Ακαδημαϊκό άσυλο

Προς τι η πρεμούρα για το άσυλο;

Αλήθειες και προσχήματα

Η κατάργηση του ακαδημαϊκού ασύλου αποτελεί εδώ και καιρό διακηρυγμένη πρόθεση της ΝΔ. Προτού σταθούμε στο τι σηματοδοτεί η πρόθεση αυτή, ας δούμε λίγο τι ισχύει μέχρι στιγμής, γιατί γίνεται συστηματική προσπάθεια διαστρέβλωσης της πραγματικότητας από διάφορες μεριές.

Η ισχύουσα σήμερα διάταξη για το άσυλο, αυτή δηλαδή που παρέλαβε η ΝΔ από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και θέλει να καταργήσει, είναι ουσιαστικά η διατύπωση που υπήρχε και στον νόμο Γιαννάκου. Δηλαδή, για να το κάνουμε λιανά, η ΝΔ θέλει να καταργήσει τη διάταξη που εισήγαγε η κυβέρνησή της με υπουργό Παιδείας τότε την νυν βουλευτή Επικρατείας της, και την οποία επανέφερε σε ισχύ η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αντικαθιστώντας τη σχετική διάταξη του νόμου Διαμαντοπούλου, που είχαν από κοινού ψηφίσει ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΛΑ.Ο.Σ. (ο ν. Διαμαντοπούλου ανέφερε σχετικά με τις ακαδημαϊκές ελευθερίες: «1. Στα ΑΕΙ κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. 2. Σε αξιόποινες πράξεις που τελούνται εντός των χώρων των ΑΕΙ εφαρμόζεται η κοινή νομοθεσία»). Ετσι, ο ισχύων σήμερα νόμος 4485/2017 ορίζει στο άρθρο 3 περί «ακαδημαϊκών ελευθεριών»:

«1. Στα ΑΕΙ κατοχυρώνεται η ακαδημαϊκή ελευθερία στην έρευνα και στη διδασκαλία, καθώς και η ελεύθερη έκφραση και διακίνηση των ιδεών. Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των δημοκρατικών αξιών, των ακαδημαϊκών ελευθεριών στην έρευνα και στη διδασκαλία, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση και στη μάθηση έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει.

2. Επέμβαση δημόσιας δύναμης σε χώρους των ΑΕΙ επιτρέπεται αυτεπαγγέλτως σε περιπτώσεις κακουργημάτων, καθώς και εγκλημάτων κατά της ζωής και ύστερα από απόφαση του Πρυτανικού Συμβουλίου σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση. Οι ανωτέρω περιορισμοί δεν ισχύουν για επεμβάσεις του Πυροσβεστικού Σώματος και επεμβάσεις σε περιπτώσεις τροχαίων ατυχημάτων».

Πρακτικά, δηλαδή, το ισχύον σήμερα πλαίσιο επιτρέπει στην αστυνομία να επέμβει αυτεπάγγελτα σε περιπτώσεις κακουργημάτων και εγκλημάτων κατά της ζωής, χωρίς να απαιτείται η άδεια από κάποιο όργανο του πανεπιστημίου. Εφόσον δε το Πρυτανικό Συμβούλιο κρίνει ότι απαιτείται, η αστυνομία μπορεί να παρέμβει και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση.

Με προσχηματικά επιχειρήματα...

Πολλά λοιπόν από τα επιχειρήματα που προβάλλουν όσοι προπαγανδίζουν την κατάργηση του ακαδημαϊκού ασύλου, επιδιώκοντας να αποσπάσουν τη συναίνεση της λαϊκής πλειοψηφίας, αποδεικνύονται εντελώς προσχηματικά, αφού για τις περιπτώσεις στις οποίες αναφέρονται δεν τίθεται ζήτημα ακαδημαϊκού ασύλου.

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά κάποια από τα πιο χαρακτηριστικά τέτοια επιχειρήματα:

-- «Το άσυλο προστατεύει τους εμπόρους ναρκωτικών».

