Σύντροφοι, ψηλά τη σημαία

Ήταν Σάββατο, 28 Δεκέμβρη του 1991. Το φύλλο υπ’ αριθμόν 5231 του Ριζοσπάστη ήταν άλικο, ματοβαμμένο. Ισορροπούσε μεταξύ θρήνου και συμπαράστασης. Ακόμα πιάνεις την εφημερίδα στα χέρια σου σήμερα και αισθάνεσαι τριάντα χρόνια αργότερα το μούδιασμα των φύλλων της. Μυρίζεις το δάκρυ των Συντρόφων που κυλούσε πάνω απ’ τις πρέσες την ώρα που τα τύπωναν. Αν πλησιάσεις το αυτί σου, ακούς τα σφιγμένα τους δόντια να τρίζουν, όταν βάζουν στο πρωτοσέλιδο τον τίτλο “ΕΛΠΙΔΑ η πάλη των λαών.” Το χαρτί του Ριζοσπάστη για μία ακόμη φορά έπρεπε να ατσαλώσει τα μόριά του, για να κρατήσει σφιχτά δεμένο ένα ολόκληρο Κόμμα, έναν ολόκληρο λαό, ένα ολόκληρο ιδεολόγημα.
Η ιστορική ευθύνη της καθοδήγησης είναι τεράστια και επιτακτική. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να κλονιστεί το ηθικό των Συντρόφων. Πρέπει να καταστεί σαφές πως χάνεται μεν μια πολύ σημαντική μάχη, αλλά σε καμία περίπτωση ο πόλεμος. Κλείνει μεν ένας κύκλος, αλλά ταυτοχρόνως αρχίζει ένας άλλος. Το εξώφυλλο αγωνίζεται να καθησυχάσει, να συμπαρασταθεί, να ενημερώσει, να διαφωτίσει και να εξοπλίσει θεωρητικά τους Συντρόφους. “Οι Κομμουνιστές χρεωνόμαστε με μεγάλες ευθύνες. Να πρωτοστατήσουμε σ’ ένα μεγάλο μαζικό κίνημα που πρέπει να δημιουργηθεί. 

Γι’ αυτό ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ. Η Κόκκινη σημαία με το Σφυροδρέπανο κατέβηκε απ’ το Κρεμλίνο. Εμείς την κρατάμε ψηλά. Εκατομμύρια Κομμουνιστές στον πλανήτη την κρατάνε ψηλά. Αύριο θα υψωθεί από ακόμα περισσότερους. Σύντροφοι, ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ.” Στη μάχη θα ριχτεί και ο Μπρεχτ για να μας θυμίσει πως εμείς, οι Κομμουνιστές, περιμένουμε το θρίαμβο του λαού, διότι εμάς δεν μπορούν να μας απογοητέψουν. Η αισιοδοξία μας είναι σύμφυτη και σφιχταγκαλιασμένη με την αγάπη μας για τη ζωή. Ένα λιτό χρονικό, σαν επικήδειος κλείνει την πρώτη σελίδα του Ρίζου. “Η Σοβιετική κόκκινη σημαία δεν κυματίζει πλέον στους τρούλους του Κρεμλίνου. Η υποστολή της σφράγισε με δραματικό και ταυτόχρονα συμβολικό τρόπο το τέλος της 74χρονης πορείας του πρώτου στον κόσμο Σοσιαλιστικού κράτους. Για μια στιγμή οι δείκτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή. Οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ’ όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών.” 

Τούτο το Σάββατο, είναι πάλι 28 Δεκέμβρη. Πέρασαν 28 χρόνια από τότε που ο καπιταλισμός έμεινε μόνος παίκτης στην παρτίδα. Χωρίς αντίπαλο δέος, χωρίς αντίβαρο, χωρίς αντίλογο. Είχε πλέον εμπρός του πεδίο δόξης λαμπρό. Οι δε απανταχού αντίπαλοι και άσπονδοι εχθροί του Σοσιαλισμού υποδέχτηκαν την υποστολή αυτή ως το πολυπόθητο μάννα εξ’ ουρανού. Επιτέλους είχαν τις ιστορικές αποδείξεις που τους έλλειπαν για να στοιχειοθετήσουν τους αντικομουνιστικούς τους λίβελλους. Είχαν τις αντηρίδες που θεμελίωναν τα φιλελεύθερα δόγματά τους, φτιαγμένες μάλιστα από το ίδιο σίδερο που άλλοτε ενσάρκωνε το “σιδηρούν παραπέτασμα”. Το αγόρασαν άλλωστε φτηνά από το σκραπ που εξήγαγε ο Γκορμπατσώφ, του οποίου η Περεστρόικα έδωσε το έναυσμα, καλά καμουφλαρισμένη κάτω από το κίβδηλο προσωπείο της Γκλάσνοστ. Το μείζον ζήτημα ήταν, είναι και θα είναι πάντα η οικονομία και ας σπεύσουν οι προπέτες να με κατηγορήσουν για οικονομικό ντετερμινισμό. Ηλίου φαεινότερον πως το οικοδόμημα δεν κατέρρευσε ύστερα από 74 χρόνια λόγω πληγωμένων δημοκρατικών αισθημάτων και  έλλειψης ελευθερίας του λόγου, αλλά λόγω ενός πολυετούς καλοστημένου και καθολικού, ψυχρού, οικονομικού πολέμου. Η οικονομική ασφυξία οδήγησε στις προσπάθειες οικονομικής ανασυγκρότησης και εν τέλει στην εκκωφαντικά αθόρυβη κατάρρευση. Η υποστολή της σημαίας ήταν το βουλοκέρι που σφράγιζε την πράξη συνθηκολόγησης η οποία έληγε τον ψυχρό πόλεμο, αναδεικνύοντας νικητή τον καπιταλισμό.

