμπεριαλιστικού» και, προσφάτως, «αντιφασιστικού» αγώνα! (1).

Σε λάθος ρότα το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ)

Σε αντίθεση με το ΚΚΡΟ, το Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα Ρωσίας (ΚΕΚΡ) είχε, από το ξεκίνημα του πολέμου, εκδώσει ανακοίνωση στην οποία αναγνώριζε ότι οι πραγματικοί στόχοι της Μόσχας είναι να ενισχύσει την θέση της ιμπεριαλιστικής Ρωσίας στο διεθνές πολιτικό σκηνικό, επισημαίνοντας ότι η πηγή του πολέμου «είναι οι ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις μεταξύ των ΗΠΑ-ΕΕ και της Ρωσίας». Το ΚΕΚΡ είχε χαιρετίσει την αναγνώριση των επονομαζόμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών» του Ντονμπάς από τον Πούτιν, αλλά ταυτόχρονα επισήμαινε πως «οι εργαζόμενοι, όχι τα αφεντικά θα σκοτωθούν και στις δυο πλευρές», προσθέτοντας πως «το να πεθάνεις για τα ταξικά αδέρφια σου είναι κάτι που αξίζει, αλλά να σκοτώσεις και σκοτωθείς για τα συμφέροντα των αφεντικών είναι ανόητο, εγκληματικό και απαράδεκτο» (2).

Δυστυχώς, στην πορεία της εξέλιξης του πολέμου, το ΚΕΚΡ οδηγήθηκε στην υιοθέτηση λανθασμένης θέσης, προβάλλοντας τον «αντιφασιστικό αγώνα στο Ντονμπάς» ως πρόσχημα για την έμμεση στήριξη της ρωσικής εισβολής. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΚΕΚΡ δεν συνυπέγραψε την Κοινή Ανακοίνωση 41 Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων και 30 Κομμουνιστικών Νεολαιών που δημοσιεύθηκε στις 24 Φλεβάρη (3).

Πρόσφατα, στις 20 Απρίλη, σε μήνυμά του το Τμήμα Διεθνών της ΚΕ του ΚΕΚΡ επιχείρησε να δικαιολογήσει το γεγονός ότι δεν προσυπέγραψε την Κοινή Ανακοίνωση. Ωστόσο, η όλη προσπάθεια καταλήγει σε ενα κείμενο υιοθέτησης της κυβερνητικής προπαγάνδας της Ρωσίας που βρίθει αντιφάσεων και αντικαθιστά τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου με τα γνωστά αφηγήματα περί «αντιφασιστικού/αντιναζιστικού αγώνα» (4).

Η μετατόπιση αυτή της θέσης του ΚΕΚΡ μπορεί να ερμηνευτεί ως αποτέλεσμα εσωτερικών αντιφάσεων, διαφορετικών εσωκομματικών προσεγγίσεων αλλά ενδεχομένως και εξωκομματικών πιέσεων για να συνταχθεί το κόμμα στην εθνική γραμμή υπέρ της ρωσικής στρατιωτικής επιχείρησης. Από το ξεκίνημα του πολέμου μέχρι σήμερα, ενα διόλου ευκαταφρόνητο τμήμα του ΚΕΚΡ, συμπεριλαμβανομένων ηγετικών στελεχών και μελών της νεολαίας, έχει κάνει ξεκάθαρη στροφή υπέρ της κυβερνητικής πολιτικής, υιοθετώντας τα σαθρά αντιλενινιστικά αφηγήματα για τον «νυν υπερ πάντων αγών» ενάντια στο «ναζισμό» με αρχηγό… την αστική ηγεσία του Πούτιν.