Ολοι ξέρουν ότι οι πιάτσες και το εμπόριο ναρκωτικών «ανθίζουν» σε πολλά μέρη στις διάφορες γειτονιές αλλά και σε κεντρικά σημεία των πόλεων όπου δεν ισχύει κανένα άσυλο. Πέραν αυτού, όμως, είναι προκλητικό να χρησιμοποιείται από τους εκπροσώπους των αστικών κομμάτων το ζήτημα των ναρκωτικών, από τη στιγμή που ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ είναι συνένοχοι για την προώθηση της ναρκω-κουλτούρας, την καλλιέργεια ανοχής απέναντι στα ναρκωτικά, άρα και τη διείσδυσή τους στα πανεπιστήμια. Είναι χαρακτηριστικό ότι μαζί ψήφισαν για τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης, που εγκλωβίζουν τον χρήστη, αποτρέπουν την προσπάθεια απεξάρτησης και έχει αποδειχθεί ότι δίπλα τους ξεφυτρώνουν νέες πιάτσες. Μάλιστα, το πόρισμα της Επιτροπής Παρασκευόπουλου, που συνέστησε ο ΣΥΡΙΖΑ για να εξετάσει το ζήτημα του ασύλου, έθετε ζήτημα ίδρυσης τέτοιων χώρων ακόμα και μέσα στα ιδρύματα!

-- «Το άσυλο έχει μετατρέψει τα πανεπιστήμια σε κέντρα λαθρεμπορίου».

Λαθρεμπόριο, όμως, δεν γίνεται μόνο στους χώρους των πανεπιστημίων. Πέραν αυτού, μόνο όποιος εθελοτυφλεί δεν βλέπει ότι τα κυκλώματα των ναρκωτικών και του λαθρεμπορίου είναι γνωστά στην αστυνομία και σε άλλους μηχανισμούς του κράτους (ή, τέλος πάντως, θα μπορούσαν να τα βρουν) και, αν πράγματι ήθελαν, θα μπορούσαν να τα χτυπήσουν στη ρίζα τους. Ας το σκεφτούμε: Τα προϊόντα που διακινούνται στο λαθρεμπόριο έρχονται με μεγάλα φορτία από το εξωτερικό, από διαδρομές που εντοπίζονται. Αποθηκεύονται σε μεγάλες αποθήκες που είναι γνωστές και από εκεί φεύγουν για να φτάσουν π.χ. στην Πατησίων έξω από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο (πρώην ΑΣΟΕΕ). Στην άκρη αυτής της αλυσίδας θα βρει κανείς «μεγάλα ψάρια», που συνήθως κυκλοφορούν και ως «ευυπόληπτοι» μεγαλοεπιχειρηματίες, με ισχυρές προσβάσεις σε στελέχη του κρατικού μηχανισμού, των αστικών πολιτικών κομμάτων και των κυβερνήσεών τους. Αν λοιπόν ήθελαν να τσακίσουν το λαθρεμπόριο, θα έπρεπε να «χτυπήσουν» τις αποθήκες, να τις κλείσουν και να πιάσουν όσους τζιράρουν πολλά εκατομμύρια (όπως ενίοτε συμβαίνει, όταν αλλάζουν τα κόζα ή όταν οι υπόλοιποι θέλουν να βγάλουν κάποιον ανταγωνιστή από το παιχνίδι).

-- «Με το άσυλο τα πανεπιστήμια έχουν μετατραπεί σε άντρα των "μπαχαλάκηδων"».

Χιλιοειπωμένο ψευτοεπιχείρημα, που το ακούσαμε κατά κόρον και την περίοδο των δημοτικών εκλογών στην Αθήνα, ως εξής: «Η κατάσταση στο Πολυτεχνείο στην Πατησίων ενισχύει το "άβατο" των Εξαρχείων». Είναι πράγματι αλήθεια ότι στα Εξάρχεια γινόμαστε κάθε τόσο θεατές ενός πολυπαιγμένου έργου, που μόνο στόχο έχει, τελικά, την ένταση της καταστολής απέναντι στο κίνημα και την υπόθαλψη μηχανισμών που αξιοποιούνται για το σκοπό αυτό. Είναι οι ίδιοι μηχανισμοί, εξάλλου, που πολλές φορές και ενώ εξελίσσονται εργατικές - λαϊκές κινητοποιήσεις, εμφανίζονται να δρουν σε χώρους που δεν καλύπτονται από το άσυλο, με τον ίδιο στόχο. Δεν είναι λοιπόν το άσυλο που ενθαρρύνει τέτοιους μηχανισμούς, αντίθετα η δράση τους αξιοποιείται για να χτυπηθεί και το άσυλο και το οργανωμένο εργατικό - λαϊκό κίνημα, να αποπροσανατολιστεί η λαϊκή διεκδίκηση.

