Ο πολύτιμος ηθοποιός των 133 ταινιών

 
ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ

 110 χρόνια από τη γέννησή του

Πριν λίγες μέρες συμπληρώθηκαν 110 χρόνια από τη γέννηση ενός μεγάλου καλλιτέχνη, ίσως του πιο οικείου και ταυτόχρονα του πιο «γνωστού - άγνωστου» ηθοποιού: Του Διονύση Παπαγιαννόπουλου.

Γεννήθηκε στις 12/7/1912, στο Διακοφτό Αχαΐας. Στη διάρκεια της σπουδαίας καριέρας του δίδαξε ήθος στο ελληνικό θέατρο και εξύψωσε την τέχνη του ηθοποιού, κάνοντάς την να έχει νόημα, ουσία και κυρίως ψυχή.

Ο ατίθασος αλλά και φιλομαθής μικρός Διονύσης ήταν το έβδομο από τα οκτώ παιδιά των γονιών του, που διατηρούσαν το περίπτερο του χωριού, και υπήρξε άσσος στο ποδόσφαιρο, στο ακόντιο, στη ζωγραφική και στο τσάμικο!

Δεν άφηνε τίποτα αδιάβαστο, οτιδήποτε έπεφτε στα χέρια του, μέχρι που κάτι ψάρια τυλιγμένα σε μια σελίδα του Ηρόδοτου ...του άνοιξαν την όρεξη για μια σοβαρή μελέτη της Αρχαίας Γραμματείας.

Ξαφνικά ο νεαρός Διονύσης ανακαλύπτει το θέατρο και το ερωτεύεται. Αρχίζει να διαβάζει θεατρικά έργα και να στήνει αυτοσχέδιες παραστάσεις. Παίζει και σκηνοθετεί, και του αρέσει πολύ.

Δίνει κρυφά εξετάσεις στο Εθνικό. Απορρίπτεται. Δεν αρέσει στους εξεταστές η προφορά του, ιδιαίτερα στο «λ» και στο «σ».

Πεισμώνει. Λέει και ξαναλέει εκατοντάδες φορές όλες τις λέξεις που περιέχουν αυτά τα δύο σύμφωνα, διορθώνοντας όσο μπορεί την προφορά του. Δεν θέλει - λέει - στο θέατρο να μιλάει χωριάτικα.

Την επόμενη χρονιά καταφέρνει να περάσει στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ εργάζεται και σε μπακάλικο για να τα βγάλει πέρα. Αποφοιτά με «Αριστα». Τα ευχάριστα νέα αναλαμβάνει να ανακοινώσει στους γονείς του ο Αιμίλιος Βεάκης, στέλνοντάς τους το εξής τηλεγράφημα: «Συγχαρητήρια δι' επιτυχία υιού σας». Η μητέρα του νομίζει πως ο γιος της έγινε δάσκαλος και πανηγυρίζει. Της εξηγούν ότι έγινε ηθοποιός! Θυμώνει τόσο πολύ που απειλεί να τον αποκληρώσει.

Μια διθυραμβική κριτική σε εφημερίδα για το ταλέντο του, όμως, αλλάζει τα πάντα. Το μονόστηλο της θερμής κριτικής για τον ηθοποιό δημοσιεύεται δίπλα σε ένα θέμα για τον τότε υπουργό Εξωτερικών, τον Μιχαλακόπουλο. Η μητέρα του, βλέποντας τις δύο φωτογραφίες, τη μία δίπλα στην άλλη, το θεωρεί σημαντικό και πείθεται να πιστέψει στο όραμά του.

Ετσι, ο ταλαντούχος γιος της μπορεί να μην έγινε ποτέ αυτό που παραπλανούσε όλους ότι θα γίνει, γίνεται όμως το 1938 ιππότης στον «Βασιλιά Ληρ» του Σαίξπηρ, στο Εθνικό Θέατρο.

Ο ηθοποιός των 133 ταινιών!

Για σχεδόν μισό αιώνα ερμηνεύει τα πάντα και συνεργάζεται με τους μεγαλύτερους θιάσους της εποχής του.

Από την πρώτη του ταινία, τα «Παιδιά της Αθήνας» το 1947, μέχρι την τελευταία του, το «Ταξίδι στα Κύθηρα», παίζει σε 133 ταινίες! Αριθμός πρωτοφανής για Ελληνα ηθοποιό.

Σκηνοθετείται από σπουδαίους: Τον Ροντήρη, τον Μουσούρη, τον Μιχαηλίδη, τον Χατζίσκο, τον Αγγελόπουλο και πολλούς ακόμη.

Το όνομά του φιγουράρει στον «Παπαφλέσσα» του Μελά, στο «Η Χάνελε πάει στον παράδεισο» του Χάουπτμαν, στην «Πινακοθήκη των ηλιθίων» του Τσιφόρου, στη «Γειτονιά των αγγέλων» και στο «Μεγάλο μας τσίρκο» του Καμπανέλλη. Και όχι μόνο εκεί. Δουλεύει ακατάπαυστα, είναι γεννημένος ηθοποιός, όλοι καταλαβαίνουν πως ζει μόνο γι' αυτό.

Ολοι παραδέχονται ότι ο Παπαγιαννόπουλος είναι σπάνιας γκάμας ηθοποιός. Ευφυής, ακούραστος, πολυδιάστατος, λαμπερός!

Αξέχαστη παραμένει εκείνη η συγκλονιστική στιγμή του με τον Μάνο Κατράκη, στη σκηνή της συμφιλίωσής τους στο «Ταξίδι στα Κύθηρα».

Είχε πει τότε ο Θόδωρος Αγγελόπουλος: «Μα τόσα χρόνια δεν τον βλέπανε αυτόν τον άνθρωπο, και τον άφηναν να παίζει κωμωδιούλες και έργα ελαφρά;».

