Ο κάλπικος διαγωνισμός υποσχέσεων για πραγματικές αυξήσεις στους μισθούς

Προεκλογικά, τόσο η ΝΔ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, έχουν προχωρήσει σε πολλαπλές υποσχέσεις για τις επερχόμενες αυξήσεις στους μισθούς, στις οποίες θα προχωρήσουν μετεκλογικά. Ο Κυρ. Μητσοτάκης υποσχέθηκε ότι στο τέλος της επόμενης τετραετίας ο μέσος μισθός θα φτάσει στα 1.500 ευρώ και ο κατώτατος στα 950, ενώ ο Αλ. Τσίπρας υποσχέθηκε αύξηση στα 880 ευρώ την επομένη των εκλογών, προσπαθώντας ίσως να κεφαλαιοποιήσει εκλογικά τη γνωστή παροιμία (κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρει).

Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η υλοποίηση αυτών των εξαγγελιών είναι επισφαλής. Η επιβράδυνση της ελληνικής οικονομίας τη διετία 2023 - 2024 σε σχέση με το 2022, η νέα διεθνής οικονομική κρίση που βρίσκεται προ των πυλών και οι δεσμεύσεις της ΕΕ για ματωμένα πλεονάσματα θα οδηγήσουν σε νέα οικονομικά μέτρα, σε βαθύτερη επιδείνωση. Ομως, ακόμα και αν υλοποιηθούν πλήρως οι προεκλογικές εξαγγελίες των αστικών κομμάτων, δεν πρόκειται να οδηγήσουν σε ουσιαστική βελτίωση της κατάστασης των εργαζομένων.

Γιατί οι αυξήσεις που υπόσχονται είναι «ψίχουλα»

Στην πραγματικότητα οι ονομαστικές «αυξήσεις» στους μισθούς που υπόσχονται τα αστικά κόμματα οδηγούν σε πραγματικές μειώσεις:

• Οι «κυβερνητικές» αυξήσεις ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ είναι αποδοχή του νόμου Βρούτση - Αχτσιόγλου, της συνολικότερης κατάργησης των ΣΣΕ και της δυνατότητας του εργατικού κινήματος να διαπραγματευτεί τον μισθό. Τα αστικά κόμματα «υπόσχονται» διαιώνιση της σημερινής κατάστασης που οι μισθοί ουσιαστικά θα καθορίζονται με κυβερνητικές αποφάσεις με βάση τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Τα αστικά κόμματα θέλουν ένα υποταγμένο εργατικό κίνημα, στερώντας απ' τους εργαζόμενους ένα απ' τα βασικά όπλα τους σήμερα, την οργανωμένη πάλη για βελτίωση των συνθηκών πώλησης της εργατικής τους δύναμης.
• Η επικέντρωση μόνο στον «κατώτατο» μισθό συγκαλύπτει τη μεγάλη μείωση του μέσου μισθού, που έχει σημειώσει ραγδαία πτώση που σε ονομαστικούς όρους ξεπερνά το 25% απ' το 2009. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για «ξεπάγωμα» των τριετιών παραπέμπει και αυτή στο μέλλον τις όποιες αυξήσεις στους μισθούς που είναι πάνω απ' τον κατώτατο.
• Οι υποσχέσεις για «αυξήσεις» στους μισθούς, τόσο της ΝΔ όσο και του ΣΥΡΙΖΑ, κρύβουν πως η αγοραστική δύναμη, το λαϊκό εισόδημα έχει μειωθεί, μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, σχεδόν κατά 25% μόνο λόγω του πληθωρισμού. Αναφέρονται στον γενικό δείκτη πληθωρισμού και όχι στον πληθωρισμό που αφορά τα τρόφιμα και την Ενέργεια. Οι τιμές σε τρόφιμα, Ενέργεια, στέγαση είναι σχεδόν 25% παραπάνω σε σχέση με δύο χρόνια πριν. Μια άμεση αύξηση κατά 25% των μισθών θα επανέφερε την - ήδη κουτσουρεμένη σε σχέση με 10 χρόνια πριν - αγοραστική δύναμη στα επίπεδα του 2021. Ετσι, Μητσοτάκης και Τσίπρας προσπαθούν να εμφανίσουν ως αύξηση... την επαναφορά της ισχνής αγοραστικής δύναμης στα επίπεδα του 2021, το 2027 ¹.
• Η εστίαση μόνο στον μισθό «ξεχνά» με βολικό τρόπο την αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος απ' τους φόρους, έμμεσους και άμεσους, την αύξηση της συμμετοχής των εργαζομένων σε Υγεία, Παιδεία κ.α. που «κατατρώγουν» το λαϊκό εισόδημα. Κρύβει την εκτίναξη των έμμεσων φόρων με συνενόχους το ΠΑΣΟΚ, τον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ.
• Η ενεργειακή φτώχεια και η αύξηση του κόστους των μεταφορών είναι σημαντική πλευρά της φτώχειας του λαού. Ομως, οι δεσμεύσεις της «πράσινης μετάβασης» της ΕΕ και η επιμονή ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝΑΛ, ΜέΡΑ25 και των συμπαρομαρτούντων στην προώθησή της μεταφράζονται σε διατήρηση της πανάκριβης Ενέργειας τα επόμενα χρόνια.
• Κρύβουν επίσης τον χρόνο εργασίας στον οποίο αναφέρεται ο κάθε μισθός. Κρύβουν την τάση αύξησης του χρόνου εργασίας, επιδείνωσης των όρων και των συνθηκών εργασίας, ενώ οι παραγωγικές δυνατότητες πλέον «κραυγάζουν» για ανάγκη δραστικής μείωσής του. Εχει διαμορφωθεί το καθεστώς κατάργησης του 8ωρου, απλήρωτων υπερωριών, εργασίας - «λάστιχο», διευθέτησης του χρόνου εργασίας κ.ά. Οι συνθήκες εργασίας χειροτερεύουν χρόνο με τον χρόνο. Είναι προφανές ότι όταν κάποιος δουλεύει δεκάωρο και αμείβεται με τον ονομαστικό μισθό που αντιστοιχεί στο 8ωρο, στην ουσία παίρνει μικρότερο μισθό.