Παλαιότερη φωτογραφία των πρωτεργατών του σύγχρονου μεγαλορωσικού εθνικισμού Αλεξάντερ Ντούγκιν (στο βάθος) και Εντουάρντ Λιμόνοφ (ιδρυτής του ακροδεξιού Εθνικομπολσεβίκικου Κόμματος)

Προσέγγιση με ακροδεξιούς «εθνικομπολσεβίκους»

Στο πλαίσιο της ιδεολογικής σύγχυσης που έχει επέλθει στο ΚΕΚΡ είναι η διοργάνωση, στα τέλη του περασμένου Μάρτη, διάσκεψης με τίτλο «για την υποστήριξη του αγώνα κατά του φασισμού στην Ουκρανία» στα γραφεία του κόμματος στο Λένινγκραντ (Αγ. Πετρούπολη) με την συμμετοχή εκπροσώπων του εθνικομπολσεβίκικου κόμματος «Η Άλλη Ρωσία» και άλλων ακροδεξιών-εθνικιστικών παραγόντων. Για όσους τυχόν δεν γνωρίζουν, το κόμμα «Η Άλλη Ρωσία» είναι ο διάδοχος του «Εθνικο-Μπολσεβίκου Κόμματος» που είχαν ιδρύσει οι νεοφασίστες – ιδεολογικοί πρωτεργάτες του σύγχρονου μεγαλορώσικου εθνικισμού — Αλεξάντερ Ντούγκιν και Εντουάρντ Λιμόνοφ. Ανάμεσα στους παρευρισκόμενους ήταν και ο συνταγματάρχης Βλαντίμιρ Κβάτσκοφ, διαβόητος εθνικιστής, συνομωσιολόγος και δηλωμένος αντισημίτης (5).

Μάλιστα, στην προσπάθειά του να δικαιολογήσει την προσέγγιση του ΚΕΚΡ με εθνικιστικά στοιχεία, ο γραμματέας της ΚΕ του κόμματος Βίκτορ Τιούλκιν έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι οι εθνικομπολσεβίκοι είναι «φιλοσοβιετικοί» επειδή τους αρέσουν οι… κόκκινες σημαίες (!) και πως δεν είναι κακό για τους κομμουνιστές να ενώνουν τις δυνάμεις τους με ανθρώπους διαφορετικών απόψεων!

Αυτό που όμως απέφυγε να διευκρινίσει ο Τιούλκιν είναι ότι οι εθνικομπολσεβίκοι της «Άλλης Ρωσίας» εκμεταλλεύονται το ένδοξο σοβιετικό παρελθόν (χρησιμοποιούν ως σύμβολο το μαύρο σφυροδρέπανο) και τα αντιφασιστικά ένστικτα του ρωσικού λαού για να προωθήσουν εθνικιστικές-σωβινιστικές ιδέες περί «πανσλαβισμού» και «μεγάλης Ρωσίας», να αποπροσανατολίσουν την ταξική εργατική-λαϊκή πάλη, εξυπηρετώντας έτσι τα συμφέροντα της αστικής τάξης και των ρωσικών μονοπωλίων.

Ρωσικό άρμα μάχης στην ανατολική Ουκρανία. Όταν η σημαία της ΕΣΣΔ χρησιμοποιείται για να «ξεπλυθεί» η ρωσική αστική τάξη.

Ή με τον Λένιν, ή με τον Πούτιν

Η δικαιολόγηση, με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο, υπό οποιοδήποτε πρόσχημα, του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία είναι επιζήμια για την εργατική τάξη. Η προσπάθεια του ΚΕΚΡ να κρατήσει ισορροπίες, καταγγέλοντας από τη μια τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις της κυβέρνησης Πούτιν και στηρίζοντας από την άλλη τον «αντιφασιστικό αγώνα στο Ντονμπάς», το οδηγεί σε προφανείς αντιφάσεις, ενδεικτικές ενός ιδεολογικού μπλακ άουτ. Στην πρόσφατη ανακοίνωσή του αναφέρει μεταξύ άλλων:

«Ναι, οι ρωσικές αρχές είναι αναμφίβολα ιμπεριαλιστικές. Ναι, είναι γεμάτες με μαχητικό αντικομμουνισμό. Ναι, η απόφαση των αρχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας σίγουρα υπαγορεύεται από την επιθυμία να προωθηθούν τα συμφέροντα των ρωσικών μονοπωλίων στην Ουκρανία και στον κόσμο στον σκληρό ανταγωνισμό τους με τα δυτικά μονοπώλια. Ωστόσο, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους τους, οι ρωσικές αρχές αναγκάζονται τώρα να καταστείλουν τον φασισμό, ο οποίος υποστηρίζεται πλήρως από τον παγκόσμιο ιμπεριαλισμό και στον οποίο βασίζεται το δυτικό κεφάλαιο. Επομένως, είναι αδύνατο να αρνηθεί κανείς αυτό το σημείο ισχυριζόμενος ότι δεν υπάρχουν στοιχεία προστασίας των λαών στην περιοχή του Ντονμπάς».

