Τα σχολεία εκπέμπουν SOS

Προκάτ στο 8ο Γυμνάσιο Αθήνας

Γερασμένα κτίρια, λογική και πρακτική μικρότερου κόστους και υποχρηματοδότηση, προτεραιότητες μακριά από τις στοιχειώδεις ανάγκες της Εκπαίδευσης και των μαθητών, συνθέτουν την εικόνα της σχολικής στέγης.

Η τραγωδία στις Σέρρες, εκείνη η έκρηξη που αντήχησε σε όλη τη χώρα, άγγιξε κάθε γονιό που στέλνει το παιδί του στο σχολείο και το θέλει ασφαλές και χαρούμενο, και φέρνει με εκκωφαντικό τρόπο στην επικαιρότητα το ζήτημα της σχολικής στέγης. Η καθημερινότητα των σχολείων δείχνει ότι κανένα πρόβλημα δεν είναι μικρό, πόσο μάλλον όταν δεν αντιμετωπίζεται, σε ένα σκηνικό διάχυσης ευθυνών σε ό,τι αφορά και τη σχολική στέγη.

Η εμπειρία ειδικά τα τελευταία χρόνια έχει αποδείξει ξεκάθαρα ότι η σχολική στέγη δεν αποτελεί προτεραιότητα, δεν υπάρχει ένας ευρύτερος σχεδιασμός γενικευμένης αναβάθμισης των σχολικών υποδομών, κάτι που βέβαια ισχύει συνολικά σε ό,τι αφορά τις υποδομές για την καλυτέρευση των όρων ζωής και την ασφάλεια του λαού.

Ο «Ριζοσπάστης» ρίχνει σήμερα μια ματιά στην κατάσταση που επικρατεί στα σχολεία σε περιοχές του κέντρου της Αθήνας, σε έναν δήμο όπου μεγάλο ποσοστό των κτιρίων - εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 30% - έχει ηλικία άνω των 50 ετών, με αποτέλεσμα να «βγάζουν» προβλήματα αλλά και να έχουν αυξημένες ανάγκες συντήρησης, αναβάθμισης, ακόμα και αντικατάστασης από σύγχρονα κτίρια. Τα ζητήματα αυτά, εξάλλου, έχει αναδείξει πολλές φορές στο Δημοτικό Συμβούλιο η «Λαϊκή Συσπείρωση» Αθήνας.

Πίσω από τις ανάγκες τα Ειδικά Σχολεία

Από πτώση σοβάδων στο 8ο Δημοτικό - 9ο Ειδικό Δημοτικό

Η Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση, η οποία παρά την τεράστια πρόοδο της επιστήμης, αλλά και των τεχνολογικών επιτευγμάτων, βρίσκεται πολύ μακριά από τις ανάγκες και δεν έχει σχέση με τις σύγχρονες δυνατότητες, όπως καταγγέλλουν διαρκώς γονείς, εκπαιδευτικοί και φορείς των ΑμεΑ, παρουσιάζει και στον δήμο Αθήνας τεράστια προβλήματα στις υποδομές. Τη στιγμή μάλιστα που απαιτούνται ειδικές, ασφαλείς υποδομές και χώροι ώστε να συντελείται ολοκληρωμένα η παρέμβαση.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του 10ου Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Αθήνας, το οποίο στεγάζεται σε πολύ μικρές αίθουσες και σε χώρους ακατάλληλους. Σύμφωνα με καταγγελίες, το ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό μοιράζεται χώρους 15 τετραγωνικών μέτρων, οι δύο δάσκαλοι της μουσικής με τον θεατρολόγο κάνουν μάθημα στο υπόγειο, χωρίς παράθυρα και θέρμανση, στο γυμναστήριο η στέγη στάζει όταν βρέχει, αίθουσα διδασκαλίας ζεσταίνεται με σόμπα υγραερίου, ενώ στην εποχή της αποθέωσης του «ψηφιακού μετασχηματισμού» το εργαστήρι υπολογιστών στεγάζεται στον διάδρομο.

