Το 56% επικρίνει τον σημερινό καπιταλισμό

ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ 28 ΧΩΡΕΣ

Η αμερικανική εταιρεία δημοσκοπικών ερευνών και επικοινωνίας «Edelman», μπροστά και στη φετινή διοργάνωση του Νταβός, έκανε μία άκρως αποκαλυπτική έρευνα για τον καπιταλισμό. Σε αυτή το 56% από 28 χώρες σε όλο τον κόσμο (δεν περιλαμβάνεται η Ελλάδα) και σταθμισμένο δείγμα 34.000 χιλιάδων ερωτηθέντων δηλώνουν ότι «ο καπιταλισμός όπως υπάρχει σήμερα κάνει περισσότερο κακό από ό,τι καλό».


Η ιστορία αυτής της έρευνας της εν λόγω εταιρείας - που κάθε άλλο παρά ενδιαφέρεται για την ανατροπή του καπιταλισμού, αλλά για τον ...εξανθρωπισμό του - έχει τη σημασία της. Κάθε χρόνο εδώ και 20 χρόνια η εταιρεία, ιδιαίτερα μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, ερευνούσε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων στους διάφορους αστικούς θεσμούς (κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις, θρησκεία κ.λπ.). Κατέληξε να θέσει το ερώτημα για τον καπιταλισμό, καθώς διαπιστωνόταν ότι με τα χρόνια αυξάνονταν η συνειδητοποίηση από τους ανθρώπους των συνεχώς διευρυνόμενων κοινωνικών ανισοτήτων και η ανησυχία για τις προοπτικές τους σε αυτήν την κοινωνία.

Οπως το έθεσε ο επικεφαλής της έρευνας Ντέιβιντ Μπέρσοφ, «βλέποντας μια αυξανόμενη αίσθηση ανισοτήτων οδηγηθήκαμε στο να ρωτήσουμε αν οι πολίτες αρχίζουν τώρα να έχουν πιο βασικές αμφιβολίες για τις βασισμένες στον καπιταλισμό δημοκρατίες της Δύσης. Οι άνθρωποι αναρωτιούνται σε αυτό το επίπεδο αν αυτό που έχουμε σήμερα και αν ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι ο καλύτερος ώστε να έχουν ένα καλό μέλλον».

Η έρευνα αποκαλύπτει τη διευρυμένη δυσαρέσκεια μεγάλης μερίδας του πληθυσμού

Ας δούμε πιο αναλυτικά τα στοιχεία: Η έρευνα έγινε σε 28 χώρες, με το δείγμα να είναι περίπου 1.150 άτομα ηλικίας πάνω από 18 ετών σε κάθε χώρα. Στο δείγμα των λίγο περισσότερων από 34.000 ερωτηθέντων, το 17% ήταν από πληθυσμό που ανήκε στο 25% των πιο υψηλά αμειβόμενων και μορφωμένων (σε αυτήν την κατηγορία συμμετείχαν από 500 ερωτηθέντες από τις ΗΠΑ και την Κίνα και από 200 από τις υπόλοιπες χώρες) και το υπόλοιπο 83% του δείγματος αναφέρονταν στον γενικό πληθυσμό.

Με αυτά τα δεδομένα, από τις 28 χώρες βγήκε ο μέσος όρος του 56% ότι ο καπιταλισμός «κάνει περισσότερο κακό από καλό». Το πιο μεγάλο ποσοστό συμφωνίας με αυτήν τη διατύπωση καταγράφεται στην Ταϊλάνδη, με 75%, και ακολουθούν Ινδία με 74%, Γαλλία με 69%, Μαλαισία με 68%, Ινδονησία με 66%, Κίνα με 63%, Ιταλία με 61%, Ισπανία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με 60%, Ολλανδία με 59%, Κολομβία με 58%, Βραζιλία και Ιρλανδία με 57%, Μεξικό με 56%, Γερμανία, Ρωσία και Νότια Αφρική με 55%, Κένυα και Σιγκαπούρη με 54%, Σαουδική Αραβία και Βρετανία με 53% και Αργεντινή με 51%. Από 50% και κάτω είναι μόνο οι εξής 6 χώρες: Αυστραλία με 50%, Καναδάς και ΗΠΑ με 47%, Νότια Κορέα με 46%, Χονγκ Κονγκ με 45% και Ιαπωνία με 35%.

Με βάση την ηλικία των ερωτηθέντων, στην ίδια διατύπωση τα ποσοστά είναι το εξής: (18-34) 57%, (35-54) 59% και 55 και άνω 53%, δηλαδή η μεγαλύτερη δυσαρέσκεια παρατηρείται στις πιο παραγωγικές ηλικίες. Με βάση το φύλο, στους άνδρες είναι 57% και στις γυναίκες 56%, και με βάση το εισόδημα είναι για τα χαμηλά 55%, για τα μεσαία 59% και για τα υψηλά 57%.
Ταυτόχρονα, ενδιαφέροντα είναι τα στοιχεία που δείχνουν ότι στο σύνολο των ερωτηθέντων το 83% θεωρούν ότι δεν είναι προετοιμασμένοι για τις προκλήσεις του μέλλοντος στον τομέα της εργασίας.

