Δικάζονται ο Νίκος Καζαντζάκης (ερήμην) και ο Δημήτρης Γληνός

Πότε και γιατί έγινε η δίκη Γληνού — (Καζαντζάκη;)

Στις σχετικές στήλες εφημερίδων και ιστολογίων αναφέρεται ότι σαν σήμερα 3 Απρίλη του 1928 έγινε η δίκη Γληνού – Καζαντζάκη. Το γεγονός δεν είναι ακριβώς έτσι. Εχει δύο λάθη η συγκεκριμένη αναφορά.

1. Η δίκη ορίστηκε για τις 3 Απρίλη αλλά η υπόθεση δικάστηκε την 1 Ιούνη 1928
2. Ο Καζαντζάκης έλειπε, δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο.

Ας δούμε όμως πώς έχει το γεγονός

Απόσπασμα από δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη» στις 2/6/1928

Στις 11 Γενάρη 1928 έγινε στο θέατρο «Αλάμπρα» συγκέντρωση με οργανωτή τον Εκπαιδευτικό Όμιλο και θέμα τη Σοβιετική Ρωσία. Ομιλητές ο Ελληνορουμάνος συγγραφέας Παναΐτ Ιστράτι, ο Ν. Καζαντζάκης, που είχαν επισκεφτείτη Σοβιετική Ένωση και γύρισαν ενθουσιασμένοι, και ο Δ. Γληνός. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη από εργάτες, διανοούμενους, επιστήμονες και φοιτητές. Η ατμόσφαιρα ενθουσιώδης. Ο «Ριζοσπάστης» της επόμενης μέρας χαρακτήρισε τη συγκέντρωση ως «επαναστατικό χαιρετισμό για τη Σοβιετική Ρωσία». Μετά το τέλος της συγκέντρωσης ο κόσμος βγήκε αυθόρμητα στους δρόμους και διαδήλωσε ψάλλοντας τον ύμνο της «Διεθνούς» υπέρ της χώρας των προλετάριων. Ήταν το πρώτο συλλαλητήριο υπεράσπισης του σοσιαλισμού. Την επόμενη μέρα εκδηλώθηκε η αντίδραση, τόσο στη Βουλή όσο και στον Τύπο, με πρωτοστατούσα την «Εστία». Ο τίτλος του «Εμπρός» της επόμενης μέρας ήταν: «Υπό την σκέπην του Εκπαιδ. Ομίλου ο Παναΐτ Ιστράτι ύμνησε τον κομμουνισμόν και καθύβρισε τους διανοούμενους πλέξας το εγκώμιον της Τσέκας. Το χθεσινόν αίσχος» (σ.σ. ένα μέρος της ομιλίας του Ιστράτι αναφερόταν στο ρόλο του διανοούμενου).

Ο Ιστράτι απελάθηκε και οι Καζαντζάκης – Γληνός παραπέμφθηκαν σε δίκη που ορίστηκε για τις 3 Απρίλη, αλλά τελικά η υπόθεση δικάστηκε την 1 Ιούνη 1928. Ο Γληνός στην απολογία του είπε πως ο Ιστράτι ως τα στιγμή που πάτησε το πόδι του στην Ελλάδα δεν ήταν γνωστός για κομμουνιστής ούτε τα έργα του είναι κομμουνιστικά. Ο Όμιλος όμως θα τον καλούσε να μιλήσει ακόμα κι αν ήξερε ότι ήταν κομμουνιστής και μάλιστα αν ήταν επιστήμονας κομμουνιστής, μαρξιστής ακόμη περισσότερο. Γιατί σαν επιστήμονες έχουμε ανοιχτό το ενδιαφέρον μας για κάθε κοινωνική κατάσταση και πολύ περισσότερο για ό,τι γίνεται εκεί επάνω στη Ρωσία σε ένα μεγάλο λαό όπου βράζει ένα τεράστιο ηφαίστειο και γίνεται κολοσσιαία προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα καλύτερο μέλλον για την ανθρωπότητα. Οι Ελληνες επιστήμονες θα ήταν ανάξιοι να φέρουν το όνομα αυτό αν παίζοντας την πολιτική της στρουθοκαμήλου ήθελαν να κρατήσουν και τον εαυτό τους και το λαό τους στο σκοτάδι για ό,τι γίνεται στη Ρωσία. Ο εισαγγελέας αφού απήγγειλε φιλιππικό κατά του κομμουνισμού ζήτησε την τιμωρία του Γληνού. Κρίθηκε όμως αθώος.

Ο Ν. Καζαντζάκης δεν παρουσιάστηκε στο δικαστήριο.

ΗρακλήςΚακαβάνης