Αυτήν θα ήθελαν να ξεχάσουμε Ζελένσκι και Πούτιν

Εργοστάσιο στον Οδησσό (1920)

 
Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από την έναρξη του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία και τόσο η αντιδραστική ουκρανική κυβέρνηση του Ζελένσκι, που έχει την αμέριστη στήριξη των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ, όσο και η αστική κυβέρνηση της Ρωσίας, με τον Πούτιν, στο πλαίσιο του «ιδεολογικού πολέμου», συμπίπτουν σε ένα ζήτημα: Στην αμαύρωση της Ιστορίας του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος, της Οκτωβριανής Επανάστασης που την αποκαλούν και οι δύο «πραξικόπημα», της ΕΣΣΔ, που αποκαλούν «σταλινική δικτατορία» και «ολοκληρωτισμό», του Λένιν και των μπολσεβίκων.

Ανάμεσα σε αυτά που και οι δύο (Ζελένσκι και Πούτιν) θα ήθελαν να λησμονήσουμε μια και καλή είναι η ύπαρξη της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας (ΣΣΔΟ).

Δεν θα τους κάνουμε τη χάρη!

Μεταλλωρύχοι στο ορυχείο Gvardeiskaya, Krivoy Rog (1970)

Η 2η Σοβιετική Δημοκρατία

Η Σοβιετική Ουκρανία βρισκόταν στο νοτιοδυτικό τμήμα της Σοβιετικής Ενωσης. Δυτικά συνόρευε με Πολωνία και Τσεχοσλοβακία, νοτιοδυτικά με Ουγγαρία και Ρουμανία και στα νότια βρεχόταν από τη Μαύρη και την Αζοφική Θάλασσα.

Ηταν η δεύτερη (μετά τη Σοβιετική Ρωσία) σε πληθυσμό Σοβιετική Δημοκρατία, με πληθυσμό 49 εκατομμύρια (1/1/1976) και επιφάνεια 603.700 τετρ. χλμ.

Στην απογραφή του 1970 η σύνθεση του πληθυσμού είχε ως εξής: Ουκρανοί 35,2 εκατομμύρια, Ρώσοι 9,1 εκατομμύρια, Εβραίοι 777.000, Λευκορώσοι 386.000, Πολωνοί 295.000, Μολδαβοί 266.000 κ.ά.

Η πρωτεύουσα, το Κίεβο, είχε πάνω από 2 εκατομμύρια κατοίκους, ενώ υπήρχαν 394 πόλεις και 892 κωμοπόλεις.

Οι εργαζόμενοι της Ουκρανίας πήραν μέρος στις αστικές επαναστάσεις του 1905 - '07 και του Φλεβάρη του 1917, όταν και η Ουκρανία αποσπάστηκε από την τσαρική αυτοκρατορία με την ανάδειξη αστικών δυνάμεων στη διακυβέρνηση. Η Οκτωβριανή Επανάσταση έδωσε νέα ώθηση στο επαναστατικό κίνημα της χώρας, που μπόρεσε να εγκαθιδρύσει τη σοβιετική εξουσία την περίοδο από τον Νοέμβρη του 1917 έως τον Γενάρη του 1918. Τυπικά η ΣΣΔΟ σχηματίστηκε στις 12 (28) Δεκέμβρη 1917.

Για δύο χρόνια ο λαός της Ουκρανίας έδωσε σκληρή ένοπλη πάλη, μέσα από τις γραμμές του Κόκκινου Στρατού, που συνέτριψε την αστική εξουσία (Κεντρική Ράντα), τα στρατεύματα των λευκοφρουρών, των Αυστρογερμανών, καθώς και τα στρατεύματα της αγγλογαλλικής ιμπεριαλιστικής επέμβασης.

Η ΣΣΔΟ ήταν μια από τις 4 Σοβιετικές Δημοκρατίες που συμμετείχαν στην ίδρυση της Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), ενώ από το 1946 ήταν μέλος του ΟΗΕ.

Εργοστάσιο στροβιλογεννητριών στο Χάρκοβο (1958)

Ιδιαιτερότητες της εδαφικής διαμόρφωσης της Σοβιετικής Ουκρανίας

Η Σοβιετική Ουκρανία αρχικά, το 1917, είχε λιγότερα εδάφη, αφού η δυτική Ουκρανία δεν έγινε κατορθωτό να απελευθερωθεί και εντάχθηκε σε αυτήν στις 2/8/1940.

Επιπλέον, το 1919 αυτοδιαλύεται η Σοβιετική Δημοκρατία του Ντονιέτσκ - Κριβόι Ρογκ, που εντάσσεται στη σύνθεση της Σοβιετικής Ουκρανίας. Η εξέλιξη αυτή δεν οφειλόταν στο ότι «ο Λένιν χάριζε ρωσικά εδάφη στους Ουκρανούς», όπως ισχυρίζονται οι σημερινοί Ρώσοι εθνικιστές, ούτε στη «χειραγώγηση της Ουκρανίας μέσω του ρωσικού πληθυσμού του Ντονμπάς», όπως ισχυρίζονται οι Ουκρανοί εθνικιστές, αλλά στην αναγκαιότητα η νέα Σοβιετική Ουκρανία να έχει μια ικανή βιομηχανική βάση (που υπήρχε στο Ντονμπάς), καθώς επίσης το ΚΚ Ουκρανίας να έχει ένα ισχυρό εργατικό στελεχικό δυναμικό, σε μια μεγάλη σε έκταση και πληθυσμό Σοβιετική Δημοκρατία, όπου κυριαρχούσε το αγροτικό στοιχείο, όπως ήταν οι περισσότερες περιοχές της Σοβιετικής Ουκρανίας.

