Μπορεί το αστικό κράτος να εξυπηρετήσει ταυτόχρονα τα συμφέροντα της αστικής τάξης και του λαού;

Το τελευταίο διάστημα, «αναθερμαίνεται» η συζήτηση στην Ελλάδα, ιδιαίτερα από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, αλλά και δυνάμεις του οπορτουνισμού, ότι μια «φιλολαϊκή» εκδοχή του αστικού κράτους θα συμβάλει σε μια ανάπτυξη του καπιταλισμού δήθεν υπέρ των συμφερόντων του λαού και της νεολαίας. Τα παραδείγματα ενός τέτοιου «κοινωνικού κράτους», όπως το ονομάζουν, αφορούν συνήθως τις σκανδιναβικές χώρες, τη Γερμανία και άλλες χώρες της ΕΕ, ιδιαίτερα μετά από την εκλογή σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων τον τελευταίο χρόνο σε αρκετές από αυτές.

Ο πραγματικός χαρακτήρας των αστικών κρατών

Το βασικό ζήτημα είναι πως δεν μιλάμε για ένα «ταξικά ουδέτερο» κράτος που δουλεύει για το «δημόσιο συμφέρον», αλλά αντίθετα, με το σύνολο των λειτουργιών του έχει σταθερά την αποστολή να διασφαλίζεται η εξουσία της αστικής τάξης, η δυνατότητά της να βγάζει αμύθητα κέρδη εις βάρος των εργαζόμενων.

Όποιες παραλλαγές και να συναντά κανείς στις διάφορες χώρες, αυτή η ταξική ουσία του αστικού κράτους παραμένει ίδια.

Σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες το αστικό κράτος διαθέτει μόνιμους, ειδικούς μηχανισμούς, όπως ο στρατός, η αστυνομία, οι ειδικοί σχηματισμοί και σώματα παρακολούθησης με βασική αποστολή το πώς θα οργανώνεται η άσκηση της βίας της κυρίαρχης τάξης.

Το αστικό σύνταγμα και οι νόμοι διαμορφώνουν το  πλαίσιο για τον έλεγχο και την καταστολή του εργατικού – λαϊκού κινήματος, για τους όρους εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης, καθώς και για τις εμπορικές και επιχειρηματικές σχέσεις ανάμεσα στους καπιταλιστές.

Παντού το αστικό κράτος παρεμβαίνει επίσης και στην οικονομία, παίρνοντας μέτρα διευκόλυνσης της αναπαραγωγής του κεφαλαίου σε διευρυμένη κλίμακα, όπως γίνεται με τον κρατικό προϋπολογισμό, αναπτυξιακά σχέδια υπουργείων, περιφερειών και δήμων.

Από όλους τους θεσμούς του αστικού κράτους, αλλού περισσότερο και αλλού λιγότερο, προωθούνται οι ιδέες και οι αξίες της αστικής τάξης, συμβάλλοντας και ενισχύοντας την ενσωμάτωση της εργατικής τάξης και του λαού.

Επιπλέον, η ίδια η αστική δημοκρατία και οι θεσμοί της, όπως το κοινοβούλιο είναι η καλύτερη «μάσκα» με την οποία καλύπτεται το «άσχημο πρόσωπο» της δικτατορίας της αστικής τάξης, αφού αυτή παρουσιάζεται δήθεν ως «λαϊκή κυριαρχία». Διαχρονικά όλοι οι αντιλαϊκοί νόμοι έχουν ψηφιστεί δήθεν στο όνομα της «λαϊκής» υποτίθεται «εντολής» να εφαρμοστεί το εκάστοτε κυβερνητικό έργο.

Τα μεγάλα λόγια επομένως για δήθεν «ισότητα και δημοκρατία» κρύβουν την ουσιαστική ανισότητα μεταξύ των ελάχιστων που κατέχουν τα «κλειδιά» της οικονομίας, τα μέσα παραγωγής, και των πολλών, των εργαζομένων και του λαού, που παράγουν όλον τον πλούτο και βρίσκονται υπό τον ζυγό της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών;

Η καπιταλιστική οικονομία έχει τις δικές της νομοτέλειες, που καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να παρακάμψει. Όποια κατεύθυνση διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος και να επιλέξει η κάθε κυβέρνηση, δεν αλλάζει η ουσία της εκμετάλλευσης των εργαζομένων από την αστική τάξη. Γι’ αυτό οι όποιες διαφορές υπάρχουν στη μορφή του αστικού κράτους ανάμεσα στις καπιταλιστικές χώρες, δεν αλλάζουν τον εχθρικό του χαρακτήρα. 