Παρόμοια κατάσταση επικρατεί στο 1ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο και στο 1ο Ειδικό Νηπιαγωγείο, που στεγάζονται στο κτίριο της ΕΛΕΠΑΠ, δηλαδή μέσα σε ιδιωτική εταιρεία, σε περιορισμένο χώρο. Το 2ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και το 2ο Νηπιαγωγείο έχουν μεταφερθεί σε κτίριο που λειτουργούσε για τις ανάγκες Γυμνασίου και, παρά τις παρεμβάσεις, παραμένει ακατάλληλο για στέγαση δομής Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης. Το Νηπιαγωγείο, ειδικά, έχει μία αίθουσα στην οποία κυριολεκτικά συνωστίζονται μέχρι και 15 άτομα - εκπαιδευτικοί, βοηθητικό προσωπικό, παιδιά με καρότσια.

Προβλήματα εμφανίζει και το κτίριο που στεγάζει το 8ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών και το 9ο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αθηνών στου Γουδή, όπου είχε σημειωθεί και πτώση σοβάδων από το ταβάνι του δευτέρου ορόφου σε κοινόχρηστο χώρο από τον οποίο διέρχονται μαθητές και των δύο σχολείων, ευτυχώς στη διάρκεια Σαββατοκύριακου.

Με όρους... σεισμόπληκτων τα νήπια

Το 2021 ήταν η πρώτη χρονιά εφαρμογής του μέτρου της υποχρεωτικότητας της δίχρονης Προσχολικής Αγωγής. Ενός μέτρου αναγκαίου, που υπαγορεύεται από τη σύγχρονη παιδαγωγική, από την οποία όμως υπαγορεύονται και οι όροι μέσα στους οποίους τα νήπια θα φοιτήσουν. Η τακτική που ακολουθήθηκε αποτέλεσε προέκταση της κεντρικής επιλογής των κυβερνήσεων, δηλαδή εφαρμογή της δίχρονης Προσχολικής Αγωγής χωρίς αντίστοιχο σχεδιασμό για επέκταση των νηπιαγωγείων με νέα σύγχρονα κτίρια, ασφαλή και κατάλληλα για νήπια και προνήπια.

Στην Αθήνα η υλοποίηση της υποχρεωτικότητας της δίχρονης Προσχολικής Αγωγής περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, κοντέινερ και αξιοποίηση αιθουσών άλλων σχολείων. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η τοποθέτηση κοντέινερ σε 9 αδόμητα οικόπεδα, σε συνθήκες «προσωρινής μονιμότητας» για 4 χρόνια με δυνατότητα επέκτασης για άλλα 2, όπως προβλέπει ο νόμος του ΣΥΡΙΖΑ για τα προκάτ. Κοντέινερ για να στεγαστούν νήπια μπήκαν και σε μία από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου, και συγκεκριμένα στον αύλειο χώρο του συγκροτήματος στη Νικοπόλεως 33, που στεγάζει 5 σχολεία, μεταξύ αυτών και το 8ο Γυμνάσιο και Λύκειο. Αλλες εμβαλωματικές λύσεις που προκρίθηκαν ήταν η χρήση αιθουσών που χρησιμοποιούνται από σχολεία, όπως στο 29ο Δημοτικό η αίθουσα μουσικής, στο 76ο Δημοτικό η αίθουσα για τη βιβλιοθήκη, στο 129ο Δημοτικό αίθουσα προνηπίων στον 1ο όροφο. Αντίστοιχα, στο Παγκράτι, σε κτίριο με πολλές σκάλες φοιτούν τα νήπια του 10ου και 11ου Νηπιαγωγείου, στριμωγμένα σε δύο αίθουσες του 3ου Δημοτικού τα νήπια του 7ου Νηπιαγωγείου, ενώ το 103ο Νηπιαγωγείο σε τέσσερις αίθουσες, από τις οποίες οι δύο με προβλήματα, στο 1ο Δημοτικό.