Και ο Παπαγιαννόπουλος απάντησε: «Τόσα χρόνια όμως και ο Αγγελόπουλος δεν με έβλεπε...».

Ο μεγάλος ηθοποιός, που πολέμησε στην πρώτη γραμμή στον πόλεμο του '40, έχει αφηγηθεί - μεταξύ άλλων - γι' αυτά που έζησε στο μέτωπο: «Δεν ξεχνιούνται, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Πώς να σβήσει από τη μνήμη μου η εξόρμηση στο ύψωμα του Αγ. Αθανασίου στη Χειμάρα; Ανεβήκαμε με χέρια και πόδια, πολεμώντας με πέτρες. Είχα, θυμάμαι, πέντε φυσίγγια επί 20 ώρες. Εκεί που είχαμε σκαρφαλώσει, δεν μπορούσαν να μας φτάσουν τα μεταγωγικά. Κι εμείς πολεμούσαμε με πέτρες». Παίρνοντας μέρος σε μεγάλες και άγριες μάχες, βίωσε τον παραλογισμό του πολέμου και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατάληψη της Χειμάρας.

Από την Αλβανία γύρισε στο χωριό του με τα πόδια. Ηταν τόσο μεγάλη η ταλαιπωρία του, που η μάνα του δεν τον αναγνώρισε.

Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αρνήθηκε να δεχτεί στο καμαρίνι του για συγχαρητήρια τον διαβόητο Γερμανό πολιτικό διοικητή της Θεσσαλονίκης, Μαξ Μέρτεν, τον σφαγέα 50.000 Εβραίων Ελλήνων. Τους οδήγησε στο Αουσβιτς, αφού πρώτα λεηλάτησε τις περιουσίες τους. Αρνήθηκε και τις τρεις φορές να τον δεχτεί, λέγοντας: «Σιγά μην του έδινα το χέρι μου. Είμαι Ελληνας αξιωματικός και αυτός είναι εχθρός μου».

Ο Παπαγιαννόπουλος υπήρξε φίλος καρδιακός με τον Δημήτρη Χορν. Οταν φτιαχνόταν η προτομή του στην κεντρική πλατεία του Διακοφτού, ο Χορν έδωσε εκατό χιλιάδες δραχμές, απαιτώντας να μη μάθει κανείς για την προσφορά του.

Στους περίεργους που ρωτούσαν τον Παπαγιαννόπουλο γιατί δεν παντρεύεται, έλεγε ότι καμία γυναίκα δεν αντέχει το ροχαλητό του - αλλά μάλλον έλεγε ψέματα, αφού ήταν ξεκάθαρο ότι δεν ήταν φτιαγμένος για γάμους, δεσμεύσεις και «λιμάνια». Αγαπούσε πολύ τις γυναίκες, αλλά μέχρι εκεί. Δεν του άρεσε καθόλου η δημοσιότητα της προσωπικής του ζωής, και παρότι αυτή υπήρξε πλούσια και περιπετειώδης, ποτέ δεν έμαθε κανείς ονόματα και λεπτομέρειες.

Υπνος επί σκηνής

Ο Παπαγιαννόπουλος δούλευε πολύ, πάρα πολύ. Εφτασε στο σημείο να γυρίζει παράλληλα 6 ταινίες, ενώ ταυτόχρονα έπαιζε κάθε βράδυ στο θέατρο! Κάποτε συνέβη το αδιανόητο: Κοιμήθηκε πάνω στη σκηνή, ενώ έπαιζε μαζί με τον Σταυρίδη. Απίστευτο;

Το 1973 υποδύεται τέσσερις διαφορετικούς ρόλους στην θρυλική παράσταση του Καμπανέλλη «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», στον θίασο Καρέζη - Καζάκου. Πολλοί έρχονται να δουν μόνον εκείνον. Η Καρέζη τον λάτρεψε. Σε τρία από τα πιο γνωστά έργα του Καμπανέλη, στη «Γειτονιά των Αγγέλων», στο «Κανόνι και τ' Αηδόνι» και στο «Μεγάλο μας Τσίρκο», ο Παπαγιαννόπουλος έδωσε ρεσιτάλ, θριάμβευσε.

Το Πάσχα του 1984 κανόνιζε να το περάσει στο αγαπημένο του χωριό, το Διακοφτό.

Εναν χρόνο πριν είχε τελειώσει και το χτίσιμο του σπιτιού του εκεί. Είχε φτιάξει ένα μεγάλο, άνετο σπίτι, έτσι ακριβώς όπως το ονειρευόταν, έχοντας σκοπό να αποσυρθεί σε αυτό.

Η καρδιά του όμως τον ενοχλούσε, είχε κάνει και επέμβαση - «μπαλονάκι» στο Λονδίνο, χωρίς να το πει σε κανέναν.

Πέθανε στις 13/4/1984, σε ηλικία μόλις 72 ετών. Βρέθηκε στο σπίτι του λίγες μέρες αργότερα.

Αυτός ο ξεχωριστός άνθρωπος πέρασε τη ζωή του όπως ακριβώς ήθελε: Με τα βιβλία του, τα φυτά του, τους τσεκαρισμένους φίλους του και τη δουλειά του, που τη λάτρεψε. Σε όλη του τη ζωή βοηθούσε κρυφά δεκάδες φτωχές οικογένειες στην Αθήνα και στο χωριό του.

Ολοι εμείς που τον αγαπήσαμε πολύ, τον τοποθετήσαμε στην καρδιά και στη μνήμη μας.

Ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, 110 χρόνια τώρα, παραμένει ακαταμάχητα γοητευτικός!

Της
Σεμίνας ΔΙΓΕΝΗ