Βαρύς λογαριασμός που δεν πρέπει να πληρώσει ο λαός

«Ρέει πολύ χρήμα από την ΕΕ», «πρόγραμμα μαμούθ», «άλλο ένα ΕΣΠΑ δώρο», «ιστορικό βήμα», ήταν μερικοί μόνο από τους διθυράμβους των αστικών ΜΜΕ για το λεγόμενο «Ταμείο Ανάκαμψης» με την επωνυμία «Ευρωπαϊκή Ενωση - Επόμενη Γενιά». 750 δισ. ευρώ σύνολο. 500 από αυτά επιχορηγήσεις και τα 250 δάνεια. Αντίστοιχα «για την Ελλάδα» 22,5 δισ. και 9,5 δισ. ευρώ.

Πριν διαπιστώσουμε ποιοι πρέπει να χαίρονται από αυτήν την εξέλιξη και ποιοι να ανησυχούν, οφείλουμε να δούμε «όλο το γήπεδο».

Αυτά εκτυλίσσονται στο έδαφος της νέας καπιταλιστικής κρίσης, καθώς δρομολογούνται ανακατατάξεις και εντείνεται η κινητικότητα στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας με την Κίνα να αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, με τις τελευταίες να εκφράζουν πλέον προτίμηση στην Ινδία, μετακινώντας εκεί κεφάλαια και επιχειρήσεις τους που μέχρι σήμερα δραστηριοποιούνταν στην Κίνα.

Οι ΗΠΑ για να κρατήσουν τα σκήπτρα στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία έχουν περάσει νόμους στο Κογκρέσο δεσμεύοντας 2,5 τρισ. δολάρια για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας, με επιπλέον πρόβλεψη για ακόμα 2 τρισ. δολάρια. Από την πλευρά της, η Κίνα, προκειμένου να αντιμετωπίσει την οικονομική πίεση από τη δική της επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης, εξαντλεί τα περιθώρια έκδοσης ειδικών ομολόγων ύψους 3,75 τρισ. γιουάν (527 δισ. δολ).

Απέναντι σε αυτές τις κινήσεις των ανταγωνιστών της, η ΕΕ δεν προχωρά σε στρατηγική σύμπραξη ούτε με τις ΗΠΑ, ούτε με την Κίνα. Επιδιώκει να ακολουθήσει κατά πόδας την κούρσα των δύο πρώτων, με «πακέτα διάσωσης» των δικών της ομίλων, θωρακίζοντάς τους.

Κοινά συμφέροντα και ανταγωνισμοί

Παίρνοντας υπόψη όλα εκείνα τα κοινά συμφέροντα που εξυπηρετούνται με τη συμμετοχή των «27» στην ΕΕ, χρειάζεται ασφαλώς να συνεκτιμήσουμε ότι στο εσωτερικό της, όπως και στην Ευρωζώνη, αναπτύσσονται σφοδρές αντιθέσεις.

Η ανισομετρία των οικονομιών της ΕΕ δεν αναιρείται με την τεχνητή συγκόλλησή τους στη βάση του ευρώ. Κάθε κράτος - μέλος έχει τους δικούς του σχεδιασμούς, προτεραιότητες και συμμαχίες που κάνουν τις όποιες αποφάσεις στην ΕΕ πεδίο σφοδρών ανταγωνισμών.

Η συμφωνία για το «Ταμείο Ανάκαμψης» της Γερμανίας με τη Γαλλία δεν αναιρεί τον μεταξύ τους ανταγωνισμό. Ο συμβιβασμός τους υπαγορεύεται από το να μη χάσουν έδαφος από τις ΗΠΑ και την Κίνα και να περιορίσουν τις απώλειες από τη διαχείριση του «ιταλικού προβλήματος».

Οι αντιπαραθέσεις που εκδηλώνονται και για το «Ταμείο Ανάκαμψης» (όχι μόνο από Ολλανδία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία, αλλά π.χ. και στο εσωτερικό της αστικής τάξης της Γερμανίας, όπως εκφράστηκαν και με την πρόσφατη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με την αγορά ομολόγων της ΕΚΤ), κάνουν τους όποιους προσωρινούς συμβιβασμούς όλο και πιο εύθραυστους.

Ο παράγοντας «πανδημία» κάνει ακόμα πιο περίπλοκη τη διαπάλη ανάμεσα στα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, που αφορά για παράδειγμα στο ποιος ευθύνεται για τον ιό, ποιος θα άρει τους περιορισμούς της καραντίνας πρώτος και με τους πιο συμφέροντες όρους για τα μονοπώλιά του, ποιος θα ξεμπερδέψει πιο γρήγορα από τον ιό, βρίσκοντας το χρυσοφόρο εμβόλιο και ποιος θα αντιμετωπίσει την νέα καπιταλιστική κρίση με τις λιγότερες απώλειες.

