«Μάννα εξ ουρανού» για το κεφάλαιο, «super μνημόνιο» για τον λαό

«ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ»

 

Με «πανηγυρικούς» και «διθυράμβους» παρουσίασε η κυβέρνηση μέσα στη βδομάδα το λεγόμενο «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», το σχέδιο δηλαδή που θα καταθέσει στην ΕΕ για την εκταμίευση των πόρων από το λεγόμενο Ταμείο Ανάκαμψης. Παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειές της να καλλιεργήσει προσδοκίες ότι το σχέδιο αυτό μπορεί τάχα να αλλάξει τη χώρα προς όφελος του λαού, παρά τη σύμπλευση του ΣΥΡΙΖΑ και των άλλων αστικών κομμάτων που παρουσιάζουν σαν «μάννα εξ ουρανού» το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ, με τίποτα δεν κρύβεται πως το σχέδιο αυτό φέρει τη «σφραγίδα» του κεφαλαίου και των στόχων του και σηματοδοτεί για τον λαό νέα σκληρά μέτρα σε βάρος του.

Για του λόγου το αληθές, ο «Ριζοσπάστης» απαντά σήμερα σε μερικά βασικά ερωτήματα γύρω από το σχέδιο αυτό, όπως και το Ταμείο Ανάκαμψης.

Πού θα βρεθούν τα λεφτά;

Καταρχάς, η κυβέρνηση αλλά και τα άλλα αστικά κόμματα που παρουσιάζουν το Ταμείο Ανάκαμψης ως περίπου ένα «ουδέτερο αναπτυξιακό εργαλείο», κρύβουν το πού θα «βρεθούν» τα χρήματα αυτά, τα πάνω από 750 δισ. σε επίπεδο ΕΕ, από τη στιγμή που «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα».

Απάντηση: Από τους προϋπολογισμούς των κρατών - μελών και από δάνεια με «εγγύηση» της ΕΕ, έναντι μελλοντικών εισπράξεων. Ολα αυτά θα φορτωθούν στις πλάτες των λαών σε βάθος πολλών δεκαετιών.

Ο κρατικός προϋπολογισμός θα αποτελέσει τον ενδιάμεσο κρίκο για τις ενισχύσεις - μεταβιβάσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ προς τους εγχώριους επιχειρηματικούς ομίλους, σε μια εξέλιξη που οδηγεί στην περαιτέρω απογείωση του κρατικού χρέους που φορτώνεται στις πλάτες του λαού.

Η αποπληρωμή των κεφαλαίων στις χρηματαγορές σε μακροχρόνιο ορίζοντα - μέχρι το 2058 - θα καλυφθεί από τους μελλοντικούς μακροπρόθεσμους προϋπολογισμούς της ΕΕ (μετά το 2027), με τη μορφή, μεταξύ άλλων, νέων «ιδίων πόρων», αυξημένων «εθνικών συνεισφορών» κ.λπ., που σημαίνουν νέα χαράτσια και βάρη στους λαούς.

Σε αυτό το πλαίσιο, αποκαλύπτεται το γεγονός ότι τα διάφορα «αναπτυξιακά» ταμεία και οι μηχανισμοί υπερβαίνουν τη σημερινή συγκυρία, ενώ σε κάθε περίπτωση οι επιπτώσεις της πανδημίας αξιοποιούνται ως καταλύτης για τα νέα αντιλαϊκά μέτρα και τις αναδιαρθρώσεις που κρίνονται αναγκαίες για το κεφάλαιο σε συνθήκες κρίσης.

Ενώ ο γενικός κανόνας εστιάζει σε ενισχύσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης στο 50% του επενδυτικού πλάνου, έναντι 30% τραπεζικού δανεισμού και μόλις 20% ίδιας συμμετοχής των ιδιωτών επενδυτών, δίνοντας «μια καλή γεύση» για την εγγυημένη κερδοφορία που θα απολαμβάνουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι, με τον «λογαριασμό» να πηγαίνει στον λαό.

