Μια μέρα σαν τη σημερινή

 01/05/1811

Γεννιέται ο σατιρικός ποιητής και συγγραφέας Ανδρέας Λασκαράτος.

01/05/1827

Η Γ' Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα ψηφίζει το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος». Το νέο Σύνταγμα στηρίχθηκε κυρίως στο αμερικανικό του 1787. Ενίσχυε σημαντικά τον αστικοφιλελεύθερο χαρακτήρα του πολιτεύματος, ενώ έπαυε να έχει προσωρινή ισχύ όπως τα προηγούμενα, υποδηλώνοντας τη βούληση των επαναστατών για πλήρη ανεξαρτησία (και όχι καθεστώς υποτέλειας). Στο νέο Σύνταγμα κατοχυρώνονταν η λαϊκή κυριαρχία («η κυριαρχία ενυπάρχει εις το έθνος, πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού»), η ισονομία, η ανεξιθρησκία, καταργούνταν οι τίτλοι ευγενείας, ενώ προβλεπόταν άσυλο για τους κατατρεγμένους.

01/05/1848

Στην Αγγλία ορίζεται με νόμο η δεκάωρη εργάσιμη ημέρα για τις γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά που εργάζονταν στην υφαντουργική βιομηχανία.

01/05/1886

Κηρύσσεται στις ΗΠΑ γενική απεργία με κεντρικό αίτημα το 8ωρο. Παραμονές της απεργίας ο αστικός Τύπος «προειδοποιούσε» πως το 8ωρο θα επέφερε «μείωση μισθών, φτώχεια και κοινωνική υποβάθμιση του αμερικανικού εργάτη», ενώ θα έσπρωχνε τους εργάτες σε «αλητεία και χαρτοπαιξία, βία, κραιπάλη και αλκοολισμό». Η Νιου Γιορκ Τάιμς, στις 25 του Απρίλη 1886, χαρακτήριζε το κίνημα «αντιαμερικανικό», προσθέτοντας ότι «οι εργατικές αναταραχές προκαλούνται από ξένους»…

Η πρωτομαγιάτικη, όμως, απεργία του 1886 δεν πήγε χαμένη. Είχε ως αποτέλεσμα 185.000 εργάτες να κερδίσουν το 8ωρο και τουλάχιστον 200.000 εργάτες να μειώσουν το χρόνο εργασία τους από τις 12 στις 10 και 9 ώρες. Σε πολλές, επίσης, περιοχές κερδίθηκε η ημιαργία του Σαββάτου, ενώ αρκετές βιομηχανίες σταμάτησαν την κυριακάτικη εργασία. Τρία χρόνια αργότερα, το 1889, η Β΄ Διεθνής στο Παρίσι, καθιέρωσε την 1η του Μάη ως Διεθνή Ημέρα των Εργατών.

Εργατική Πρωτομαγιά

01/05/1904

Πεθαίνει ο Τσέχος συνθέτης Αντονίν Ντβόρζακ.

01/05/1909

Γεννιέται ο κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος.

Εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή το 1934 με τον τίτλο «Τρακτέρ.» Την ίδια χρονιά εντάχθηκε στο ΚΚΕ, ενώ συνεργάστηκε και με τον Ριζοσπάστη, χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο Γ. Σοστίρ, από αναγραμματισμό του ονόματός του. Τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη συγκλονίζουν την εργατική τάξη της χώρας μας και τον ίδιο: στις 11 Μάη στέλνει τρία από τα δεκατέσσερα θρηνητικά ποιήματά του στον Ριζοσπάστη και την επόμενη μέρα η εφημερίδα τα δημοσιεύει, με γενικό τίτλο «Μοιρολόι». Ολόκληρο το έργο θα κυκλοφορήσει λίγο αργότερα, στις 8/6/1936, με τον τίτλο «Επιτάφιος».

Γεννιέται ο Γιάννης Ρίτσος

01/05/1916

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Πραγματοποιείται στο Βερολίνο μαζική αντιπολεμική διαδήλωση με επικεφαλής τον κομμουνιστή ηγέτη Καρλ Λίμπκνεχτ (ηγετικό στέλεχος τότε, μαζί με την Ρόζα Λούξεμπουργκ κ.α., των «Σπαρτακιστών», των σοσιαλιστών δηλαδή που εναντιώθηκαν στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο σε αντιπαράθεση με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα που στοιχήθηκε πίσω από την αστική τάξη της Γερμανίας).