Επιβεβαιώνεται ότι προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στον γενικό πληθυσμό η εργασιακή ανασφάλεια, λόγω της εισαγωγής νέων τεχνολογιών, και επίσης ότι υπάρχει μια αίσθηση πως οι εθνικές κυβερνήσεις δεν ανταποκρίνονται στις προκλήσεις των καιρών.

Στα δεδομένα σημειώνονται αποκλίσεις, με τους Ασιάτες να είναι πιο αισιόδοξοι για τις οικονομικές προοπτικές τους. Στο ερώτημα ποιον εμπιστεύονται περισσότερο για να συμβάλει στη διατήρηση των θέσεων εργασίας, οι απαντήσεις έχουν αντιφατικά στοιχεία, με 4 στους 10 ερωτηθέντες (42%) να δηλώνουν ότι εμπιστεύονται τις επιχειρήσεις, το 32% τις κυβερνήσεις, το 17% της ΜΚΟ και το 8% τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.

Προφανώς και οι απαντήσεις στην έρευνα (ανάλογες και με το ερώτημα, που ουσιαστικά υπονοεί ότι υπάρχει ένας άλλος, πιο ανθρώπινος καπιταλισμός) δεν συνιστούν μια συνολική συνειδητή απόρριψη του καπιταλιστικού συστήματος, ωστόσο καταγράφουν ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να δώσει λύσεις στα λαϊκά προβλήματα σε μια εποχή που υπάρχουν απίστευτες επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες για να βελτιωθεί η ζωή των ανθρώπων. Το εμπόδιο για να μπουν τα νέα μέσα παραγωγής (η λεγόμενη 4η βιομηχανική επανάσταση, αυτοματοποίηση, ψηφιοποίηση, ρομποτική κ.λπ.) στην υπηρεσία της λαϊκής ευημερίας είναι το εκμεταλλευτικό σύστημα παραγωγής, που έχει ως κίνητρο το καπιταλιστικό κέρδος. Πάντως, και έτσι προβάλλει η αναγκαιότητα των νέων κοινωνικών σχέσεων, της ανατροπής του καπιταλισμού και της οικοδόμησης του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Και άλλες καταγραφές της απίστευτης ανισότητας

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έφερε στο φως η οργάνωση «Oxfam», 2.153 άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη είχαν το 2019 στην κατοχή τους περισσότερο πλούτο από εκείνον που αναλογεί στα φτωχότερα 4,6 δισ. του πληθυσμού στον πλανήτη, δηλαδή περίπου του 60% του πληθυσμού του πλανήτη. Αυτή είναι η πιο κυνική αποτύπωση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας.
Επίσης γίνεται αναφορά στο στοιχείο ότι το 42% των γυναικών παγκοσμίως αδυνατούν να εργαστούν λόγω του φόρτου της φροντίδας των παιδιών και του οικιακού νοικοκυριού, ενώ και όταν δουλεύουν αμείβονται με χαμηλούς μισθούς. Υπολογίζεται δε ότι η συνεισφορά αυτών των γυναικών (από 15 και άνω) αναλογεί σε εργασία αξίας 10,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο.

Σύμφωνα επίσης με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην «Canadian Medical Association Journal», στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικά Καναδά, των 37,6 εκατ. κατοίκων, περισσότεροι από 4 εκατ. άνθρωποι δυσκολεύονται να βρουν επαρκή τροφή. Η έρευνα, που διενεργήθηκε σε περισσότερο από μισό εκατομμύριο Καναδούς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η πείνα συνδέεται με αυξημένη θνησιμότητα από διάφορα αίτια, με εξαίρεση τον καρκίνο. Εν προκειμένω, όσοι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα πείνας έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πεθάνουν από μολυσματικές ασθένειες, ακούσιους τραυματισμούς ή να αυτοκτονήσουν, έναντι όσων δεν έχουν τέτοιο πρόβλημα. Εκθεση του 2019 που ερεύνησε τη σχέση μεταξύ της πείνας και της θνησιμότητας σε Αμερικανούς ενήλικες κατέληξε σε ανάλογα αποτελέσματα. Σε παγκόσμιο επίπεδο περισσότεροι από 2 δισ. άνθρωποι - από τους οποίους το 8% ζουν στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη - δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή υγιεινή τροφή, κάτι που τους καθιστά περισσότερο επιρρεπείς σε προβλήματα υγείας.