Η τοποθέτηση δύο κοντέινερ για το 156ο Νηπιαγωγείο, στις οδούς Παπαρσένη και Σούκα και δύο ακόμα κοντέινερ στην οδό Λάμψα δημιουργούν και εύλογη ανησυχία για τις προθέσεις να φτιαχτούν το 24ο Λύκειο και το ΕΕΕΕΚ Αθήνας, για την κατασκευή των οποίων είναι χαρακτηρισμένοι οι παραπάνω χώροι. Μάλιστα, οι διαμαρτυρίες των γονιών και φορέων της περιοχής ενάντια στην τοποθέτηση των κοντέινερ στον χώρο που προοριζόταν για το 24ο Λύκειο αντιμετωπίστηκε με τα ΜΑΤ. Σημειωτέον, το κτίριο που στεγάζει σήμερα το 24ο Γυμνάσιο - Λύκειο κατασκευάστηκε για 200 παιδιά και μετά από παρεμβάσεις στοιβάζονται εκεί 400.

Πρόσφατα, με αφορμή τον ελαφρύ ευτυχώς τραυματισμό μαθητή μέσα στο σχολείο, ήρθε στην επικαιρότητα το ζήτημα του 39ου - 125ου Νηπιαγωγείου Αθηνών. Το κτίριο είναι παλιό, χαρακτηρίζεται ακατάλληλο και επικίνδυνο, και αντί για λύση του ζητήματος με υλοποίηση της μεταστέγασής του, οι εκπαιδευτικοί βρέθηκαν αντιμέτωποι με το δίλημμα ή σε προκάτ στον χώρο όπου θα έπρεπε να χτιστεί το καινούργιο σχολείο, στις οδούς Ηλέκτρας και Ιωαννίνων στον Κολωνό, μαζί με τα 7 κοντέινερ του 151ου Νηπιαγωγείου, ή παραμονή στο ερείπιο...

Στις δε ασυντήρητες εγκαταστάσεις είναι επόμενο να προκύπτουν διαρκώς προβλήματα, όπως στο 144ο Δημοτικό με τις τουαλέτες, όπου σύμφωνα με καταγγελίες το προηγούμενο διάστημα σημειώθηκε περιστατικό πτώσης νιπτήρα στο πόδι μαθητή.

Σύμφωνα με εκπροσώπους Ενώσεων Γονέων, είναι χαρακτηριστική η καθυστέρηση που υπάρχει στις αναγκαίες επισκευές, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις γίνονται με το σταγονόμετρο και κάτω από την πίεση των Συλλόγων Γονέων.

Πίσω από τις σημερινές δυνατότητες

Η σχολική στέγη αποτελεί συνεχή έγνοια του γονεϊκού κινήματος. Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι κάθε Σύλλογος και κάθε Ενωση Γονέων έχουν βρεθεί απέναντι σε προβλήματα στις εγκαταστάσεις ή σε ελλείψεις σε σχολεία. Η ΑΣΓΜΕ πριν από δύο χρόνια διοργάνωσε ημερίδα σκιαγραφώντας «Σε τι σχολείο μαθαίνουν τα παιδιά μας», και ταυτόχρονα αναδεικνύοντας τις προδιαγραφές που θα μπορούσαν και θα έπρεπε να έχουν σήμερα τα σχολικά κτίρια.