Επί της ουσίας πρόκειται για μια ντροπαλή παραδοχή εκ μέρους του ΚΕΚΡ ότι έχει διολισθήσει σε οπορτουνιστικές-σοσιαλσωβινιστικές θέσεις, στηρίζοντας έναν πόλεμο που γίνεται για την προώθηση των συμφερόντων των ρωσικών μονοπωλίων, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με τα ευρωατλαντικά μονοπώλια, υπό το πρόσχημα της «καταστολής του φασισμού» στο Ντονμπάς.

Πρόκειται για το γνωστό τροπάρι που επαναλαμβάνουν ξένοι και εγχώριοι σοσιαλσωβινιστές — «πρωταθλητές» του οπορτουνισμού — προκειμένου να δικαιολογήσουν την συστράτευσή τους υπό την σημαία της καπιταλιστικής Ρωσίας. Κάπως έτσι «ξεπλένεται» η ρωσική αστική τάξη και η βαθιά αντιδραστική, αντικομμουνιστική κυβέρνηση του Βλ. Πούτιν αναγάγεται σε… αντιφασιστική δύναμη που θα σώσει το λαό του Ντονμπάς από τους νεοναζί του Αζόφ!

Μόνο που όποιος πατάει σε δυο βάρκες στο τέλος πέφτει στη θάλασσα: Ή με τον Λένιν, ή με τον Πούτιν, τον Ντούγκιν και τον σωβινισμό του ρωσικού κεφαλαίου. Ας διάλεξουν.

Εμείς το γράψαμε και το επαναλαμβάνουμε: Η εργατική τάξη, ο λαός, δεν έχει κανένα συμφέρον από τη νίκη της μιας, ή της άλλης, ιμπεριαλιστικής δύναμης, είτε αυτή λέγεται ΗΠΑ-ΝΑΤΟ-ΕΕ, είτε καπιταλιστική Ρωσία. Το ουσιώδες σε κάθε πόλεμο είναι ποια τάξη τον διεξάγει, για ποιον σκοπό και σε ποια φάση της ιστορικής ανάπτυξης. Αυτή είναι η πυξίδα βάσει της οποίας οφείλει να κινείται το κομμουνιστικό κίνημα, αξιοποιώντας την ιστορική εμπειρία και ερμηνεύοντας την ζώσα πραγματικότητα με καθοδηγητικό νήμα την μαρξιστική-λενινιστική κοσμοθεωρία.

Σημειώσεις:

(1) Διαβάστε περισσότερα: Σχετικά με τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία και τη στάση του ΚΚΡΟ, «Ριζοσπάστης» 23–24 Απρίλη 2022. Βλέπε και: Βλ. ενδεικτικά: http://solidnet.org/article/CPRF-Gennady-Zyuganov-It-is-time-to-put-a-stop-to-NATOs-actions-to-turn-Ukraine-into-a-Fascist-state/ καθώς και http://solidnet.org/article/CP-of-the-Russian-Federation-The-People-of-Ukraine-Must-Not-Be-a-Victim-of-World-Capital-and-Oligarchic-Clans.-Statement-of-the-CPRF-CC-Presidium/
(2) Russian Communist Workers’ Party on Ukraine war: http://www.idcommunism.com/2022/02/russian-communist-workers-party-on-ukraine-war.html
(3) https://www.rizospastis.gr/story.do?id=11597786
(4) Мы не имеем права мириться с фашизмом!: http://solidnet.org/article/Russian-CWP–00006/
(5) Конференция в поддержку борьбы против фашизма на Украине: https://bit.ly/3k5T1VR και https://vk.com/wall-43277292_347064

  Νίκος Μόττας

 Νίκος Μόττας