Η πάλη των ναυτεργατών στα καράβια σε συνθήκες πανδημίας

Αποκαλυπτική μαρτυρία εργαζόμενης σε μεγάλο κρουαζιερόπλοιο

«Είμαι μέλος του πληρώματος του "Celebrity Edge", ενός από τα 46 κρουαζιερόπλοια με περίπου 50 χιλιάδες ναυτεργάτες που βρίσκονται σε αγκυροβόλια σε Φλόριντα και Μπαχάμες, και νιώθω την ανάγκη να γράψω για τη ζωή των ναυτεργατών στις ειδικές - πρωτόγνωρες συνθήκες διασποράς της πανδημίας του κορονοϊού στα καράβια.

Αλλά και για τους άλλους 50.000 ναυτεργάτες που είναι ξέμπαρκοι αρκετούς μήνες - άνεργοι στα σπίτια τους, αβέβαιοι πότε και αν θα ξαναγυρίσουν στο πόστο τους στα καράβια.

Αλλά ας πιάσω από την αρχή το νήμα για τις εξελίξεις στα κρουαζιερόπλοια:
Ενώ από το Γενάρη του 2020 αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο η επιδημία του κορονοϊού στην Κίνα και η διασπορά της εξελίσσεται σε πανδημία παγκοσμίως, οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι - αμερικανικά και ευρωπαϊκά μονοπώλια - που κυριαρχούν στον κλάδο της κρουαζιέρας, συνέχιζαν τη διαφημιστική καμπάνια τους για την προσέλκυση επιβατών στα πολυτελή τους μεγαθήρια, με κριτήριο την κερδοφορία τους, με τραγικές συνέπειες για τους ναυτεργάτες και γενικότερα για τους λαούς παγκοσμίως.

Τα κρουαζιερόπλοια άρχισαν να είναι μέρος του τηλεοπτικού χρόνου όταν ανακοινώθηκαν τα 621 κρούσματα κορονοϊού σε επιβαίνοντες στο κρουαζιερόπλοιο "Diamond Princess", το οποίο είχε τεθεί σε καραντίνα από τις αρχές του Φλεβάρη 2020, αγκυροβολημένο ανοιχτά της Γιοκοχάμα στην Ιαπωνία, γεγονός το οποίο το καθιστούσε τότε τη μεγαλύτερη εστία του κορονοϊού εκτός Κίνας. Εν συνεχεία, καταγράφηκαν κρούσματα σε 26 ακόμη κρουαζιερόπλοια.

Με βάση τα στοιχεία της CLIA (Cruise Line International Association)¹ κάθε χρόνο 30 εκατομμύρια επιβάτες κάνουν διακοπές σε 272 κρουαζιερόπλοια παγκοσμίως. Ομως, όσο και αν η διεθνής διαφημιστική καμπάνια των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων της κρουαζιέρας προβάλλει τα μεγάλα σαλόνια, τις ροτόντες, τα φώτα και τη χρυσόσκονη στα πολυτελέστατα μεγαθήρια, δεν γίνεται να συγκαλυφθούν οι σκληρές απάνθρωπες συνθήκες δουλειάς για περίπου 200.000 ναυτεργάτες.

Στο κρουαζιερόπλοιο, η ενημέρωσή μας για την παγκόσμια κατάσταση είναι μέσω τριών ειδησεογραφικών δικτύων, του "BBC World News" και των αμερικανικών MSNBC και "Fox News". Δύο μήνες τώρα κανένα από αυτά τα δίκτυα δεν είπε κουβέντα για τα πληρώματα των κρουαζιερόπλοιων. Η ανησυχία τους ήταν το πώς θα αποκαταστήσουν τη "σπασμένη βιτρίνα", για τις τεράστιες ευθύνες των επιχειρηματικών ομίλων του κλάδου για τα κρούσματα στους επιβάτες. Ακόμα και όταν έγιναν κάποιες αναφορές, σε ένα βαθμό με παρεμβάσεις εργαζομένων στα ΜΜΕ, ακολούθησε σιγή ιχθύος.