Στο πλαίσιό της παρουσιάστηκαν μια σειρά στοιχεία για την κατάσταση της σχολικής στέγης, που αναπόφευκτα αγγίζει την καθημερινότητα μαθητών και εκπαιδευτικών, τη σχέση του παιδιού με το σχολείο, την ασφάλεια, την απρόσκοπτη μαθησιακή διαδικασία:

«Το 27% των Δημοτικών και το 25% των Γυμνασίων και Λυκείων συστεγάζονται. Υπάρχουν 294 Δημοτικά και 102 Γυμνάσια και Λύκεια που δεν είναι αποκλειστικά πρωινά, αλλά είτε εναλλάσσονται ανά βδομάδα είτε έχουν πρωινή και απογευματινή βάρδια. Γυμναστήριο έχουν μόνο το 6% των Δημοτικών και το 22% των Γυμνασίων - Λυκείων, ενώ αίθουσα πολλαπλών χρήσεων έχουν το 27% και το 80% αντίστοιχα. Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών έχουν μόνο το 5% των Δημοτικών και το 26% των Γυμνασίων - Λυκείων», καταγράφει η ΑΣΓΜΕ, με τη σημείωση ότι σε πολλά σχολεία πλέον, ενώ υπάρχει εργαστήριο, αυτό χρησιμοποιείται σαν αίθουσα διδασκαλίας. «Εργαστήριο Πληροφορικής έχουν μόνο το 22% των Δημοτικών και το 75% των Γυμνασίων - Λυκείων, Βιβλιοθήκη έχουν μόνο το 12% των Δημοτικών και το 38% των Γυμνασίων - Λυκείων», ενώ πάνω από το 50% των σχολείων της χώρας έχουν κατασκευαστεί χωρίς σύγχρονο αντισεισμικό κανονισμό.

Στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων το σύγχρονο, ασφαλές σχολείο

«Ενα παιδί από τα 6 του χρόνια μέχρι τα 18 του βρίσκεται καθημερινά τουλάχιστον έξι ώρες στο σχολείο του. Καθημερινά ωστόσο ερχόμαστε σε επαφή με κακοσυντηρημένα σχολεία, κάποια πολύ παλιά, με πτώσεις σοβάδων, στέγες που στάζουν, συνωστισμό σε μικρές, ακατάλληλες αίθουσες, έναν μεγάλο κατάλογο προβλημάτων στις υποδομές. Η Ομοσπονδία έχει τονίσει επανειλημμένα ότι τα σχολικά κτίρια της Αττικής στέλνουν μήνυμα SOS», λέει στον «Ριζοσπάστη» η Στέλλα Βαλαβάνη, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γονέων Αττικής, και προσθέτει:

«Η διεκδίκηση σύγχρονων, ασφαλών σχολείων βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των αγώνων μας, με βάση τη σημερινή κατάσταση αλλά και το ότι τα παιδιά μας κάνουν μάθημα σε παλιά, ακατάλληλα έως και επικίνδυνα κτίρια σε μια εποχή που έχουν πολλαπλασιαστεί οι δυνατότητες για παραγωγή σύγχρονων, ασφαλών και λειτουργικών υποδομών. Σε αυτό το πλαίσιο, το σχολείο των αναγκών μας δεν είναι μόνο αυτό που χρειαζόμαστε σήμερα, αλλά και αυτό που έχουμε τη δυνατότητα να κατασκευάσουμε. Μιλάμε για ένα σχολείο που θα περιλαμβάνει όλους τους απαραίτητους χώρους για τη διαδικασία της μάθησης, ευρύχωρες, σωστά φωτισμένες αίθουσες, εργαστήρια Φυσικών Επιστημών, Πληροφορικής και Τεχνολογίας. Θα προβλέπονται χώροι για μαθητές με κινητικά προβλήματα, προσπέλαση στους ορόφους με κατάλληλους ανελκυστήρες, σωστά διαμορφωμένος και ασφαλής αύλειος χώρος, γυμναστήριο, χώρος για πολιτιστικές δραστηριότητες.

Σήμερα, με τα μέτρα για ένα σχολείο με διευρυμένο ωράριο, θα πρέπει να υπάρχουν όλες οι απαραίτητες υποδομές για τη σίτιση των παιδιών. Αυτά είναι κάποια από τα βασικά χαρακτηριστικά που θα έπρεπε και θα μπορούσαν να έχουν σήμερα τα σχολεία ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των παιδιών, τις οποίες οι οργανώσεις των γονιών ιεραρχούμε».