Ο Λίμπκνεχτ θα συλληφθεί και θα καταδικαστεί για εσχάτη προδοσία σε 2,5 χρόνια φυλάκισης (στη συνέχεια η ποινή του αυξήθηκε σε 4 χρόνια και 1 μήνα).

01/05/1917

Η Προσωρινή (αστική) κυβέρνηση της Ρωσίας δηλώνει πως θα συνεχίσει τον πόλεμο «ως την τελική νίκη», παρά τις όποιες προηγούμενες υποσχέσεις της για τερματισμό των εχθροπραξιών. Πρώτη κρίση στην Προσωρινή κυβέρνηση.

01/05/1919

Ο Βαυαρικός Κόκκινος Στρατός ηττάται (Γερμανική επανάσταση). Η Βαυαρική Σοβιετική Δημοκρατία ανατρέπεται.

01/05/1919

Στην πανελλαδική πανεργατική απεργία της Πρωτομαγιάς, δίπλα στα συνθήματα για αύξηση των μισθών, ασφάλιση και καθιέρωση του 8ώρου, αντηχούν τα συνθήματα για την αναγνώριση της Σοβιετικής εξουσίας στη Ρωσία και την ανάκληση των ελληνικών στρατευμάτων που μετείχαν στην ιμπεριαλιστική επέμβαση για την κατάπνιξη της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης.

Το ΣΕΚΕ, με ανακοίνωσή του στις 6/5, κατήγγειλε τα στρατοκρατικά μέτρα που πήρε η κυβέρνηση Βενιζέλου στην Αθήνα και τον Πειραιά προκειμένου να εμποδιστούν οι πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις των εργαζομένων.

Μαζικές ήταν οι Πρωτομαγιάτικες διαδηλώσεις στη Γαλλία, όπου κυριάρχησαν παρόμοια αιτήματα. Η αστυνομία επιτέθηκε με λύσσα στους Γάλλους απεργούς σκοτώνοντας έναν και τραυματίζοντας 350. Η κηδεία του νεκρού εργάτη μετατράπηκε σε μια ακόμα απεργία, στην οποία πήραν μέρος πάνω από 3.000.000 εργάτες.

01/05/1920

Στην Γαλλία 250.000 σιδηροδρομικοί κατεβαίνουν σε γενική απεργία, που διαρκεί 25 μέρες. Με τους σιδηροδρομικούς ενώνονται σύντομα οι ανθρακωρύχοι, οι λιμενεργάτες και οι ναυτεργάτες. Έτσι, το σύνολο των απεργών ξεπερνά το 1.000.000. Κύρια αιτήματα της απεργίας ήταν: η εφαρμογή του 8ώρου, η αύξηση των μισθών, η εθνικοποίηση των σιδηροδρόμων και η παραίτηση από τη σχεδιαζόμενη τρίτη αντισοβιετική εκστρατεία.

01/05/1924

Παρά την απαγόρευση από την κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου (του λεγόμενου και «Πατέρα της Δημοκρατίας»), οι εργάτες της Αθήνας και του Πειραιά ανταποκρίνονται στο κάλεσμα του ΣΕΚΕ(Κ) πραγματοποιώντας μεγάλη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση.

Στρατός και αστυνομία επιτίθενται στους απεργούς, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας εργάτης και να τραυματιστούν 12. Ο βουλευτής των Φιλελευθέρων Κώστας Ζαβιτσιάνος κάνει λόγο για «ερυθρό κίνδυνο».

Πρωτομαγιά του 1924

01/05/1926

Στην Αγγλία οι ιδιοκτήτες των ανθρακωρυχείων κηρύσσουν λοκ-άουτ. Οι ανθρακωρύχοι απαντούν με κάθοδο σε απεργία, που στις 4 Μαΐου μετεξελίσσεται σε γενική πανεργατική απεργία.

Σ’ αυτή παίρνουν μέρος πάνω από 5.000.000 εργάτες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έως τότε απεργία στην ιστορία του αγγλικού εργατικού κινήματος. Στις 12 Μαΐου η κυβέρνηση με τη βοήθεια των ρεφορμιστών σοσιαλδημοκρατών ηγετών των συνδικάτων πετυχαίνει τη διάσπαση των εργατών και την απομόνωση των ανθρακωρύχων. Εκείνοι όμως θα συνεχίσουν την απεργία τους επί 8 ολόκληρους μήνες, αντιμετωπίζοντας τεράστιες στερήσεις. Τελικά θα υποχρεωθούν να λήξουν την απεργία τους, χωρίς νίκη.