«Σιγή ιχθύος» από την εργοδοσία και τα επιτελεία του κεφαλαίου

Κανείς δεν μαθαίνει τι συμβαίνει τώρα με τους χιλιάδες ναυτεργάτες που παραμένουν στα 272 αγκυροβολημένα κρουαζιερόπλοια. Εχει σταματήσει η δημοσίευση στοιχείων σχετικά με τα κρούσματα σε ναυτεργάτες, δεν γνωρίζουμε πόσοι συνάδελφοί μας έχουν αρρωστήσει ή ακόμη πόσοι έχουν πεθάνει. Ο μόνος τρόπος ενημέρωσης τη δεδομένη στιγμή είναι συνάδελφοι από άλλα καράβια που τυγχάνει να στείλουν κάποιο μήνυμα, ωστόσο αδυνατούμε να επιβεβαιώσουμε τα λεγόμενά τους από τη διοίκηση του καραβιού, από κάποιο ενημερωτικό δίκτυο ή το διαδίκτυο. Γνωρίζουμε από συναδέλφους μας που δουλέψαμε μαζί στο παρελθόν για κρούσματα σε πολλά καράβια, του ίδιου και άλλων ομίλων, ωστόσο η διοίκηση επαναλαμβάνει με κάθε ευκαιρία πως... "πρέπει να είμαστε ευτυχισμένοι που είμαστε σε μια ασφαλή γυάλα"!

Κάποιοι ίσως σκέφτονται πως σε αυτά τα πλωτά μεγαθήρια δεν μπορεί παρά να φρόντισαν να προστατεύσουν το πλήρωμα, μα η αλήθεια δυστυχώς είναι διαφορετική. Μέσα σε αυτές τις ειδικές συνθήκες, όταν ήδη είχαν καταγραφεί τότε πάνω από 100.000 κρούσματα παγκοσμίως, η εταιρεία οργάνωσε στις 8 Μάρτη φιέστα στο καράβι για την Παγκόσμια Μέρα της Γυναίκας, με επικεφαλής τον πρόεδρο και άλλα στελέχη της εταιρείας και βέβαια δημοσιογράφους από τα αμερικανικά και διεθνή ΜΜΕ, προβάλλοντας την "εταιρική κοινωνική ευθύνη", τα ιδεολογήματα για "ισότητα" και "ίσες ευκαιρίες", ενώ την ίδια ώρα εντεινόταν η επιθετικότητα της εταιρείας, γενικότερα του κεφαλαίου, ενάντια στις εργαζόμενες και τους εργαζόμενους.

Εκείνη τη βδομάδα δεν είχαμε καμία παραπάνω ενημέρωση και ούτε η εταιρεία ήταν διατεθειμένη να πάρει κάποια απόφαση προκειμένου να προστατεύσει τους χιλιάδες επιβάτες και το πλήρωμα από την έκθεση στον ιό. Στις 13 Μάρτη, όταν άρχισαν να βλέπουν τις κρατήσεις να μειώνονται δραματικά, πήραν άμεσα την απόφαση να φύγουμε από το λιμάνι Port Everglades στο Μαϊάμι χωρίς επιβάτες. Τότε άρχισαν και τα δακρύβρεχτα μηνύματα από τον πρόεδρο του ομίλου για τους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Μεταξύ άλλων, στο πρώτο του μήνυμα, ο πρόεδρος ανακοίνωσε πως: "Καταλαβαίνουμε το βάρος της κρίσης της δημόσιας υγείας στη χώρα. Και αυτός είναι ο ρόλος που έχουμε να παίξουμε". Και συνέχισε πως "σ' αυτό πρέπει να μείνουμε μαζί μακριά από τις φήμες"!

Ομως, ούτε τότε φρόντισαν να κάνουν κάτι για να προστατεύσουν το πλήρωμα που έμεινε στα πλοία μετά την αναχώρηση των επιβατών, ούτε και όλους αυτούς που δεν μπόρεσαν να ξαναπάνε στα πόστα τους μετά από τις πρώτες απαγορεύσεις στις μετακινήσεις. Στις 15 Μάρτη, 49 ναυτεργάτες ξεκίνησαν από τη χώρα τους για να δουλέψουν στο καράβι, χωρίς να έχουν καμιά ενημέρωση από την εταιρεία για την κατάσταση σε αυτό. Κανείς τους δεν εξετάστηκε για τον κορονοϊό και κανένας δεν μπήκε σε καραντίνα για να προστατευτεί το πλήρωμα, 1.316 εργαζόμενοι.
Στην πρώτη συνάντηση που κάναμε με τη διοίκηση του πλοίου μάς ενημέρωσαν πως είμαστε πολύ τυχεροί που είμαστε στο πιο ασφαλές μέρος του πλανήτη και πως όσοι δουλεύουν με φιλοδωρήματα θα πάρουν μισθό για τη θέση τους από 800 ως 1.000 δολάρια.