Και μπορεί η συνέχεια να είναι λίγο πολύ γνωστή, αλλά σχεδόν τριάντα χρόνια αργότερα, αξιολογώντας αυτή την ήττα και αυτή την υποστολή σημαίας, διαπιστώνει κανείς πως η ΕΣΣΔ για νεκρή παραείναι ζωντανή και εκείνη η κόκκινη σημαία με το Σφυροδρέπανο για υποσταλμένη παρά στέκει ψηλά. Αυτό που δεν κατάφερε ο καπιταλισμός είναι να σβήσει τις λαμπρές σελίδες που έγραψε με κόκκινο μελάνι ο υπαρκτός Σοσιαλισμός. Μπορεί φαινομενικά να αναγορεύτηκε νικητής, αλλά δεν κατάφερε το βασικό του ζητούμενο, να γίνει η ΕΣΣΔ μια παλιά ξεθωριασμένη ανάμνηση, μια ξεχασμένη ιστορία που λίγοι γνωρίζουν και ελάχιστοι ανασκαλεύουν. Η ύπατη αποτυχία του καπιταλισμού είναι το γεγονός πως ακόμη δεν κατάφερε να νικήσει ένα φάντασμα και ο λόγος είναι απλός, κανένα όπλο δεν μπορεί να σκοτώσει ένα φάντασμα, διότι αν και άυλο πλανιέται ακόμη, και μάλιστα όχι μόνο πάνω από την Ευρώπη, αλλά πάνω από ολάκερο τον πλανήτη. Ακόμη και σήμερα τρέμουν και θα συνεχίσουν να τρέμουν οι κυρίαρχες τάξεις μπροστά σε μια Κομμουνιστική Επανάσταση. Αυτό είναι το πραγματικό διακύβευμα για τον καπιταλισμό. Μη λάβει σάρκα και οστά η προτροπή των Μαρξ και Ένγκελς ‘Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε’. Όσα αγάλματα και αν γκρεμίσουν, όσα σύμβολα και αν θέσουν στην παρανομία, όσο αντικομουνισμό και αν απλώσουν σα χολέρα, το πλήρωμα του χρόνου θα έρθει, διότι το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός!

Αντιθέτως αυτό που κατάφερε ο καπιταλισμός τριάντα χρόνια αργότερα είναι να μετράει πέντε θηριώδεις οικονομικές κρίσεις παγκοσμίου επιπέδου, που ο κλυδωνισμός τους έσεισε συθέμελα το φιλελεύθερο οικοδόμημα. Από τη “μαύρη Δευτέρα των αγορών” ως το “σκάνδαλο LTCM” και από τη φούσκα των “blue chips”, μέχρι την κατάρρευση της Lehman Brothers, που αποτέλεσε την κορυφή ενός παγόβουνου κόκκινων “στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης”. Ο καπιταλισμός έχει φτάσει πλέον σε ένα σημείο που ανά πέντε-έξι χρόνια νομοτελειακά αντιμετωπίζει μια τεράστια οικονομική κρίση, η οποία αναδιανέμει το κεφάλαιο στους ολιγάρχες για τα επόμενα πέντε-έξι χρόνια και μόλις τελειώσει η αναδιανομή, το παιχνίδι ξεκινάει πάλι από την αρχή. Ταυτόχρονα σε κάθε παρτίδα ο λαός φτωχαίνει ολοένα και περισσότερο και η γκανιότα των κεφαλαιοκρατών ολοένα και μεγαλώνει. Το αποτέλεσμα όλων αυτών; Το 57% των Δημοκρατικών ψηφοφόρων στις ΗΠΑ να τάσσονται υπέρ του Σοσιαλισμού και κατά του καπιταλισμού. Το 51% των νέων ηλικίας 18-30 που ζουν στις ΗΠΑ να τάσσονται υπέρ του Σοσιαλισμού. (Έρευνα της Gallup – 9/2018). Το 66% των Ρώσων νοσταλγεί σήμερα την ΕΣΣΔ και θα προτιμούσε να μην έχει καταρρεύσει. (Έρευνα της Levada-Centr – 12/2019). Το αντίστοιχο ποσοστό νοσταλγών της ΕΣΣΔ κατά μέσο όρο για όλες τις πρώην Σοβιετικές χώρες ξεπερνά το 60% (Sputnik – 8/2017).

Μπορεί να πασχίζουν να μας πείσουν πως πρόκειται για μια ανεφάρμοστη ουτοπία, μπορεί ακόμη και στα δικά μας μάτια να φαντάζει μακρινό ή ακατόρθωτο, όμως κάθε δευτερόλεπτο που περνά ολοένα και αδειάζει η κλεψύδρα του καπιταλισμού. Και μην ξεγελιέστε από τις Σειρήνες τους, βουλώστε τα αυτιά σας, διότι θέλουν να μας επιβάλλουν το ραγιαδισμό, παραβλέποντας την ετεροπροσδιοριστία που διέπει τον καπιταλισμό και την οποία γνωρίζουν πολύ καλά. Για το λόγο αυτό θα κλείσουμε με τον ίδιο τρόπο που έκλεινε και εκείνο το ιστορικό πρωτοσέλιδο του Ριζοσπάστη, πριν 28 χρόνια: Σύντροφοι, ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ!

 Διονύσης Μαλαπέτσας

Ελπίδα η πάλητων Λαών