Η κυβέρνηση των Συντηρητικών, βοηθούμενη στην ουσία από τους σοσιαλδημοκράτες ηγέτες των συνδικάτων του Εργατικού Κόμματος, καθώς και από τη ρεφορμιστική συνδικαλιστική διεθνή του Άμστερνταμ, πέτυχε να οδηγήσει σε ήττα την ηρωική αυτή πάλη του αγγλικού προλεταριάτου.

Στον αντίποδα, στο πλευρό των Άγγλων εργατών βρέθηκε από τη πρώτη στιγμή το διεθνές προλεταριάτο. Οι Γερμανοί, Ολλανδοί και Βέλγοι ναυτεργάτες δεν άφησαν να κινηθεί κανένα αγγλικό πλοίο από τα λιμάνια των χωρών τους. Μεγάλη βοήθεια στους απεργούς, προσέφεραν επίσης οι σοβιετικοί εργάτες, που συγκέντρωσαν για τα ταξικά τους αδέρφια στην Αγγλία πάνω από 11,5 εκατομμύρια ρούβλια.

01/05/1927

 Οι αρχές να απαγορεύουν τις εργατικές συγκεντρώσεις τόσο στην πόλη, όσο και στα περίχωρα, της Θεσσαλονίκης, παρατάσσοντας μάλιστα εκτός από τους αστυνομικούς και αποσπάσματα πεζικού και μηχανικού του στρατού.

01/05/1929

Η κυβέρνηση Βενιζέλου απαγορεύει κάθε συγκέντρωση για την Πρωτομαγιά, ενώ η αστυνομία από την παραμονή ακόμα ενήργησε στην Αθήνα συλλήψεις 400 εργατικών στελεχών, κατέλαβε τα γραφεία των ταξικών συνδικάτων και κατάσχεσε τον Ριζοσπάστη. Παρά τα τρομοκρατικά αυτά μέτρα οι εργάτες πραγματοποιούν σε πολλά σημεία συγκεντρώσεις όπου γίνονται σύντομες ομιλίες. Η αστυνομία επιτίθεται παντού και διενεργεί νέες συλλήψεις. Πολλοί από τους συλληφθέντες θα σταλούν στη συνέχεια στην εξορία. Ανάμεσά τους και ο οργανωτικός Γραμματέας της ταξικής Ενωτικής ΓΣΕΕ.

Στην πρωτεύουσα της «Δημοκρατίας της Βαϊμάρης», το Βερολίνο, η αστυνομία επιτίθεται κατά των απεργών εργατών, σκοτώνοντας 5 και τραυματίζοντας 100 περίπου. Ακολούθησαν σκληρές συγκρούσεις. Παρά την κήρυξη του στρατιωτικού νόμου η απεργία γενικεύτηκε. Οι εργάτες έστησαν οδοφράγματα και τις επόμενες 2 μέρες εξελίχθηκαν πραγματικές μάχες. Οι νεκροί της εργατικής τάξης έφτασαν τους 23. Σφοδρές συγκρούσεις έγιναν την Πρωτομαγιά και στο Παρίσι, όπου η αστυνομία συνέλαβε 100δες εργάτες.

01/05/1937

Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις στην επέτειο της Πρωτομαγιάς με πρωτοβουλία των κομμουνιστών σε πολλά εργοστάσια και εργατογειτονιές της Ελλάδας. Κυριαρχούν τα συνθήματα κατά της μεταξικής δικτατορίας.

01/05/1942

Μαζικές αντιπολεμικές διαδηλώσεις των εργατών στο Τορίνο της φασιστικής Ιταλίας.

01/05/1944

Ιδρύεται στη Ρουμανία το Ενιαίο Εργατικό Μέτωπο, μεταξύ του Κομμουνιστικού και του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Ρουμανίας.

01/05/1944

Οι δυνάμεις κατοχής, σε αντίποινα για την εκτέλεση από τον ΕΛΑΣ Πελοποννήσου του Γερμανού υποστράτηγου Φρανζ Κρες και του επιτελείου του, εκτελούν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κομμουνιστές, που κρατούνταν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.