Πού θα πάνε τα λεφτά;

Η κυβέρνηση όπως και τα άλλα αστικά κόμματα προσπαθούν να παρουσιάσουν πως είναι περίπου «προς συζήτηση» το πού θα πάνε τα χρήματα αυτά.

Πρόκειται για ψέμα ολκής: Τα κονδύλια είναι «συστημένα», έρχονται με συγκεκριμένες «προδιαγραφές» και θα πάνε ως δάνεια, «διευκολύνσεις», άμεσες επιδοτήσεις και υποδομές, για να εγγυηθούν τις κερδοφόρες επενδύσεις των επιχειρηματικών ομίλων στα «πράσινα» και «ψηφιακά» πεδία της οικονομίας.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα κονδύλια αυτά: Δεν θα πάνε ούτε για νέες ΜΕΘ, νοσοκομεία, προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, ούτε για σχολεία, αίθουσες και καθηγητές, για να ανοίξουν σχολεία και σχολές με όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας. Ούτε για Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ώστε οι εργαζόμενοι να μην πηγαινοέρχονται σαν σαρδέλες. Ούτε βέβαια για την αύξηση μισθών και συντάξεων.

Οι στόχοι αυτοί μάλιστα είναι και «ποσοτικοποιημένοι» και πάνω από το 60% των κονδυλίων θα πάνε υποχρεωτικά για τις «πράσινες» και «ψηφιακές» μπίζνες, προκαλώντας και σχετικές «γκρίνιες» από άλλα τμήματα του κεφαλαίου για το πώς θα μοιραστεί η «λεία».

Το κυβερνητικό σχέδιο ευθυγραμμίζεται με αυτές τις προτεραιότητες της ΕΕ και τις απαιτήσεις του εγχώριου κεφαλαίου, όπως δείχνουν και οι 4 άξονές του («πράσινη ανάπτυξη» και «ψηφιακές δράσεις», «απασχόληση» και «δεξιότητες», «ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας»), όσο και η κατανομή των συνολικά 32 δισ. ευρώ που προβλέπονται για την ελληνική οικονομία (18,2 δισ. άμεσες επιδοτήσεις στους ομίλους, συν 12,7 δισ. χαμηλότοκα δάνεια).

Καμία προσδοκία δεν μπορεί να έχει ο λαός από το σχέδιο του κεφαλαίου: Το υποτιθέμενο «νέο παραγωγικό μοντέλο» που θα είναι «ανταγωνιστικό και εξωστρεφές», είναι το «μοντέλο» που υπηρέτησαν όλες οι κυβερνήσεις τα προηγούμενα χρόνια. Τα «πήλινα πόδια» αυτού του μοντέλου έσπασαν την περίοδο της πανδημίας. Επιβεβαιώθηκε ότι όχι μόνο δεν απαλλάσσουν την καπιταλιστική οικονομία από τις αντιφάσεις που βρίσκονται στο DNA της, όχι μόνο δεν οδηγούν σε «διατηρήσιμη» ανάπτυξη, αλλά εντείνουν τα αδιέξοδά της, οδηγούν «ολοταχώς» σε νέες πιο βαθιές καπιταλιστικές κρίσεις που φορτώνονται μετά στον λαό. Το κυριότερο, δεν μπορούν ποτέ και πουθενά να «μεταμορφώσουν» την καπιταλιστική οικονομία σε «δίκαιη» και «για όλους», όπως ισχυρίζονται η κυβέρνηση και τα άλλα αστικά κόμματα.

Πώς θα γίνονται οι εκταμιεύσεις των δόσεων;

Κάθε εκταμίευση θα συνοδεύεται από νέα, δρομολογημένα, αντιλαϊκά προαπαιτούμενα.

