Ξεκινά στο Στρατοδικείο Ιωαννίνων η δίκη 7 κομμουνιστών φαντάρων του Καλπακίου

Ξεκινά, 28/11/1930, στο Στρατοδικείο Ιωαννίνων η δίκη 7 κομμουνιστών φαντάρων του Καλπακίου (ένα από τα δύο κολαστήρια -μαζί με της Μαρμάρως- όπου έστελναν τους στρατευμένους νέους κομμουνιστές για να τους εξοντώσουν ψυχικά και σωματικά).

Το Στρατοδικείο θα καταδικάσει σε θάνατο τα δύο στελέχη της ΟΚΝΕ Μαρκοβίτη και Πανούση, σε ισόβια τους Γαμβέτα και Βλαντά, σε 7 χρόνια φυλάκιση τους Αδαμόπουλο και Τσακίρη και σε 2 χρόνια τον Κορδέλη.

Η δίκη των κομμουνιστών φαντάρων του Καλπακίου αποτέλεσε ορόσημο για την ντόπια και διεθνή κατακραυγή της αστικής τρομοκρατίας στην Ελλάδα. Μεταξύ αυτών που ύψωσαν φωνή διαμαρτυρίας, ξεχώρισαν σημαντικές προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου της χώρας μας, όπως οι Παλαμάς, Ξενόπουλος, Γληνός, Καζαντζάκης, Βουτυράς, Βάρναλης, Τερζάκης, Λαυράγκας, Νιρβάνας, Καμπούρογλου, Μαλακάσης, Κορδάτος, Κατηφόρης, κ.α. Ανάμεσα στις διεθνείς προσωπικότητες που συνυπέγραψαν την διαμαρτυρία ήταν και ο Α. Αϊνστάιν. Υπό το βάρος των κινητοποιήσεων οι θανατικές καταδίκες τελικά ανακλήθηκαν, ενώ μειώθηκαν και οι υπόλοιπες ποινές φυλάκισης.

Την ώρα που διαβαζόταν η απόφαση, τη στιγμή που έφτασαν στο σημείο της καταδίκης των δύο συντρόφων σε θάνατο, οι κομμουνιστές φαντάροι με θάρρος απάντησαν τραγουδώντας τον «Υμνο της Διεθνούς». Εγραψε αργότερα ο Μάρκος Μαρκοβίτης:

«Θάνατος; Ε ναι, λοιπόν! Κι εμείς:

Εμπρός της γης οι κολασμένοι

της πείνας σκλάβοι εμπρός - εμπρός...

Το τραγούδι μας ήταν εγερτήριο. Από την στενάχωρη αίθουσα του στρατοδικείου που το τραγουδήσαμε πέρασε χώρες και χωριά». («Πρωτοπόροι», 1-1931).

Η δημοσιοποίηση της απόφασης του Στρατοδικείου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Οι εργατικές οργανώσεις, οι φοιτητές απάντησαν με συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες. Διανοούμενοι όπως ο Κωστής Παλαμάς, ο Δημήτρης Γληνός, ο Νίκος Καζαντζάκης, η Γαλάτεια Καζαντζάκη, η Λιλίκα Νάκου, ο Νίκος Κατηφόρης, ο Κώστας Παρορίτης, ο Γρηγόρης Ξενόπουλος, ο Κώστας Βάρναλης και άλλοι υπέγραψαν έκκληση για τη σωτηρία των 7 φαντάρων και για την κατάργηση του Καλπακίου.

Οι αντιδράσεις ξεπέρασαν τα σύνορα της χώρας. Η Κομμουνιστική Διεθνής Νέων, η Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία εξέδωσαν ανακοινώσεις, με τις οποίες καλούσαν σε οργάνωση αγώνων για να εμποδιστεί η δολοφονία των επαναστατών φαντάρων. Στη Νέα Υόρκη και τη Μασσαλία, οι Ελληνες εργάτες οργάνωσαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Πειθαρχικός Ουλαμός Καλπακίου

Τόποι εξορίας