Να σημειωθεί ότι στα κρουαζιερόπλοια η κλαδική Συλλογική Σύμβαση και η δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση καλύπτει ελάχιστο αριθμό ναυτεργατών, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του πληρώματος δουλεύουμε με ατομικές συμβάσεις και φιλοδωρήματα. Οι μισθός και το συμβόλαιό μας κατά την εταιρεία θεωρείται... "ατομικό απόρρητο", κάτι που δεν πρέπει να συζητήσουμε με τους συναδέλφους μας! Τα "δουλεμπορικά" γραφεία στην Ελλάδα και διεθνώς απομυζούν εκατομμύρια ευρώ από τους ναυτεργάτες για την εύρεση εργασίας και στα κρουαζιερόπλοια. Συνήθως το πλήρωμα δουλεύει 6 - 8 μήνες το χρόνο και τους άλλους βρίσκονται σε υποχρεωτική ανεργία στις χώρες τους.

Οι αποδοχές των ναυτεργατών καθορίζονται με συμφωνία της εργατικής αριστοκρατίας ITF (Διεθνής Ομοσπονδία Μεταφορών) και τα τσιράκια των εφοπλιστών στην Πανελλήνια Ναυτική Ομοσπονδία, με την ISF (Διεθνή Ναυτιλιακή Ομοσπονδία), με την κλίμακα της ΔΟΕ (ILO) που ισχύει από την 1/1/2020, με βάση 615 δολάρια, τον μισθό πείνας του ναύτη και στις άλλες ειδικότητες των ναυτεργατών (μηχανοδηγούς, θαλαμηπόλους κ.ά.).

«Αυτήν τη στιγμή δεν μπορούμε να μείνουμε σιωπηλοί!»

Κι ενώ τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους, επικοινωνιολόγοι παρεμβαίνουν στα ΜΜΕ αποκρύβοντας την πραγματική κατάσταση των ναυτεργατών στα καράβια. Μα δεν μπορούν να μας φιμώσουν:

Ηδη δύο γενναίες συνάδελφοι κατήγγειλαν σε μεγάλα ΜΜΕ ότι η εταιρεία δεν έκανε καμία έγκαιρη κίνηση να μας προστατεύσει. Η μία συνάδελφος που δούλευε στο πλοίο "Celebrity Infinity", σημείωσε μεταξύ άλλων: "Στις 23 Μάρτη, ενημερώθηκαν πως ένα μέλος του πληρώματος (...) βρέθηκε θετικό με τον COVID-19, οπότε μπορεί και οι υπόλοιποι να έχουν εκτεθεί στον ιό"². Η Τζούλια φοβάται πως θα χάσει τη δουλειά της επειδή μίλησε. Ωστόσο, πιστεύει πως "η ασφάλειά της και άλλων συναδέλφων έρχεται πρώτη (...) Είσαι στη μέση του ωκεανού, δεν έχεις πού να πας. Δεν ξέρεις αν είσαι ασφαλής ή όχι μιας και όλα είναι κοινά, ο εξαερισμός είναι κοινός". Μετά τη δημοσίευση της συνέντευξης της συναδέλφου μάθαμε πως ένας ναυτεργάτης από το συγκεκριμένο πλοίο κατέληξε μα ποτέ δεν δόθηκαν τα στοιχεία του από κάποια επίσημη πηγή.

