Νώντας Σακελλαρίου

Επικεφαλής της Διεύθυνσης της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Γενικού Αρχηγείου του ΔΣΕ

Ο γιατρός Σακελλαρίου Επαμεινώνδας του Γεωργίου, γεννήθηκε στα Κανάλια Καρδίτσας το 1901. Τέλειωσε γιατρός το 1924. Υπηρέτησε Εφεδρος Ανθυπίατρος το 1925 και το 1926. Το 1927 διορίστηκε γιατρός στο Σανατόριο Ασβεστοχωρίου Θεσσαλονίκης. Το 1939 ανέλαβε τη θέση Διευθυντή Κλινικής.
 Κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο δεν έλαβε μέρος κατόπιν αποφάσεως του Γενικού Επιτελείου και ανέλαβε τη Διεύθυνση του Σανατορίου.

 Στελέχη του ΔΣΕ. Πρώτος από αριστερά ο γιατρός Νώντας Σακελλαρίου

 Το 1943 κατατάχτηκε στον ΕΛΑΣ, ανέλαβε τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας της Χ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ.

Το 1945 και το 1946, τέσσερις φορές τα μεσάνυχτα, έκαναν έρευνα στο σπίτι του.

Ο Νώντας Σακελλαρίου,  περιγράφει και το περιστατικό εξαιτίας του οποίου το 1946 εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη και εντάχθηκε στη συνέχεια στο "Δημοκρατικό Στρατό":

".. Ένα βράδυ του Αυγούστου, στο σπίτι μου στη Θεσσαλονίκη ήλθαν μετά τα μεσάνυχτα, χτύπησαν το κουδούνι και άνοιξε την πόρτα του σπιτιού ένας δικός μου. Τότε αντιλήφθηκα ότι μου σβήσανε τα φώτα και συνέστησα γρήγορα στον νεαρό γνωστό μου να κλείσει την πόρτα. Ευτυχώς πρόφτασε. Τι ήταν αυτή η νυχτερινή επίσκεψη; Μάλλον δεν ήταν μονάχα η αστυνομία. Τι ζητούσαν; Αυτό πολύ με απασχόλησε και σκεπτόμουνα διαρκώς να μην πέσω στα χέρια τους. Ήμουνα εγκληματίας; Όχι. Έφυγα στο αντάρτικο, όταν υποδουλώθηκε η πατρίδα μας. Πράξη τιμητική την οποία πολλοί έπρεπε να ακολουθήσουν. [...]

Χειρουργείο  

Το Σεπτέμβρη του 1946 έφυγε για το βουνό και ανέλαβε τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Αρχηγείου Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και το 1947 τη Διεύθυνση της Υγειονομικής Υπηρεσίας του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

 «Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού»  εκδόσεις  «Σύγχρονης Εποχής»,  του Νώντα Σακελλαρίου

Να πώς περιγράφει την κατάσταση ο Ν. Σακελλαρίου:

«Ο γιατρός στο αντάρτικο αντιμετωπίζει και τις πιο στοιχειώδεις ελλείψεις. Στερείται τα πάντα. Έχειν μονάχα ένα στηθοσκόπιο. Δεν έχει τη δυνατότητα να προμηθευτεί, να συμπληρώσει καμιά έλλειψή του. Έχει μονάχα τον βουνίσιο αέρα, την ελευθερία και τον ψυχωμένο αντάρτη, που στέκει ατάραχος, τα υποφέρει όλα και με τη συμπεριφορά του δίνει κουράγιο στο γιατρό και τον βοηθά να τραβά μπροστά (…). Είναι πολύ για ένα γιατρό να βρίσκεται μπροστά σ’ έναν τραυματία, που το μάτι του ζητά βοήθεια και μια γάζα, για να τον επιδέσεις – και συ να κάθεσαι, να τον βλέπεις, χωρίς να μπορείς να του προσφέρεις καμιά βοήθεια, να γυρίζεις πίσω σου να δεις κανένα κομμάτι πανί ή πουκάμισο να το σχίσεις και να το χρησιμοποιήσεις για γάζα. Τέτοιες στιγμές στο αντάρτικο ήταν κάθε μέρα».

Για το μεγάλο νοσοκομείο στον Γράμμο αντλούμε στοιχεία από την πρόσφατη έκδοση «Το Υγειονομικό του Δημοκρατικού Στρατού» (εκδ. «Σύγχρονη Εποχή») που περιέχει τις αναμνήσεις του Ν. Σακελλαρίου.