Η πιθανότητα εκδήλωσης νέας κρίσης και η στροφή της ΕΕ

Οπως είδαμε παραπάνω, ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ συγκλίνουν. Οι «αυξήσεις» που υπόσχονται δεν είναι τίποτα άλλο παρά ορισμένες μικροπροσαρμογές του μισθού που αν συνυπολογίσει κανείς α) την ονομαστική μείωσή του, β) τη μείωση λόγω φόρων, γ) τη μείωση λόγω πληθωρισμού, έχει καταβαραθρωθεί τόσο που απειλεί την αναπαραγωγή της εργατικής δύναμης. Οι εξαγγελίες τους κινούνται μέσα στα όρια της στρατηγικής του κεφαλαίου, για την οποία οι ζωές μας είναι κόστος για τους μονοπωλιακούς ομίλους. Οι νέες ρυθμίσεις που εξαγγέλλουν στοχεύουν τελικά στη διασφάλιση της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης στα όρια που απαιτούν το κεφάλαιο και η κερδοφορία του, στα όρια διασφάλισης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και της λεγόμενης «κοινωνικής ειρήνης».

Ομως, ακόμα και αυτές οι ισχνές προσαρμογές είναι αμφίβολες.

• Η διεθνής καπιταλιστική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα οικονομική κρίση. Σε ολόκληρο τον κόσμο πληθαίνουν οι ενδείξεις για μια μεγάλη επερχόμενη κρίση. Οι τραπεζικές καταρρεύσεις διαδέχονται η μία την άλλη, το κρατικό χρέος κλιμακώνεται και γίνεται ολοένα και πιο δύσκολα διαχειρίσιμο. Οι προβλέψεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης προεξοφλούν την επιβράδυνση στην Ελλάδα και στην ΕΕ, ενώ το κόστος δανεισμού αυξάνεται με την αύξηση των επιτοκίων. Μια διεθνής καπιταλιστική κρίση θα έχει πολλαπλασιαστικά αρνητικό αποτέλεσμα στην εγχώρια οικονομία, λόγω της μεγάλης βαρύτητας του τουρισμού και της ναυτιλίας και της εξωστρέφειας εν γένει. Η εκδήλωση μιας κρίσης το επόμενο διάστημα θα αλλάξει το κλίμα. Θα απαιτηθούν «θυσίες» για την αντιμετώπισή της - αυτή θα είναι πάλι η κυρίαρχη ατζέντα. Ετσι, ακόμα και οι ισχνές εξαγγελίες θα είναι δύσκολο να υλοποιηθούν. Κάθε αστική κυβέρνηση έχει την κερδοφορία του κεφαλαίου ως στόχο της, απ' την ίδια της τη φύση. Γι' αυτό και η κρίση συνδέεται πάντα με νέα μέτρα κατά των εργαζομένων, για να διασωθεί η κερδοφορία του κεφαλαίου. Η αυξανόμενη πιθανότητα απειλής των εγχώριων τραπεζών και τα μέτρα που θα απαιτηθούν επίσης θα βαρύνουν τους εργαζόμενους.
• Το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ περιέχει ταβάνι στις δαπάνες και προβλέψεις για νέα ματωμένα πλεονάσματα και επιστροφή στη δημοσιονομική πειθαρχία. Τα αστικά κόμματα πρέπει να τηρήσουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, όρια στις δαπάνες, πλεονάσματα. Οι διαπραγματεύσεις για τα συγκεκριμένα όρια που θα τεθούν ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί. Το δεδομένο όμως είναι ότι τα δύσκολα έρχονται, μετά τις εκλογές. Ο προϋπολογισμός του 2024 θα απαιτήσει νέα, σκληρά μέτρα που θα πληρώσουν οι εργαζόμενοι. Ακόμα και αν δεν προκύψει νέα κρίση, τα ματωμένα πλεονάσματα σημαίνουν ότι η όποια κυβέρνηση μπορεί να δώσει ένα απ' τη μία τσέπη και θα πάρει δύο απ' την άλλη.