Πρόκειται στην ουσία για ένα πανευρωπαϊκό «super μνημόνιο», το οποίο στην Ελλάδα έχουν χαιρετίσει όλα τα κόμματα του ευρωενωσιακού τόξου.

Η διαδικασία είναι παραπάνω από «γνώριμη» για τους εργαζόμενους, τον λαό, από τα τρία μνημόνια, τις «μεταμνημονιακές» δεσμεύσεις, τα «Ευρωπαϊκά Εξάμηνα» της ΕΕ: «Για να πάρεις, δίνεις». «Παίρνεις» για τους επιχειρηματικούς ομίλους και «δίνεις» ...επίσης για τους επιχειρηματικούς ομίλους, αντιλαϊκά μέτρα, αναδιαρθρώσεις, αντεργατικές ανατροπές. Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει δηλαδή.

Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκαθαρίσει ότι «τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών - μελών θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις οικονομικής πολιτικής που καθορίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις των τελευταίων ετών», δηλαδή θα συνδυάζονται και με τις διαδικασίες των Ευρωπαϊκών Εξαμήνων. «Μνημόνια εις τη νιοστή» δηλαδή.

Σε αυτό το πλαίσιο, το «Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» περιέχει και τη λίστα με περίπου 60 «μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες - προγράμματα», τα οποία επίσης θα είναι επιλέξιμα προς χρηματοδότηση από την ΕΕ.

Για τις «εκταμιεύσεις» η σημερινή και οι επόμενες κυβερνήσεις δεσμεύονται ανάμεσα σε άλλα ότι θα προωθήσουν:

-- «Μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας», «μεγάλα προγράμματα κατάρτισης», «μεταρρύθμιση στα συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και μαθητείας», νέα δηλαδή μέτρα για πάμφθηνο εργατικό δυναμικό στους επιχειρηματικούς ομίλους (βλέπε σχετικά παρακάτω).

-- Νέες φοροαπαλλαγές και προνόμια για τους επιχειρηματικούς ομίλους, για εγγυημένη κερδοφορία (φορολογικές υπεραποσβέσεις και μάλιστα με υποδιπλασιασμό του χρόνου απόσβεσης του παγίου ή διπλασιασμό του ποσοστού ετήσιας απόσβεσης των επενδύσεων, «ειδικές ενισχύσεις για την προσέλκυση εμβληματικών επενδύσεων»).

-- «Πράσινα» δωράκια όπως π.χ. για «αναβάθμιση βιομηχανικών μονάδων τελευταίας πράσινης τεχνολογίας» και για τη «σταδιακή ανανέωση του στόλου των επιβατηγών πλοίων της χώρας».

-- Μέτρα για την παραπέρα συγκέντρωση, με «θέσπιση κινήτρων» για συγχωνεύσεις και εξαγορές μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων «με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικότερων οικονομικών μεγεθών», όπως και για την «αναδιάρθρωση των ιδιωτικών χρεών» με την εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού Κώδικα που θα κάνει τα λαϊκά στρώματα νοικάρηδες στα σπίτια τους και θα δώσει «μια δεύτερη ευκαιρία» στους επαγγελματίες για να τους ξεζουμίσουν κράτος, τράπεζες και λοιπά «κοράκια».

-- «Απλοποίηση» του θεσμικού πλαισίου για τις «επενδύσεις» και εφαρμογή των νέων κανονισμών πολεοδομικού σχεδιασμού, με ειδικό σχεδιασμό για ΑΠΕ, βιομηχανία, τουρισμό και υδατοκαλλιέργειες, ώστε οι επιχειρηματικοί όμιλοι «να μη δίνουν λογαριασμό».

-- Την «εξωστρέφεια» στα πανεπιστήμια, με στόχο όπως επισημαίνουν «την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας, στο πλαίσιο των σύγχρονων αναγκών των επιχειρήσεων».