«Το νοσοκομείο της Γράμμοστας δε μας εξυπηρετούσε, ήταν μακριά, μικρό και δεν είχε ευκολίες. Έμπαινε πρόβλημα να βρεθεί άλλη θέση, κατάλληλη. Στο Γράμμο, στις μεταφορές, υπηρετούσε ο Φορφόλιας, ο οποίος γνώριζε την περιοχή του Γράμμου με την πιθαμή, γυρίσαμε μαζί να βρούμε κατάλληλη θέση με νερό, για να γίνει ένα σύγχρονο νοσοκομείο του Αρχηγείου Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Διαλέξαμε, μπορώ να πω, την πιο κατάλληλη τοποθεσία, δασωμένη, καταπράσινη με άφθονο νερό, κάτω από την Άσπρη Πέτρα, δυτικά πάνω απ’ το Παλαιοχώρι, αριστερά του μονοπατιού που πάει προς τη Γράμμοστα, λίγο προτού φτάσουμε στη Σκάλα.

Συνεννοήθηκα με τη Διοίκηση, συγκέντρωσα τους ειδικούς τεχνίτες, καθόρισα πόσες παράγκες θα χρειαστεί να κατασκευαστούν και άρχισαν τις εργασίες με την επίβλεψη ενός ειδικού εργολάβου. Μπήκε το ζήτημα να τελειώσουν γρήγορα. Τα κρεβάτια έγιναν ξύλινα και για στρώματα χρησιμοποιήθηκαν κλαδιά, από έλατα πάχους περίπου 50 πόντων και πλέον, μαλακά σαν πούπουλα.

Η θέση για το νοσοκομείο είναι κοντά στο δρόμο που έρχεται από το Σγουρό. Οι εγκαταστάσεις τέλειωσαν γρήγορα, σύμφωνα με τις προβλέψεις μας. Άρχισε η μεταφορά του νοσοκομείου από τη Γράμμοστα. Πήρε το όνομα Νοσοκομείο του Αρχηγείου του Γράμμου. Νοσήλευσε τραυματίες και αρρώστους απ’ όλα τα αντάρτικα τμήματα του Γράμμου και μέχρι τα Χάσια».

Αναπαράσταση της σπηλιάς Νοσοκομείο

Αυτά το 1947. Ένα χρόνο αργότερα, το 1948, για τις ανάγκες της μεγάλης μάχης του Γράμμου, το νοσοκομείο επεκτείνεται:

«Το παλαιό νοσοκομείο κάτω από την Άσπρη Πέτρα ήταν μικρό για να επαρκέσει στις ανάγκες των επερχόμενων επιχειρήσεων. Έμπαινε θέμα να μεγαλώσει πολύ, να φτάσει τα χίλια πεντακόσια κρεβάτια, ίσως για αντάρτικο πρωτοφανές αλλά απαραίτητο (…) Μαζεύτηκαν χτίστες, μαραγκοί και άλλοι ειδικοί. Την επίβλεψη του έργου αναθέσαμε στον Μιχάλη Σουμελίδη, εργολάβο από τα παλιότερα χρόνια. Δούλευαν όπως τα μελίσσια και προσπαθούσε ο καθένας να δουλέψει γρηγορότερα και καλύτερα. Το μήνα Μάιο τέλειωσε. Χτίστηκαν θάλαμοι με πέτρες και άλλοι με κορμούς δέντρων και από πάνω σκεπάστηκαν με κορμούς δέντρων, 8 – 10 τον αριθμό, για να είναι μικρότερος ο κίνδυνος από τις αεροπορικές επιδρομές. Χτίστηκε χειρουργικός θάλαμος μεγάλος, ο οποίος επέτρεπε συγχρόνως να χειρουργούν δυο και τρεις γιατροί, έγινε μια αντάρτικη νοσοκομειούπολη πολύ καλή, ίσως θα υπάρχει και τώρα, έστω και κατεστραμμένη, που θα μπορούν οι νεότεροι να την επισκέπτονται και να θαυμάζουν τι μπορεί να φτιάσει ο λαός όταν το καταλαβαίνει δικό του».

Από το 1949 μέχρι το 1975 εργάστηκε ως γιατρός στη Δημοκρατία του Ουζμπεκιστάν.

 Το Μάιο του 1975 επαναπατρίστηκε στην Ελλάδα.

Ο Νώντας Σακελλαρίου έφυγε από τη ζωή στις 9 Σεπτεμβρίου 1994. 

 Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας ( ΔΣΕ )

Δ.Σ.Ε: Η οργάνωση της Υγειονομικής υπηρεσίας

 Από το αρχείο ΚΚΕ "Υγειονομικό του ΔΣΕ"

 Γιώργης Τζαμαλούκας

 Πέτρος Κόκκαλης

 Πέτρος Κόκκαλης, πρωτοπόρος επιστήμονας και επαναστάτης