Απ' αυτούς, περίπου 170 ήταν πρώην Ακροναυπλιώτες και οι υπόλοιποι πρώην εξόριστοι στην Ανάφη.

Οι 200 εκτελεσμένοι κομμουνιστές στην Καισαριανή

01/05/1946

Μεγαλειώδης εορτασμός της Πρωτομαγιάς στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και πολλές άλλες πόλεις της Ελλάδας. Χιλιάδες λαού κατακλύζουν το γήπεδο του «Παναθηναϊκού», όπου έγινε και η κεντρική Πρωτομαγιάτικη εκδήλωση στην πρωτεύουσα.

01/05/1948

Δολοφονία Λαδά.  Στην Αθήνα ένας λαϊκός αγωνιστή σκότωσε τον προδότη υπουργό δικαιοσύνης Λαδά.

Δολοφονία Λαδά

01/05/1952

Κηρύσσεται 24ωρη πανελλαδική πανεργατική απεργία. Πλήθος κόσμου από τις συνοικίες της Αθήνας καταθέτει στεφάνι στον τάφο του Νίκου Μπελογιάννη και στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Συνθήματα για την εκτέλεση του Μπελογιάννη γράφτηκαν σε τοίχους της πρωτεύουσας.

01/05/1955

Εκτελείται στην Αλικαρνασσό ο 26χρονος Χρήστος Καρανταής, στέλεχος του ΚΚΕ, που είχε έρθει από το εξωτερικό με κομματική αποστολή.

Γραμματέας της ΕΠΟΝ το 1947, πέρασε στη συνέχεια στην παρανομία και εντάχθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό. Στο αντάρτικο έγινε και μέλος του ΚΚΕ. Καταδικάστηκε σε θάνατο με το μεταξικό Α.Ν. 375/36 για κατασκοπία. Ο Χρ. Καρανταής κράτησε παλικαρίσια στάση και παρέμεινε αλύγιστος έως το τέλος. Στην απολογία του στο Στρατοδικείο τόνισε: «Είμαι από τη γενιά των Μπελογιάννηδων. Αρνούμαι την κατηγορία του κατασκόπου. Ηρθα στην πατρίδα να αγωνιστώ για την ανεξαρτησία και την ειρήνη».

Εμεινε πιστός στο Κόμμα και στο λαό. Εδωσε τη ζωή του για τα μεγάλα ιδανικά του ΚΚΕ, της ΕΠΟΝ, της Εθνικής Αντίστασης. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του έγραφε στη μικρή κόρη του από το κελί της φυλακής: «Στα γενέθλιά σου η μανούλα σου θα σου δώσει όμορφα δώρα. Ο πατέρας σου δε θα σου χαρίσει τίποτα. Για δώρο σου στέλνω αυτό το γράμμα με πολλά φιλιά. Και όταν μεγαλώσεις θα τα καταλάβεις όλα μικρούλα μου Ειρηνούλα».

Ηεκτέλεση των αγωνιστών της Ελευθερίας Μ.Καράνταη και Χρ. Βακαλόπουλου

Αλικαρνασσός

01/05/1960

Πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στο θέατρο «Κεντρικόν». Η αστυνομία επιτίθεται στους απεργούς. Ανάμεσα στους τραυματίες και ο πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών Βασίλης Μεσολογγίτης.

01/05/1960

Ο Αμερικανός πιλότος Φράνσις Γκάρυ Πάουερς συλλαμβάνεται από τις σοβιετικές αρχές. Ο Πάουερς εκτελούσε κατασκοπευτική πτήση πάνω από τον σοβιετικό εναέριο χώρο, όταν το αεροπλάνο του, τύπου U-2, καταρρίφθηκε.

01/05/1961

Μεγάλες συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας πραγματοποιούνται από τα ταξικά συνδικάτα που είχαν διαγραφεί από τη ΓΣΕΕ, έξω από τα θέατρα «Σαμαρτζή» και «Παπαϊωάννου», στα οποία η Διοίκηση της ΓΣΕΕ είχε οργανώσει πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις. Ακολουθούν συγκρούσεις με την αστυνομία, με αποτέλεσμα 20 τραυματίες, εργάτες και αστυνομικοί.

01/05/1966

Ο Νίκος Ζαχαριάδης ξεκινά απεργία πείνας, με αίτημα την κατάργηση των διοικητικών μέτρων εναντίον του, η οποία κρατά 19 μέρες.