Ο πραγματικός στόχος της συζήτησης περί κατάργησης του ακαδημαϊκού ασύλου

Ποιος είναι λοιπόν ο λόγος για τον οποίο η ΝΔ έχει βάλει τόσο ψηλά στην ατζέντα της την κατάργηση του ασύλου; Εδώ τα πράγματα είναι ξεκάθαρα και ξεφεύγουν από τους στενούς τοίχους των πανεπιστημίων.

Ζητούμενο για την αστική τάξη είναι να εμπεδωθεί στη λαϊκή συνείδηση ότι τα κεκτημένα των εργατικών - λαϊκών αγώνων τις προηγούμενες δεκαετίες τίθενται όλα υπό αμφισβήτηση σήμερα, που - όπως λένε - «έκλεισε οριστικά ο κύκλος της μεταπολίτευσης». Από την άποψη αυτή, το ακαδημαϊκό άσυλο έχει και μια ιδιαίτερη συμβολική σημασία.

Από τη στιγμή λοιπόν που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έφερε τα προηγούμενα χρόνια σε πέρας την αποστολή που της είχε ανατεθεί από το κεφάλαιο, δηλαδή να οδηγήσει την ελληνική καπιταλιστική οικονομία στη «μεταμνημονιακή κανονικότητα» με όσο μπορούσε πιο καθημαγμένο και απονευρωμένο το εργατικό - λαϊκό κίνημα, η ΝΔ παρέλαβε τη σκυτάλη για να διαμορφώσει τους όρους του «παιχνιδιού» που το κεφάλαιο ελπίζει να ισχύσουν για τα επόμενα χρόνια.

Θέτοντας ζήτημα κατάργησης του ακαδημαϊκού ασύλου, επιδιώκουν να στείλουν μήνυμα ότι το κεφάλαιο είναι αποφασισμένο να επιβάλει με σιδερένια πυγμή την πολιτική του, να διασφαλίσει σταθερότητα και αποτελεσματικότητα στην προώθηση των συμφερόντων του μπροστά σε πιθανούς κινδύνους που εγκυμονούν η αναιμική καπιταλιστική ανάκαμψη και οι οξυμένοι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στην περιοχή μας. Θέλουν να σηματοδοτήσουν ότι η νέα διάταξη του αστικού πολιτικού συστήματος θα λειτουργήσει αποτελεσματικά για το σκοπό αυτό σήμερα, που σε συνθήκες έστω και αναιμικής και ασταθούς ανάκαμψης της οικονομίας υπάρχει το αντικειμενικό έδαφος να ανέβει η απαιτητικότητα των εργαζομένων, το επίπεδο των διεκδικήσεων του εργατικού - λαϊκού κινήματος.

Παράλληλα, με όλα τα αστικά κόμματα να δίνουν έμφαση στη σχέση Εκπαίδευσης - Ερευνας - καπιταλιστικής ανάπτυξης, επιδιώκουν να επιβάλουν σιγή νεκροταφείου και μέσα στα πανεπιστήμια, για να μπορούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι να κάνουν ανενόχλητοι τις μπίζνες για τα κέρδη τους στις πλάτες των φοιτητών, των εργαζομένων, των νέων επιστημόνων και των πανεπιστημιακών δασκάλων. Για να εφαρμόζεται χωρίς εμπόδια η πολιτική που προωθεί την επιχειρηματική δραστηριότητα στα ιδρύματα, ενισχύει την κατηγοριοποίηση πτυχίων, ιδρυμάτων και αποφοίτων, τσακίζει τις προοπτικές της νεολαίας που σήμερα πασχίζει να ολοκληρώσει τις σπουδές της για να βρει μια ικανοποιητική δουλειά.