Η πρόσφατη πείρα επιβεβαιώνει τις ενιαίες στοχεύσεις των αστικών κυβερνήσεων απέναντι στους λαούς. Η διαχείριση της πανδημίας από τις αστικές κυβερνήσεις διεθνώς και στην Ελλάδα, οι κατευθύνσεις της κρατικής παρέμβασης, όπως αποτυπώθηκαν στην πρόσφατη συζήτηση για τον κρατικό προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης και άλλα παραδείγματα, δείχνουν πως το κράτος αυτό είναι ικανότατο και αποτελεσματικότατο όταν πρόκειται για την ενίσχυση των μονοπωλιακών ομίλων, αλλά ανίκανο, όταν πρόκειται να καλύψει ακόμα και βασικές λαϊκές ανάγκες.

Οι όποιες διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των αστικών κρατών έχουν να κάνουν με την ιστορική εξέλιξη της συγκρότησής τους, την πορεία της ταξικής πάλης σε κάθε χώρα, τις διεθνείς συμμαχίες της και άλλους παράγοντες.

Για παράδειγμα, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η πίεση από την ύπαρξη του Σοσιαλισμού και τις κατακτήσεις των λαών στην ΕΣΣΔ, η πάλη των εργαζομένων κάθε χώρας, οι υψηλοί ρυθμοί της καπιταλιστικής ανάπτυξης λόγω της μεγάλης απαξίωσης κεφαλαίου που είχε φέρει ο πόλεμος ήταν κάποιοι από τους παράγοντες που οδήγησαν στο να υπάρξουν μια σειρά κατακτήσεις για το εργατικό κίνημα σε διάφορες καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης.

Φυσικά, τις τελευταίες δεκαετίες ό,τι υπήρχε από τις συγκεκριμένες κατακτήσεις ξηλώθηκε με ενιαίο βηματισμό σε όλα τα αστικά κράτη, κάτω και από την επίδραση των τελευταίων καπιταλιστικών κρίσεων.

Επίσης, οι διακυμάνσεις που πολλές φορές παρατηρούνται στη μισθοδοσία ή τις παροχές σε κάθε χώρα, αντανακλούν το ανεβασμένο κόστος ζωής σε σειρά από καπιταλιστικές χώρες, το ανώτερο επίπεδο παραγωγικότητας και εκμετάλλευσης αντίστοιχα, σε σχέση με την Ελλάδα. Έτσι, ανεξαρτήτως του ύψους των μισθών, το ξεζούμισμα των εργαζομένων παραμένει το κύριο σε κάθε χώρα, κλάδο, επιχείρηση, αφού σε έναν φαινομενικά υψηλότερο μισθό, ανταποκρίνεται πολλαπλάσια κερδοφορία για τις αντίστοιχες εταιρείες.

Στον αγώνα για την οργάνωση της αντεπίθεσης του λαού και της νεολαίας

Αυτό που επιβεβαιώνεται είναι ότι οι εργαζόμενοι, ο λαός και η νεολαία δεν μπορούν να προσβλέπουν σε «σωτήρες» που τους υπόσχονται το αδύνατο: να υπάρξει ένα «φιλολαϊκό» ξεζούμισμα, μια «καλύτερη» εκμετάλλευση και ένα «φιλικό» για τα συμφέροντά τους αστικό κράτος.

Πραγματική φιλολαϊκή διέξοδο μπορούμε να έχουμε μόνο με την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Το μόνο κράτος υπέρ των λαϊκών συμφερόντων είναι εκείνο της σοσιαλιστικής – κομμουνιστικής κοινωνίας, που πλέον η οργάνωση και ανάπτυξη της παραγωγής δεν γίνεται με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος, αλλά την ικανοποίηση των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών, που τα μέσα παραγωγής είναι κοινωνική ιδιοκτησία.

Οι δυνάμεις της ΚΝΕ βρίσκονται καθημερινά στον αγώνα, στο πλευρό του ΚΚΕ, στην προσπάθεια να οργανωθεί η αντεπίθεση της εργατικής τάξης και του λαού παλεύοντας για τα προβλήματά μας, για να φέρουμε τις ανάγκες μας στο προσκήνιο, να αναμετρηθούμε με τους μεγάλους ενόχους για την κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, γνωρίζοντας ότι μόνο ο λαός μπορεί να σώσει τον λαό, όταν βαδίσει αποφασιστικά στον δρόμο της ανατροπής για να πάρει ο ίδιος στα χέρια του το «τιμόνι» της εξουσίας.

«Ο»