Ολα τα παραπάνω προσθέτουν νέα στοιχεία στον ανταγωνισμό για την «Πράσινη Ανάπτυξη», τα ψηφιακά συστήματα και τα δίκτυα 5G.

Ας σκεφτεί κάποιος ότι πολύ πριν από την πανδημία εκδηλώνονταν σφοδρές αντιθέσεις με επίκεντρο τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, το λεγόμενο «Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο» (ΠΔΠ) και ποια κράτη, ποιοι όμιλοι θα επωφεληθούν. Αυτές οι αντιθέσεις ανάγκασαν το Ευρωκοινοβούλιο να κάνει προσαρμογές στον τρέχοντα προϋπολογισμό, γιατί έως το τέλος του 2020 θεωρούν εξαιρετικά απίθανο να καταλήξουν στον νέο.

Τα «λεφτόδεντρα» και το παράσιτο...

Στο πεδίο των σφοδρών αντιπαραθέσεων που περιγράψαμε χρειάζεται να εξετάσει κανείς, σε τελική ανάλυση, ποιος δίνει λεφτά και για ποιον σκοπό, με δεδομένο ότι το χρήμα ταΐζει τα μονοπώλια. Καταρχάς, τα χρήματα δεν είναι «της ΕΕ». Οταν τα αστικά επιτελεία λένε ότι «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα», τότε αυτό ισχύει σίγουρα και για τις Βρυξέλλες... Γιατί οι μοναδικοί και πραγματικά παραγωγοί του πλούτου είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και η ανθρώπινη εργασία. Αυτοί τελικά «βάζουν τα λεφτά» και όχι οι καπιταλιστές που θησαυρίζουν απαιτώντας εγγυημένα κέρδη.

Ενώ το κεφάλαιο - τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα - μέχρι πριν από λίγο θριαμβολογούσε για τα ιστορικά ρεκόρ του (π.χ. στον ελληνικό τουρισμό, την πρωτοκαθεδρία του στον εφοπλισμό, την υψηλή κερδοφορία του στο φάρμακο, την ανάκαμψη των κερδών του στις κατασκευές), τώρα υποκρίνεται τον ...αναξιοπαθούντα, απλώνοντας το χέρι για βοήθεια.

Προηγούμενα, οι επιχειρηματικοί όμιλοι ζητούσαν βοήθεια γιατί ήταν η (περασμένη) κρίση, μετά απαιτούσαν στήριξη γιατί έφυγε η κρίση και χρειάζονταν «ώθηση στην επανεκκίνηση», μετά έκαναν εκκλήσεις για νέα στήριξη, επειδή η ανάκαμψη δεν ήταν ορμητική και τα σύννεφα της επιβράδυνσης πύκνωναν... και τώρα ξαναζητούν στήριξη λόγω της πανδημίας. Μια ακόμα απόδειξη για το ποιος τελικά είναι το αδηφάγο παράσιτο που πρέπει να φύγει από τη μέση στην παραγωγή.

Η αλήθεια είναι ότι είτε επιχορηγήσεις, είτε δάνεια, είτε φοροαπαλλαγές και εγγυήσεις, όλα προέρχονται από τη μεγάλη «μπάνκα» της άγριας φορολογίας του 95%, των εργατικών - λαϊκών στρωμάτων και προορίζονται να ενισχύσουν τους επιχειρηματικούς ομίλους. Προέρχονται από αντεργατικά μέτρα και μνημόνια, ματωμένα πλεονάσματα που αποτέλεσαν κατά κοινή ομολογία των ΕΕ, ΔΝΤ και ΕΚΤ τη μοναδική εγγύηση αποπληρωμής τους στην προηγούμενη καπιταλιστική κρίση στην Ελλάδα.

Στο προπαγανδιστικό σερβίρισμα του «Ταμείου Ανάκαμψης», τα αστικά επιτελεία τονίζουν ότι δεν θα υπάρξουν μνημόνια, με το επιχείρημα ότι η ΕΕ «θα δανειστεί ενιαία και φτηνά από τις αγορές».

Η αποπληρωμή όμως εξασφαλίζεται όχι από κάποια έκτακτα μνημόνια που επιστρατεύτηκαν στην περίπτωση της Ελλάδας και άλλων χωρών προ δεκαετίας, αλλά μέσα από τα μνημόνια διαρκείας της ΕΕ, τους μόνιμους μηχανισμούς ελέγχου και αξιολόγησης των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων που στήνονται διαρκώς από την ΕΕ, στο όνομα της «θωράκισης της ΕΕ και του κεφαλαίου σε κάθε επόμενη κρίση», όπως το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, με τις γνωστές «συστάσεις» ανά χώρα.