Να μπλοκάρουμε κάθε απόπειρα κατάργησης του ασύλου, οργανώνοντας την πάλη ενάντια στο κεφάλαιο, για τις σύγχρονες ανάγκες μας

Το άσυλο κατακτήθηκε με σκληρούς και αιματηρούς αγώνες από φοιτητές και εργαζόμενους, δεν ήταν ποτέ δεδομένο. Δεν είναι «κούφιο γράμμα», όπως χρόνια τώρα πασχίζουν να το καταντήσουν ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, γι' αυτό και αποτελεί εδώ και χρόνια στόχο όλων των αντιλαϊκών κυβερνήσεων - που ποτέ δεν δίστασαν να αξιοποιήσουν την καταστολή στην προσπάθειά τους να επιβάλουν την πολιτική τους - να καταπνίξουν τη λαϊκή οργή και αγανάκτηση.

Εξάλλου, η - πρόσφατη και παλαιότερη - πείρα του φοιτητικού κινήματος επιβεβαιώνει ότι η καταστολή απέναντι στους αγώνες των φοιτητών «δεν καταλαβαίνει» ούτε από διαφορετικές διατάξεις για το άσυλο, ούτε από διαφορετικές συνθέσεις αστικών κυβερνήσεων. Το φοιτητικό κίνημα είχε απέναντί του την κρατική καταστολή και τους διάφορους μηχανισμούς και επί κυβέρνησης ΝΔ, όταν αγωνιζόταν ενάντια στον νόμο Γιαννάκου, και επί συγκυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ - ΛΑ.Ο.Σ., όταν αγωνιζόταν ενάντια στον νόμο Διαμαντοπούλου, αλλά και την προηγούμενη τετραετία, όταν η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έστελνε τα ΜΑΤ να επιτίθενται σε εστιακούς φοιτητές αλλά και με τη δίωξη των δύο φοιτητών που ακόμα δικάζονται με ανυπόστατες κατηγορίες επειδή τόλμησαν να αντισταθούν στη συμμετοχή της χώρας μας στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία.

Φυσικά, ούτε η καταστολή ούτε η οποιαδήποτε ρύθμιση για το άσυλο μπορεί να σκιάσει το οργανωμένο φοιτητικό κίνημα, όταν αυτό κατακτά προσανατολισμό που του επιτρέπει να συγκεντρώνει δυνάμεις και μαζικοποιεί τη συλλογική αγωνιστική διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών των φοιτητών.

Από αυτήν τη σκοπιά τοποθετούνται οι δυνάμεις του ΚΚΕ και της ΚΝΕ στα πανεπιστήμια πάνω στο ζήτημα του ασύλου. Το πραγματικό περιεχόμενο του ασύλου μπορούν να το υπερασπιστούν οι φοιτητικοί σύλλογοι και οι συνδικαλιστικοί φορείς των εργαζομένων στα πανεπιστήμια και των πανεπιστημιακών δασκάλων, το εργατικό - λαϊκό κίνημα συνολικά, μέσα από τον συλλογικό και οργανωμένο αγώνα που βάζει στο στόχαστρο την πολιτική η οποία διαμορφώνει την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στα ιδρύματα (και αξιοποιείται και ως πρόσχημα για το χτύπημα του ασύλου) και ο οποίος αγώνας διεκδικεί την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού και της νεολαίας στη μόρφωση, στη δουλειά, στη ζωή.

Μπλοκάρισμα της απόπειρας της κυβέρνησης ΝΔ να καταργήσει το ακαδημαϊκό άσυλο και υπεράσπιση του πραγματικού του περιεχομένου σημαίνει να γίνουν οι σύλλογοι των φοιτητών, των εργαζομένων και των πανεπιστημιακών δασκάλων κάστρα αντίστασης στην αντιλαϊκή επίθεση που εξαπολύουν το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του, που διαδέχονται η μία την άλλη.

Σημαίνει να πληθύνουν οι εστίες αντίστασης και μέσα στα πανεπιστήμια, ισχυροποιώντας τη συλλογική και οργανωμένη διεκδίκηση της νεολαίας, με τον αγώνα των φοιτητών να συναντιέται με τα επιμέρους διάφορα κινήματα και δράσεις του εργατικού - λαϊκού κινήματος και να συνενώνεται μαζί τους σε πανελλαδικό επίπεδο, με ενιαία αιτήματα και κατεύθυνση αμφισβήτησης του συστήματος.

Του

Δημήτρη ΚΟΙΛΑΚΟΥ*

*Ο Δημήτρης Κοιλάκος είναι μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