-- Μέτρα για την ενίσχυση της «κοινωνικής συνοχής», το γνωστό «δίχτυ πτωχοκομείου» - ενσωμάτωσης, για τη φτώχεια που θα μεγαλώνει για μεγάλα τμήματα του λαού, μαζί με την προώθηση της στρατηγικής του κεφαλαίου.

Ναι αλλά δεν έχει να προσδοκά και κάτι ο λαός; Δεν θα δημιουργηθούν «χιλιάδες μόνιμες και ποιοτικές θέσεις απασχόλησης»;

Πράγματι, κάτι έχει να «περιμένει» ο λαός από το σχέδιο αυτό του κεφαλαίου:

-- «Πράσινα» χαράτσια, σαν αυτά των «ιδίων πόρων» που νομοθέτησαν πρόσφατα, πανάκριβο ρεύμα από τις ΑΠΕ, που θα μεγαλώσει κι άλλο την ενεργειακή φτώχεια, νέο χτύπημα στο βιωτικό του επίπεδο, με τα απλησίαστα «πράσινα» προϊόντα, από αυτοκίνητα μέχρι σπίτια.

-- Ενα «ψηφιακό» αστικό κράτος, ακόμα πιο «αποτελεσματικό» στο να υλοποιεί τάχιστα την αντιλαϊκή πολιτική, να πετσοκόβει δαπάνες, να «μαζεύει» μέχρι και την τελευταία πεντάρα από επαγγελματίες και λαϊκά νοικοκυριά, να ανοίγει «δρόμους» για το κεφάλαιο, υπονομεύοντας κι άλλο τις λαϊκές ανάγκες.

Την ίδια ώρα, η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών, που στο πλαίσιο της εργατικής εξουσίας και της κοινωνικοποιημένης οικονομίας θα απελευθερώσει τις μεγάλες δυνατότητες για την ικανοποίηση των αναγκών του λαού, στον καπιταλισμό αξιοποιείται για την ένταση της εκμετάλλευσης και των μηχανισμών παρακολούθησης και καταστολής, με στόχο το οργανωμένο εργατικό - λαϊκό κίνημα.

-- Νέα βάρη σε μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους, την ίδια στιγμή που για τους μικρούς επαγγελματίες και τους εργαζόμενους τα χρέη της περιόδου της πανδημίας μετατίθενται στο ακέραιο για αργότερα, ώστε να απολαμβάνουν και νέες φοροαπαλλαγές και προνόμια οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι. Νέες «θηλιές» πλειστηριασμών και εκβιασμούς για να «βγάλουν από τη μύγα ξίγκι», προκειμένου το τραπεζικό σύστημα να «εξυγιανθεί» και να απαλλαγεί από τα «κόκκινα» δάνεια που συσσώρευσαν οι προηγούμενοι γύροι καπιταλιστικής ανάπτυξης, ώστε να τροφοδοτήσει με φρέσκο χρήμα και δάνεια τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Οσο για τα ευχολόγια για «τη δημιουργία μόνιμων και ποιοτικών θέσεων απασχόλησης», αποτελούν κακόγουστο αστείο.

Οι προβλέψεις για 180.000 - 200.000 θέσεις εργασίας σε βάθος εξαετίας, με το πρόγραμμα επενδύσεων των 60 δισ. (δηλαδή μια μόλις θέση εργασίας για κάθε 300 χιλιάδες ευρώ «επενδύσεων») είναι τουλάχιστον επισφαλείς, αφού μεγάλο μέρος των κεφαλαίων αφορά την αγορά πανάκριβου εξοπλισμού, όπως π.χ. για τις ΑΠΕ, απ' τις χώρες της Ευρώπης.

Και βέβαια οι όποιες θέσεις εργασίας δημιουργηθούν, δεν θα καλύψουν παρά μικρό κομμάτι της ανεργίας, που η νέα κρίση θα αυξήσει περαιτέρω την επόμενη μέρα.