Ακόμη, το 1954 η σοβιετική εξουσία, για λόγους καλύτερης οικονομικής διαχείρισης των πόρων της κάθε περιοχής, π.χ. του νερού, ή του ηλεκτρικού ρεύματος, της βιομηχανικής βάσης κ.ο.κ., προχωρά στην ένταξη στη Σοβιετική Ουκρανία της Κριμαίας, η οποία για όλα τα παραπάνω εξαρτιόταν για την τροφοδοσία και την ανάπτυξή της από τη Σοβιετική Ουκρανία.

Βεβαίως, όλα αυτά ήταν διοικητικές αλλαγές των εσωτερικών ορίων της ίδιας χώρας, της Σοβιετικής Ενωσης, μέχρι την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυσή της, τον Δεκέμβρη του 1991.

Μάχη για μια σύγχρονη σοσιαλιστική κοινωνία

Οι κομμουνιστές της Ουκρανίας βρέθηκαν στην πρωτοπορία της πάλης για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της Σοβιετικής Δημοκρατίας, στη βάση των κατευθύνσεων που καθόρισε το Κόμμα των μπολσεβίκων με πολιτιστική επανάσταση, την εκβιομηχάνιση της παραγωγής και την κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας.

Η προσπάθεια της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας στην Ουκρανία δέχτηκε σκληρό πλήγμα το 1941 - '42 όταν η Σοβιετική Ουκρανία καταλήφθηκε από τα γερμανικά φασιστικά στρατεύματα. Αμέσως ξεκίνησε το αντάρτικο στα εδάφη της κατακτημένης Σοβιετικής Ουκρανίας, που πήρε τεράστιες διαστάσεις και σε αυτό πήραν μέρος 220.000 αντάρτες. Το φθινόπωρο του 1943 τα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν την αριστερή όχθη του Δνείπερου και τον Οκτώβρη του 1944 ολόκληρη τη Σοβιετική Ουκρανία.

Στα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης η Ουκρανία έγινε μια βιομηχανο-αγροτική δημοκρατία με μεγάλη ανάπτυξη. Το 1975 ο όγκος της βιομηχανικής παραγωγής ξεπέρασε το επίπεδο του 1940 κατά 12 φορές και το επίπεδο του 1913 κατά 86 φορές.

Η Σοβιετική Ουκρανία είχε σημαντικούς θερμοηλεκτρικούς, υδροηλεκτρικούς και πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής Ενέργειας. Είχε ισχυρή σιδηροβιομηχανία, μηχανουργία, χημική βιομηχανία (λιπάσματα, συνθετικές ίνες, χρώματα, ελαστικά είδη κ.ο.κ.) και βιομηχανία τροφίμων. Η συνολική παραγωγή της αγροτικής οικονομίας το 1975 αυξήθηκε, σε σύγκριση με το 1940, κατά 2 φορές.

Στα τέλη του 1975 υπήρχαν 1.763 κρατικές αγροτικές επιχειρήσεις (σοβχόζ) και 7.698 συνεταιριστικές (κολχόζ), καθώς και ειδικευμένες επιχειρήσεις βιομηχανικού τύπου για την παραγωγή κρέατος, πουλερικών και αυγών ημέρας.

Κύριο συγκοινωνιακό μέσο ήταν οι σιδηρόδρομοι. Το μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών που χρησιμοποιούνται είναι 2.227 χιλιάδες χλμ. (1975). Από τα λιμάνια της Ουκρανίας - της Οδησσού, του Νικολάγιεφ, της Χερσώνας - διεξαγόταν το κύριο μέρος του θαλάσσιου εμπορίου της ΕΣΣΔ. Το συνολικό μήκος των ποτάμιων πλωτών οδών ήταν 4,5 χιλ. χλμ. (1975). Ανεπτυγμένες ήταν και οι εναέριες συγκοινωνίες. Ταυτόχρονα αναπτύχθηκε ένα τεράστιο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου από την Ανατολή προς τη Δύση, που πέρναγε μέσα από την Ουκρανία.

Σε ό,τι δε αφορά την πολιτιστική ανάπτυξη, να σημειώσουμε πως στην απογραφή του 1897, επί τσαρικής αυτοκρατορίας, ήξεραν ανάγνωση και γραφή μόνο το 27,9%, ενώ δεν υπήρχε ούτε ένα κρατικό σχολείο όπου να διδάσκεται η εθνική γλώσσα. Μετά την εγκαθίδρυση της σοβιετικής εξουσίας δημιουργήθηκαν εθνικά σχολεία, όπου διδάσκονταν η ουκρανική και η ρωσική γλώσσα. Το 1939 οι εγγράμματοι αποτελούσαν το 88,2% του πληθυσμού, ενώ κατά την απογραφή του 1970 το 99,2%. Το 1975 σε 1.000 εργαζόμενους οι 776 είχαν ανώτατη και μέση μόρφωση, ενώ το 1938 το αντίστοιχο νούμερο ήταν μόλις 139. Υπήρχαν 77 θέατρα, 27.800 κινηματογράφοι και διάφορες λέσχες, 27.000 δημόσιες βιβλιοθήκες με 320,4 εκατομμύρια βιβλία και περιοδικά. Τα βιβλία, τα περιοδικά και οι εφημερίδες εκδίδονταν κατά τα 2/3 του συνολικού τιράζ στην ουκρανική γλώσσα.

Στη Σοβιετική Ουκρανία το 1975 υπήρχαν 4.122 νοσοκομεία με 578.300 κλίνες (το 1940 υπήρχαν 2.498 νοσοκομεία με 157.600 κλίνες). Επίσης υπήρχαν δεκάδες παραθεριστικά και θεραπευτικά κέντρα στη Νότια Κριμαία, στην Οδησσό και αλλού.