Η Κομισιόν μιλά άλλωστε για ένα Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης με «μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν "κτήμα" της κάθε κυβέρνησης». Γνώριμες δηλαδή μνημονιακές οδηγίες που πληρώθηκαν με δυσβάστακτες θυσίες από τον ελληνικό λαό στην περασμένη καπιταλιστική κρίση και, πλέον, όταν τις ξανακούει πρέπει να κουμπώνεται.

Η περίπτωση της Υγείας είναι ενδεικτική, καθώς η «υποστήριξη στα δημόσια συστήματα Υγείας» που εννοεί η ΕΕ και οι κυβερνήσεις της μέσω των εν λόγω κονδυλίων, σημαίνει να προωθηθούν ορμητικά οι Συμπράξεις Δημόσιου - Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ). Είναι τέτοια η ...στήριξη που θα λάβει το δημόσιο σύστημα Υγείας με βάση την τελευταία ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρόγραμμα «EU4health», που προβλέπονται αερομεταφερόμενοι γιατροί ως «αποθεματικό προσωπικού» (flying doctors) από χώρα σε χώρα για να «καλύπτουν» σε κάθε επόμενη κρίση τα τεράστια κενά που θα ζουν και θα βασιλεύουν στα κρατικά νοσοκομεία!

Στην ουσία, το κράτος θα «εγγυάται» μόνο ένα «ελάχιστο βασικό πακέτο», που δεν θα αρκεί ούτε για τα στοιχειώδη, και από εκεί και πέρα θα κυριαρχεί πλήρως η λογική «όποιος έχει να πληρώσει...» με εργαλείο την ιδιωτική ασφάλιση.

Η Κομισιόν, επίσης, διακηρύσσει νέους «πράσινους» και ψηφιακούς φόρους, που οι όμιλοι ξέρουν καλά να τους μετακυλούν στις πλάτες του λαού, είτε ως εργαζομένων τους είτε ως πελατών τους... 

Αυτοί, λοιπόν, οι έμμεσοι φόροι είναι τα κονδύλια που «αρμέγει» η ΕΕ από τον λαό και προκλητικά τα αποκαλεί «ίδιους πόρους». Η δε ενεργοποίηση των «ίδιων πόρων» στο ανώτατο όριο του 2% του ΑΕΠ που ανακοίνωσε η Κομισιόν, μαρτυρά ότι η φοροληστεία του λαού θα απογειωθεί.

«Sure»/«Συν-Εργασία»: Το μαύρο άσπρο

Ανάλογη κοροϊδία αποτελεί και το πρόγραμμα - έκτρωμα «Sure» που η κυβέρνηση της ΝΔ εφαρμόζει με την επωνυμία «Συν-Εργασία». ΕΕ και κυβέρνηση θεωρούν ...συνεργασία ο εργαζόμενος να χάνει τη μισή δουλειά του και να πληρώνει ο ίδιος με δικά του λεφτά (γιατί τέτοια είναι η χρηματοδότηση μέσω κρατικών δανείων του «Sure») στον εργοδότη του τις μισές ασφαλιστικές εισφορές και σχεδόν το 25% του μισθού του!

Αυτό ονομάζουν προκλητικά «επιδότηση της εργασίας κι όχι της ανεργίας» στο οποίο πλειοδοτεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ αποτελεί καραμπινάτη προικοδότηση της μεγαλοεργοδοσίας για να προσλαμβάνει και να εκμεταλλεύεται τσάμπα εργάτες. Αυτό είναι για την αστική τάξη και τα κόμματά της το απαύγασμα της παραγωγικότητας...

Κάνοντας το άσπρο μαύρο, ως «προκομμένοι» παρουσιάζονται οι εργοδότες που καρπώνονται τα χρήματα των εργαζομένων για δικό τους όφελος και «ανεπρόκοποι» οι άνεργοι, οι εργάτες που και δικά τους λεφτά είναι οι όποιες επιδοτήσεις, και οι ίδιοι είναι που δουλεύουν στις συνθήκες της πιο άγριας εκμετάλλευσης...

Πολιορκητικός κριός

Ο στόχος του προγράμματος «Sure/Συν-Εργασία», που προκλητικά πλασάρεται ως δήθεν φιλεργατικό, αποκαλύπτεται αν μπει κάποιος στον κόπο να δει πότε μόνο αυτό ενεργοποιείται: Στην περίπτωση εκ περιτροπής εργασίας και μερικής απασχόλησης.