Ακόμη κι έτσι, και παρά τον πακτωλό με τις κάθε είδους ενισχύσεις, θα πρόκειται κατά βάση για προσωρινές θέσεις ευέλικτης απασχόλησης με ορίζοντα την αποπεράτωση της επένδυσης και ιδιαίτερα σε κλάδους «υψηλής προστιθέμενης αξίας», «καινοτομίας» κ.λπ.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη και η κερδοφορία του κεφαλαίου απαιτούν φθηνή εργατική δύναμη. Γι' αυτό άλλωστε ο σχεδιασμός της επόμενης μέρας όχι απλά δεν ακυρώνει τα μνημόνια και τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ, αλλά τα συνεχίζει στην ίδια πορεία, καθηλώνοντας τους μισθούς, καταργώντας τις Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, γενικεύοντας τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, ολοκληρώνοντας το έγκλημα σε βάρος της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Γι' αυτό άλλωστε «πάνω πάνω» στη λίστα του κυβερνητικού σχεδίου βρίσκεται η εξασφάλιση ακόμα πιο φθηνού και «ευέλικτου» εργατικού δυναμικού, χωρίς δικαιώματα, στους επιχειρηματικούς ομίλους:

-- Με «ψηφιακά εργαλεία» που θα διευκολύνουν τις «ανατροπές του αιώνα» που προωθεί η κυβέρνηση με την κατάργηση του 8ωρου, το χτύπημα της απεργίας και συνολικά της συνδικαλιστικής δράσης, τη μονιμοποίηση και επέκταση της τηλεργασίας.

-- Με εφαρμογή του «μηχανισμού προσδιορισμού του κατώτατου μισθού», με κυβερνητική απόφαση και στη βάση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, ο οποίος μηχανισμός αποκτά πλέον μόνιμο χαρακτήρα.

-- Με «μεταρρύθμιση» των προγραμμάτων ανακύκλωσης της ανεργίας. Με παραπέρα περικοπή των ελάχιστων επιδομάτων ανεργίας και από την άλλη με τη λεγόμενη «ενεργητική αναζήτηση εργασίας από την πλευρά των επωφελούμενων από τα επιδόματα ανεργίας», που στην πραγματικότητα θα αποτελεί μόνιμο εκβιασμό προς τους ανέργους, να αποδέχονται με οποιουσδήποτε όρους κακοπληρωμένες δουλειές.

Το σχέδιο μιλάει χαρακτηριστικά για «σημαντικές επενδύσεις σε προγράμματα επιδοτούμενης απασχόλησης, στον ιδιωτικό τομέα για ανέργους (απόκτηση εργασιακής εμπειρίας μέσω ορισμένου χρόνου αμειβόμενης πλήρους απασχόλησης), καθώς και ειδικά προγράμματα απασχόλησης για περιοχές μετάβασης (απολιγνιτοποίησης), περιοχές με προβλήματα αποβιομηχάνισης και περιοχές με μεγάλα ποσοστά εποχικής απασχόλησης». Αλλη μια «ομολογία» δηλαδή για το ότι η καπιταλιστική ανάπτυξη θα γίνει πάνω στα συντρίμμια των λαϊκών δικαιωμάτων.

Ανάπτυξη για ποιόν;

Απ' όπου και να το πιάσει κανείς, ο μόνιμος στόχος της ΕΕ, της άρχουσας τάξης και όλων των αστικών κομμάτων για ανάκαμψη των κερδών βρίσκεται στον αντίποδα των σύγχρονων κοινωνικών - λαϊκών αναγκών. Με την οργανωμένη δράση του, ο λαός μπορεί να βάλει στο προσκήνιο το πραγματικό ερώτημα: «Ανάπτυξη για ποιον;». Και να δώσει απάντηση με βάση τις δικές του προτεραιότητες, την πάλη για έναν δρόμο ανάπτυξης που στο επίκεντρο θα έχει τις δικές του ανάγκες και όχι τα κέρδη των λίγων.