Στις 22/5 τον επισκέπτονται στο Σοργκούτ οι Ζήσης Ζωγράφος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ και ο Βασίλης Ζάχος, μέλος της ΚΕ, προκειμένου να συζητήσουν. Την επόμενη χρονιά ο Νίκος Ζαχαριάδης θα ξεκινήσει και νέα απεργία πείνας (1/5/1967) που θα διαρκέσει 22 μέρες.

01/05/1968

Μεγάλη πορεία διαμαρτυρίας κατά της στρατιωτικής Χούντας διοργανώνουν χιλιάδες Έλληνες και Γερμανοί εργαζόμενοι στην Φρανκφούρτη της Γερμανίας, με συνθήματα όπως «λευτεριά στους πολιτικούς κρατούμενους», «κάτω η φασιστική Χούντα», κ.α.

01/05/1970

Η ΚΝΕ της Αθήνας σκορπίζει χιλιάδες τρικ με τα συνθήματα «Κάτω η αντεργατική Χούντα», «Ζήτω η εργατική Πρωτομαγιά». Οι οικοδόμοι της ΚΝΕ και του ΠΑΜ γεμίζουν με προκηρύξεις τα γιαπιά. Επίσης συνεργεία από νέους εργάτες γεμίζουν με τρικ τη βιομηχανική ζώνη του Κηφισού.

01/05/1972

Χιλιάδες προκηρύξεις και φυλλάδια μοιράζονται στους δρόμους της Αθήνας κατά της Χούντας. Στην πλατεία Κοτζιά πραγματοποιείται διαδήλωση. Συλλαμβάνονται 20 φοιτητές. Σε διάφορα σημεία της πρωτεύουσας αναρτώνται από την ΚΝΕ πρωτομαγιάτικα πανό. Στη Λιβαδειά, σε κεντρικό σημείο της πόλης, κρεμάται πανό με το σύνθημα «Ζήτω η Κόκκινη Πρωτομαγιά-ΚΝΕ».

01/05/1973

Μεγάλη διαδήλωση Ελλήνων και Ισπανών στη Ζυρίχη ενάντια στα δικτατορικά καθεστώτα σε Ελλάδα και Ισπανία.

01/05/1976

Πεθαίνει μετά από αυτοκινητιστικό δυστύχημα ο Αλέκος Παναγούλης, που στις 13 Αυγούστου 1968 επιχείρησε να σκοτώσει τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο, χωρίς ωστόσο να τα καταφέρει.

Συνελήφθη και υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια. Καταδικάστηκε σε θάνατο, απέδρασε και συνελήφθη εκ νέου.

1/5/1976

Άφησε την τελευταία του πνοή στις δέκα παρά δέκα το πρωί της Πρωτομαγιάς, στο “Ρυθμιστικό” ο  18χρονος μαθητής Σιδέρης (Ισίδωρος) Ισιδωρόπουλος, ήταν στο μαθητικό της ΚΟ Μαχητής (εξωκοινοβουλευτική αριστερά), την παραμονή της Πρωτομαγιάς συμμετείχε στην αφισοκόλληση για τη συγκέντρωση όπου συμμετείχε η οργάνωσή του, στην πλατεία Κοτζιά. 

 Μεταφέρθηκε στο “ΣΑΒ” κι από εκεί στο “Ρυθμιστικό” όπου άφησε την τελευταία του πνοή στις δέκα παρά δέκα το πρωί της Πρωτομαγιάς. 

Το “έγκλημά του” ήταν ότι έκανε αφισοκόλληση…

 Σιδέρης Ισιδωρόπουλος

1/5/1978

Πέθανε ο Σοβιετικός συνθέτης αρμενικής καταγωγής Αράμ Χατσατουριάν.

 Αράμ Χατσατουριάν

 01/05/1986

Στην 100στή επέτειο από την πρώτη εργατική Πρωτομαγιά, τα συνδικάτα της Νοτίου Αφρικής πραγματοποιούν τη μεγαλύτερη απεργιακή κινητοποίηση που είχε δει έως τότε η χώρα.

Πάνω από 1.500.000 εργάτες απήργησαν, ενώ μαζικότατες συγκεντρώσεις έλαβαν χώρα σε όλες τις μεγάλες πόλεις, παρά τις σχετικές απαγορεύσεις από το καθεστώς του Απαρτχάιντ.