«Χρυσώνουν», δηλαδή, με τα λεφτά του μισο-άνεργου το χάπι της «μισής δουλειάς - μισής ζωής», λειτουργώντας σαν λίπασμα για να ριζώσει και να γενικευτεί αυτή στους χώρους δουλειάς. Καθόλου τυχαία δεν είναι, άλλωστε, τα τροχιοδεικτικά δημοσιεύματα που εξετάζουν τη δυνατότητα επέκτασης του προγράμματος και στο Δημόσιο και τους ΟΤΑ, κοντά βέβαια και στη διογκούμενη γαλέρα της τηλεργασίας.

Οφθαλμοφανής είναι η στόχευση να κατεδαφιστεί ό,τι έμεινε όρθιο και θυμίζει ακόμα την πλήρη εργασία με δικαιώματα, με πολιορκητικό κριό τα ευρωενωσιακά προγράμματα και όλο το σύγχρονο αντεργατικό οπλοστάσιο που πέρασε μέσω των μνημονίων και ισχύει στο ακέραιο με τις υπογραφές της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ.

Χρήμα, λοιπόν, ρέει, όμως το κλέβουν από τους εργαζόμενους και γίνεται αέρας στα πανιά των πιο αντεργατικών σχεδιασμών της εργοδοσίας. Ο,τι χρήμα εμφανίζεται «να δίνει η ΕΕ» στόχο έχει να πιάσει τόπο για το κεφάλαιο. Αυτόν τον γενικό κανόνα δεν τον αναιρούν τα ψίχουλα στον λαό από το φαγοπότι των καπιταλιστών.

...και μαθήματα Ιστορίας

Αυτό διδάσκει και η Ιστορία, που αυτές τις μέρες επιχειρούν να τη φέρουν στα μέτρα τους τα αστικά επιτελεία. Αναφέρουν ως «χαμένες ευκαιρίες» το μεταπολεμικό «Σχέδιο Μάρσαλ» και τα «Πακέτα Ντελόρ» τη δεκαετία του '80 που «φαγώθηκαν χωρίς σχέδιο».

Η αλήθεια είναι ότι η αστική τάξη, ανεξάρτητα από την όποια διαχειριστική ικανότητά της, ωφελήθηκε στρατηγικά από αυτά τα πακέτα, στερέωσε την εξουσία της και ανόρθωσε την κερδοφορία της σε κρίσιμες ιστορικές καμπές, σε σύγκρουση με την πάλη του ΚΚΕ, την ταξική πάλη. Τα περί «χαμένης ευκαιρίας» επιστρατεύονται από την αστική τάξη, για να δικαιολογηθεί ότι ο λαός όχι απλά δεν ωφελήθηκε από αυτά, αλλά αντίθετα μάτωσε επανειλημμένως, έχασε ό,τι δικαιώματα είχε κατακτήσει με αγώνες.

Μπορεί, άλλωστε, να σκεφτεί καθένας και την πιο πρόσφατη πείρα από το ΕΣΠΑ. Το ΕΣΠΑ 2014 - 2020 μάλιστα κάθε άλλο παρά προβλήματα διαχείρισης και απορροφητικότητας είχε. Η Ελλάδα ήταν στις πρώτες θέσεις απορροφητικότητας στην ΕΕ και κάποιες χρονιές ακόμα και στην πρώτη. Είναι αποκαλυπτικό ότι αυτά ακριβώς τα χρόνια σφραγίστηκαν από τη μεγαλύτερη επίθεση και συντριπτικές απώλειες σε μισθούς, συντάξεις, εργατικά δικαιώματα, το άγριο τσεκούρι σε υποδομές, στην Υγεία, στην Παιδεία, στην πολιτική προστασία, στα ζωτικά έργα που είχε ανάγκη ο λαός μας, όπως αντιπλημμυρικά, αντισεισμικά.

Ούτε καλύτερη για τον λαό, λοιπόν, ούτε φιλολαϊκή μπορεί ποτέ να γίνει η ΕΕ. Ηταν, είναι και θα είναι καπιταλιστική ένωση. Δεν χαρίζει χρήμα, θωρακίζει το κεφάλαιο και στέλνει το λογαριασμό στον λαό. Το αίτημα του εργατικού - λαϊκού κινήματος είναι ξεκάθαρο: Να μην πληρώσει ο λαός την κρίση των καπιταλιστών και τους αντιλαϊκούς λογαριασμούς της. Με τον λαό στην εξουσία, με αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ο λαός θα βρει το δρόμο για να απολαύσει τον μόχθο του που τον κλέβουν μέσα από τα χέρια του.

Του
Κώστα ΠΑΠΑΔΑΚΗ*
* Ο Κ. Παπαδάκης είναι μέλος της ΚΕ και ευρωβουλευτής του ΚΚΕ