Μετά ακολούθησε κι άλλη δημοσίευση³ από άλλη συνάδελφο, η οποία κατήγγειλε την εταιρεία για το ότι εξέθεσε το πλήρωμα στον ιό. Μίλησε για έλλειψη μέτρων ατομικής προστασίας και αναφέρει πως ακόμη κι όταν άρχισαν να έχουν κρούσματα του ιού στο πλοίο δεν πάρθηκαν μέτρα, μα συνέχισαν να δουλεύουν κανονικά. Η συνάδελφος δούλευε στο "Celebrity Apex" που βρίσκεται στο ναυπηγείο Saint Nazaire και όταν δημοσιεύτηκε το άρθρο είχε τουλάχιστον 217 εργαζόμενους θετικούς στον Covid-19. Αναφέρει πως με βεβαιότητα θα χάσει την δουλειά της, μα σκέφτηκε πως αυτήν τη στιγμή δεν μπορεί να μείνει σιωπηλή.

Αυτές οι δύο δημοσιεύσεις ταρακούνησαν τα στελέχη της εταιρείας, άρχισαν τότε συνεχείς ενημερώσεις και υποδείξεις, πως πρέπει να προσέχουμε πάρα πολύ τι δημοσιεύουμε και αντί αυτού πρέπει να δημοσιεύουμε φωτογραφίες που δείχνουν πόσο χαρούμενοι και υγιείς είμαστε. Μάλιστα, στέλεχος μας προέτρεψε να λέμε ευχαριστώ που μας ταΐζουν και που έχουμε κάπου να κοιμηθούμε!

Στις 8 Απρίλη, στο καράβι που εργάζομαι αποφάσισαν να πάρουν κάποια μέτρα. Οσοι ναυτεργάτες δουλεύουν, κυκλοφορούν με μάσκες για να πάνε στον τόπο εργασίας τους και πίσω στην καμπίνα τους, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ουσιαστικός προληπτικός έλεγχος της υγείας συνολικά των μελών του πληρώματος.

Οι επιχειρηματικοί όμιλοι του κλάδου, οι κυβερνήσεις και τα άλλα κόμματα του κεφαλαίου αξιοποιούν την πανδημία για την επιβολή νέων αντεργατικών μέτρων σε βάρος των ναυτεργατών. Τα ψίχουλα που ρίχνουν με τη μορφή χορηγίας σε εξαθλιωμένα λαϊκά στρώματα δεν μπορούν να συγκαλύψουν την εκμετάλλευση. Μαζί με τα τσιράκια τους στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και τον κατασταλτικό μηχανισμό του αστικού κράτους επιτίθενται με μίσος στους ναυτεργάτες, στην εργατική τάξη, για να κρατήσουν το σάπιο εκμεταλλευτικό σύστημα. Παρά τους εκβιασμούς και τις απειλές ωστόσο δεν μπορούν να μας φιμώσουν.

Μέσα σ' αυτές τις σκληρές, πρωτόγνωρες συνθήκες, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια που θέτουν εφοπλιστές και το αστικό κράτος, μπούσουλα για τους ναυτεργάτες στα καράβια αποτελεί η οργάνωση της πάλης τους, με τα ταξικά συνδικάτα, την Ενωση Μηχανικών (ΠΕΜΕΝ), τους μηχανοδηγούς ("ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ"), τους Μαγείρους (ΠΕΕΜΑΓΕΝ), μαζί με τις άλλες δυνάμεις που συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ, για την κλιμάκωση της ταξικής πάλης ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική και τους φορείς της, για την προστασία της υγείας των εργαζομένων, για να καταργηθούν όλοι οι αντεργατικοί νόμοι - ΠΝΠ, για το δικαίωμα στη δουλειά, προστασία των ανέργων, Συλλογικές Συμβάσεις, δημόσια Ασφάλιση και μέτρα υγιεινής για όλους τους ναυτεργάτες, την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, για την ανασύνταξη του εργατικού κινήματος. Διέξοδο δίνει η συμπόρευση με το ΚΚΕ, για την ανατροπή του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος του καπιταλισμού, για το σοσιαλισμό, για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών της εργατικής τάξης, του λαού.
Με θερμούς αγωνιστικούς χαιρετισμούς!».

Κ. Μ., μέλος του πληρώματος σε μεγάλο κρουαζιερόπλοιο

Παραπομπές
1. Cruise Lines International Association. 2019 cruise trends & industry outlook. Washington, DC: Cruise Line International Association 2019.
2. https://www.cnn.com/2020/04/06/us/crew-member-celebrity-infinity-concerns-coronavirus/index.html
3. https://www.nytimes.com/2020/04/14/us/coronavirus-cruise-ship-crew-lawsuit.html