Μονόδρομος η πρόταση του ΚΚΕ

Οι εξαγγελίες των αστικών κομμάτων δεν απαντούν στα προβλήματα των εργαζομένων, δεν συνιστούν ούτε καν μια στοιχειώδη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων. Ο πραγματικός μισθός των εργαζομένων μειώνεται με πολλούς, συνδυαστικούς τρόπους: Με τη μείωση του ονομαστικού μισθού, τον πληθωρισμό, τους φόρους, την αύξηση του εργάσιμου χρόνου, την αύξηση της συμμετοχής σε Παιδεία, Υγεία και άλλα. Πέραν αυτού, το μερίδιο του κοινωνικού πλούτου που απολαμβάνουν οι εργαζόμενοι μειώνεται ακόμα και αν ο μισθός είναι σταθερός σε αποπληθωρισμένους όρους, λόγω της αύξησης του ΑΕΠ, η γνωστή σχετική εξαθλίωση των μισθωτών. Η οικονομική ανάπτυξη δημιουργεί νέες ανάγκες, τις οποίες ο εργαζόμενος λαός, που παράγει τον κοινωνικό πλούτο, δικαιούται και πρέπει να καλύψει.

Το ΚΚΕ έχει συγκεκριμένη πρόταση που μπορεί να αποτελέσει βήμα στην κατεύθυνση βελτίωσης της ζωής του λαού και κυρίως οργάνωσης της αντεπίθεσης, και συνίσταται μεταξύ άλλων στην επαναφορά της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης, που έχει καταργηθεί στην ουσία, με αφετηρία τον κατώτατο μισθό στα 850 ευρώ και με επαναφορά των τριετιών, και ταυτόχρονα την κατάργηση του συνόλου της αντεργατικής νομοθεσίας, των εμβληματικών νόμων Βρούτση - Αχτσιόγλου και του νόμου Χατζηδάκη, την κατάργηση του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων, την κατάργηση του αντιλαϊκού φορολογικού πλαισίου και την ουσιαστική φορολόγηση του μεγάλου κεφαλαίου, όπως και μια σειρά άλλων μέτρων.

Το ΚΚΕ βρίσκεται σταθερά και μαχητικά στην εμπροσθοφυλακή των αγώνων των εργαζομένων, ενάντια στη στρατηγική του κεφαλαίου και της ΕΕ και σε κάθε κυβέρνηση που την προωθεί, για την απόκρουση της νέας επιδείνωσης, τη διεκδίκηση νέων δικαιωμάτων και κυρίως την οργάνωση των μαζών με κατεύθυνση την οργάνωση της αντεπίθεσης. Με αυτό το κριτήριο, η αποφασιστική ενίσχυση του ΚΚΕ στις επερχόμενες εκλογές θα δώσει δυνατότητα στους εργαζόμενους να παλέψουν από καλύτερες θέσεις, να αναδείξουν μια πολύ πιο ισχυρή λαϊκή αντιπολίτευση που θα ανοίξει τον δρόμο για την ανατροπή του συστήματος της μισθωτής δουλείας.

Σημείωση

1. Αναλυτικά στοιχεία βρίσκονται σε σχετικό άρθρο στην τρέχουσα έκδοση της ΚΟΜΕΠ.

Του
Γρηγόρη ΛΙΟΝΗ*
* Ο Γρ. Λιονής είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