Το πρώτο σαμποτάζ ενάντια στους γερμανούς

Από τα μέλη της οργάνωσης «Ελευθερία» πραγματοποιείται, 20/5/1941, στη Θεσσαλονίκη το πρώτο σαμποτάζ.

Μια ομάδα κομμουνιστών, με επικεφαλής τον Αναγνώστη Αναγνωστόπουλο, που μόλις είχε αποδράσει από το σανατόριο Ασβεστοχωρίου και τον Χατζηθωμά Χουρμούζη, κατέστρεψαν τις μηχανές αρκετών φορτηγών αυτοκινήτων των Γερμανών, ενώ κατέστρεψαν επίσης και πολλά βαρέλια καυσίμων.

Ο Α. Αναγνωστόπουλος αργότερα θα συλληφθεί και θα εκτελεστεί από τις δυνάμεις κατοχής.


Ο ρόλος και η δράση του στην απελευθερωτική πάλη του λαού

Τον Ιούλη του 1941 συνήλθε η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ που αποφασίζει μέτρα για την οργάνωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και την αναγκαιότητα της συσπείρωσης όλων των κοινωνικοπολιτικών δυνάμεων που ήταν διατεθειμένες να αγωνιστούν γι' αυτόν το σκοπό.

Σε πολλά μέρη της χώρας, ήδη από το Μάη - Ιούνη, ακόμη, του '41, με πρωτοβουλία των κομμουνιστών και άλλων πατριωτών δημιουργήθηκαν πλατιές εθνικοαπελευθερωτικές οργανώσεις:
Στη Μακεδονία η οργάνωση «Ελευθερία», στην Ηπειρο το «Πατριωτικό Μέτωπο», στην Καλαμάτα η «Νέα Φιλική Εταιρεία», στον Πύργο το «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο» κ.ο.κ.

Η πρώτη όμως πανελλαδική εθνικοαπελευθερωτική οργάνωση ήταν η «ΕΘΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ», που ιδρύθηκε στην Αθήνα στις 28 Μάη του 1941.

Στην απόφαση της ΚΕ τον Ιούνη του '41 τονίζεται: «Το βασικό καθήκον των Ελλήνων κομμουνιστών είναι η οργάνωση της πάλης του ελληνικού λαού για την υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης και την αποτίναξη του φασιστικού ζυγού. Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας - υπογραμμίζεται στην απόφαση - καλεί τον ελληνικό λαό, τα κόμματα και τις οργανώσεις του, σ' ένα εθνικό μέτωπο απελευθέρωσης:

Α) Για το διώξιμο της γερμανοϊταλικής κατοχής από την Ελλάδα.

Β) Για την ανατροπή της κυβέρνησης - οργανέτου τους.

Γ) Για την καθημερινή υποστήριξη και υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης.

Δ) Για την υποστήριξη κάθε συνεπούς αντιφασιστικής δύναμης με όλα τα μέσα.

Ε) Για το σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης από όλα τα κόμματα, που θα αποκαταστήσει τις δημοκρατικές ελευθερίες του λαού, θα του εξασφαλίσει ψωμί και δουλιά, θα συγκαλέσει συντακτική εθνοσυνέλευση και θα υπερασπίσει την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Ελλάδας από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική δύναμη».

Στις 16 Ιούλη του '41 η εργατική τάξη δημιούργησε το Εργατικό ΕΑΜ, που ήταν προπομπός του ΕΑΜ.

Στις 27 Σεπτέμβρη του 1941 πραγματοποιήθηκε η ιδρυτική σύσκεψη του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου με τη συμμετοχή του ΚΚΕ, του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΚΕ), του κόμματος της Ενωσης Λαϊκής Δημοκρατίας (ΕΛΔ), του Αγροτικού Κόμματος Ελλάδας (ΑΚΕ).